Alþýðublaðið - 25.08.1976, Blaðsíða 11

aaasr
AAiövikudagur 25. ágúst 1976
SJÓNARNIIÐll
Keðjubréfahagfræðin og
skattsvikaraklúbburinn
Hér i þættinum dagbók blaða-
manns hef ég áður vikið aö
skattskránni i Reykjavik og
þeirri skemmtilegu samantekt
sem blaðamaður við Dagblaðið
hefur af og til gert á misjöfnum
skerfi hinna ýmissu borgara til
sameiginlegra útgjalda. Ekki er
ástæða til aö tiunda enn eignir
og umsvif Guðjóns Styrkársson-
ar, né fara fleiri orðum um þann
samfélagsþroska, sem hann
hefur sýnt með framtali sinu, —
það hafa næstum allir fjölmiöl-
ar tekið þátt i umræðum um mál
hans.
En aldrei var það ætlunin að
úthrópa Guðjón sem hinn eina
seka, hinn mikla skúrk, sem all-
ir skyldu leggjast á og ekki láta
af barsmiðinni fyrr en hann
væri búinn aö greiða keisaran-
um það sem keisarans er og
öðrum sitt. Guðjón er aðeins
sláandi dæmi og ljóst fyrir þann
hóp manna, sem eru slikir ein-
staklingshyggjumenn og hugsa
fyrst um sig að þeir beita öllum
brögðum til að komast hjá því
að taka þátt i sameiginlegum
gjöldum okkarþjóðfélags. Þá er
ekki spurt að þvi hvort þyngist
byrðin á öðrum, jafnvel öldruðu
verkafólki. Og guðjónsmálið er
einskonar dæmisaga um það
hve úrelt skattakerfi við búum
við.
Það fer ekki milli mála, að við
búum við allt annað efnahags-
kerfi og allar aðrar kringum-
stæður en þegar þau lög voru
sett, sem okkar tiund er reiknuö
eftir. Fyrningarreglur og af-
skriftir eiga varla samleið með
verðbólguhagkerfi nútímans
nema þá i allt annarri mynd, og
skattaafsláttur vegna verö-
bólgugróða — fyrir vaxta —
greiðslur — eru nánast
öfugmælaákvæði i skattalög-
gjöfinni.
Margir hafa að undanförnu
fjallað um þetta á opinberum
vettvangi, en minnisstæðastar
eru mér greinar þeirra Leós M.
Jónssonar, tæknifræðings, og
Reynis Hugasonar, verkfræð-
ins, sem gert hafa þessu rang-
læti réttlát skil.
Leó hefur i ágætis kjallara-
grein bent á það aö úr þvi að
ekki er hægt að hefja skattsvik-
arana upp á heiðarlegt plan, þá
sé ekki annaö ráð vænna en færa
allan almenning niður á planið
til hinna. Kenna þeim lögleg
skattsvik. Þá verði a.m.k. allir
jafnir að þessu leyti, þótt að-
ferðin sé ekki spennandi.
Og Reynir nefnir i Dagblaðinu
i gær dæmi um það hvernig
maður, sem fær lán úr
almannasjóðum til aö kaupa sér
einhvern eigulegan hlut, er
verðlaunaður á margan hátt.
Mórallinn: Svíkið, ogþérmunuð
græða. Hann segir m.a.:
„Flestum er sennilega ljóst að
áframhaldandi verðbólga stefn-
ir þjóðarbúinu i gjaldþrot. Þar
sem Islendingar eru miklir ein-
staklingshyggjumenn og hugsa
fyrst um eigin hag áður en þeir
hugsa um þjóðarhag, þá hefur
enginn raunverulegan áhuga á
að stöðva verðbólguna, einfald-
lega vegna þess að það kemur
mönnum sjálfum illa.”
Kannske er það mergurinn
málsins, að það eru svo margir
flæktir i gróðanet verðbólgu-
straumsins, að þeir, sem ættu
að hafa aðstöðu til að sporna við
fótum kæra sig ekki um það,
a.m.k. ekki alveg strax. Þetta
minnir á ævintýrið um bein-
ingamanninn og óskadisina.
Hún sá aumur á hungruðum og
köldum betlaranum og bauð
honum eina ósk. Hann bað hana
að hella gulli og gimsteinum i
útréttan hattinn. Hún varð við
þeirri ósk en með þeim fyrir-
vara að hann mætti ekki biöja
um meira en hatturinn héldi. Ef
gullið og gimsteinarnir yrðu svo
miklir i hattinum að hann rifn-
aði, þá yrði það allt að ryki.
Betlarinn táraðist og rétti
hrærður út hattkúfinn, sem
óskadisin jós hverri handfylli
demanta, djásna og gulls i. Eftir
þvi sem i hattinum hækkaði
varð beiningamaðurinn boru-
brattari. Hann þurrkaði sér i
framan, og gleöibrosið breyttist
smám saman i ákafa og loks i
áfergjusvip. Þegar disin vildi
hætta bað hann hana: Aöeins
einn gimstein i viðbót. Hún
gerði það, og hatturinn hélt. Þá
bað hann enn: aðeins einn gull-
mola enn. Og enn hélt hatturinn.
Þá bað hann i siðasta sinn: Ef
þú lætur einn eðalstein á
kúfaðan hattinn, þá er ég hætt-
ur. Það geröi óskadisin, en þaö
þurfti ekki meira til. Þyngslin
voru meiri en hatturinn þoldi.
Hann rifnaði og allt varð að
ryki, sem þyrlaðist burt.
Eitthvað þessu likt virðist
mér stundum farið um þennan
vaxandi hóp manna, sem með-
vitað eða ósjálfrátt skarar að
glóðum verðbólgubálsins — og
ætlar bara að græða örlitla
stund enn. A meðan þetta lög-
lega rán fer fram spillist með
öllu hugsunarháttur alþýðu.
Það veröur ekki lengur dyggð
að fara vel með fjármuni. Hin
eina dyggð er að kaupa og
stofna sér i skuldir. „Geymdur
er glataður eyrir” mætti prenta
inn á sparisjóðsbækur barnanna
— og i viðskiptalifinu verður
£
Að svíkjá
samfélagið
þetta motto allsráðandi:
„Greidd skuld er glatað fé.”
Þegar vinstri stjórnin sem svo
var ranglega nefnd, var að riöl-
ast á árinu 1974 var ekki ein-
hugur innan hennar um leiðir til
úrbóta i efnahagsmálum. Fyrir-
sjáanlegar voru miklar þreng-
ingar, og allir vissu, að eytt
hafði verið um efni fram. Þá
voru nokkrar leiðir nefndar til
að dreifa byrðunum réttlátlega
niður á alla alþýðu manna. Til
að mynda kom til tals sú aðferö
að skrifa niður allt verðlag i
landinu og lækka kaup. Þessi

Skatukráin er nvl fyrir nokkm
komín út og hefur vakiA Ulsvert
umtal að venju. Ilún oplnberar
eitt hið megnasU ranglæti, sem
viðgengsl I islensku þjóðfélagi,
— og er þú vlða pottur brotinn
Gamalmenni, sem stritað hi
langa ævl til þess, að auð
þjóðina fyrst og fremst. grr
svimháa skatU til samfél
ins, ekki elnungis þá uppl
sem þeim ber að borga
kvcmt meira og minna r
um skattaákvcðum
einnig þau gjöld, sem
menn þjöAfélagsins
greiða en greiöa ekk'
Blööin hafa birt a*p
um þessa svlvirðu. F t u,....
Guöjón nokkur S /
lögfræöingur meö / AJJ'O/y
hefur verið tekinr /
umræöu, sennö' / W
fyrir einhvcrja /
hann sé sekar / Jyt- -
Guðjón þcs
svifamaöur, '
rýr. Hann i
ung I svon* ..
Hann á ir / -
semheit / •/d„ 'frr, „

frfálst. áháð dnghlai
n.....r» AfiilR 23. ACOST 1978.

ey

Soo

En al
aumur búskai
allar þessar álitleL
öll þessi umfangsmll
málaviðskipti þá cr maðurii
svo tekjurýr, að gamalmennin I
höfuöborginni verða aö greiða
fyrir hann skattana. Þaö er
náttúrlega góðra gjalda vert en
spurning er. hvort þjóöfélagið
veröur ekki einnig að gera eitt-
hvaö fyrir þennan mann svo
hann fái komiö fyrir sig fótun-
um.
Þótt Guöjón þessi styrkþegi
Styrkársson hafi veriö geröur
hér aö umtatsefni þá er hann
I allmprg ár var
hútméöraskóll á l.öngumyl
Skagaflrði. Skólinn var atofnaö-
nr og reklnn af hlnni mrlu og
merkn konn. Ingibjörgu Jó-
hannsdóttur, sem frdd var og
uppalin á Löngnmýri og ól þar
mestallan «lnn
daga og>
fara I feröir'í ,
aö sjálfsögöu ckl
imd.nfX
a þeir I rau
f neðábyrgir i
/yn ;
.inifaliö I dvölinni hér er
Hóla I Hjaltadal. Er þá f.
ringferö um héraöiö:
/armahlfö til Sauöárkróks,
Hegranes, Viövlkursveít og
Hjaltadal til Hóla. Til baka
svo fariö fram Ot-Biöndul
yfir Vallhólminn og hingá
Löngumýri. För þessi er fari
sunnudegi og þá gjaman h
guösþjónustu I cinhverri klr
á leiöinni. Oftast er svo fa
önnur ferö og þá til Akurey
eöa Siglufjaröar en þá för ko
Það væri e.t.v. ekki úr vegi að miöla einhverjum peningum, sem
inn koma I guöjónssöfnuninni til ritstjóra Þjóðviljans, og þá ekki
sizt framkvæmdastjóra hans, sem er á helmingi hærri styrk frá
skattborgurum en Guðjón Styrkársson.
aðferð hafði gefiö góöa raun
þegar henni var beitt áriö 1959.
Hún heföi haft það i för með sér
að snúið heföi verið frá þeirri
öfugþróun launamisréttis, sem
hér hefur lengi verið. Með
réttum hliöarráðstöfunum hefði
kaupmáttur launa lágiauna-
fólks hækkað mest og tryggt
hefði verið að séð væri fyrir
nauðsynjum til allra, en þeir
sem úr mestu höfðu haft aö spila
yrðu aö fórna af lifsgæöum sin-
um.
Þessa leið var ekki hægt að
fara, — og þvi sprakk stjórnin.
En hvers vegna mátti ekki
reyna þessa leiö, með nýjum
hliðarráöstöfunum? Jú, hún
kom svo illa við alla þá sem
héldu úti hatti sinum bg létu
verðbólguófreskjuna ausa i
hann gulli. Skýringin, sem gefin
var, var m.a. sú að nú væru svo
margir að byggja, að þeir þyldu
ekki að verðbólgugróðinn væri
frá þeim tekinn. Hagfræðin að
baki þessari skýringu er ná-
kvæmlega hin sama og forráða-
menn keðjubréfahringsins um
árið gáfu: Hér geta allir grætt,
þvi eftir þvi sem fleiri taka þátt
i keðjunni margfaldast veltan.
Með þvi að slik sannindi hrjóti
úr höfðum manna, sem falið er
það verk að hafa pólitíska forsjá
fyrir fjöldanum, er ekki annaö
hægt að gera en auglýsa eftir
nýrri gerð stjórnmálamanna.
Manna, sem ekki hafa aðeins
pólitiskan vilja heldur einnig
pólitiskt þor. Svo notuð séu orð
Péturs heitins Benediktssonar,
alþingismanns og bankastjóra i
örlitið vikkaðri merkingu: Það
er kominn timi til að moka út
flórinn.
Bjarni Sigtryggsson
VERÐUR ÖGÆFA HANS
ALLT AÐ VOPNI ?

Land undir fót!
Um siðustu helgi barst út
fregn um, að utanrikisráöherra
vor væri i þann veginn að fara,
eða farinn 1 opinbera heimsókn
til Tékkó Slóvakiu, og raunar
ætti ekki viö það að sitja eða
nema staðar, þvi ráðherrann
ætlaði aö gera ferð sina einnig
til Ungverjalands i samskonar
erindagerðum.
Varla getur hjá þvi farið, að
þetta flakk utanrikisráöherra á
þessum tima veki hina mestu
furöu.
Þaðmunalmenntálit, að þeg-
ar ráðamenn einhvers lands
fara utanlendis í opinberar
heimsóknir, sé það til að sýna
þvi landi og þjóö, sem heimsótt
er, virðingarvott. Hvorki núver-
andiutanrikisráöherra, né aðrir
úr þessari rikisátjórn hafa veriö
neitt einstaklega heppnir með
heimsóknir sinar tÚ annarra
landa, þó undanskilja megi för
forsætisráöherra til Noregs, þar
sem vissulega er ástæða til aö
rækja frændsemi.
En einhvern veginn hafa þó
utanfarir utanrikisráðherrans
verið einkar ófimlegar, þó nú
taki steininn úr. Þess ber nefni-
lega að gæta, að þessi ferð er
farin nálægt afmæli þess válega
atburðar, þegar tékkneska
þjóðin var á sinum tima troðin
undir hinn rússneska járnhæl!
Auðvitaö er smekkur manna
misjafn og máske ekki auðvelt
um hann að deila. En undarlega
er tíminn valinn i þetta flakk.
Þaðer engu likara en beinlin-
is sé fariö til að samfagna hin-
um rússnesku leppum, sem eru
núverandi valdhafar
Tékkó-Slóvakiu, aö hafa getaö
kúgað þessa frelsiselskandi
þjóð, sem átti fulla virðingu um-
heimsins á timum iMasa-
ryks og Beness, með vopnavaldi
og hótunum.
Minna má á það, að meira að
segja hinn islenzki arftaki
ko m múnis taf lokksins —
Alþýðubandalagið — mannaði
sig upp i aö mótmæla valdaráni
Rússa á sinurn tima! Ennfrem-
ur, að þeir, sem ennþá hafa þó
I HREINSKILNI SAGT
þor til aö ganga undir kommún-
istaheitinu hér á landi, hvöttu til
mótmælastöðu utan við rúss-
neska sendiráðið i Reykjavik i
tilefni af afmæli frelsissvipting-
ar Tékka og Slóvaka.
Naumast veröa þessi samtök
— hvorug þeirra — talin til
neinna’skrautblóma ijurtagaröi
islenzks mannh’fs, hvað sem
öðru liöur.
Allt um þaö verða samt Is-
lendingar að þola það á þessu
herrans ári, að utanrfkisráö-
herrann fari i eins konar pila-
grimsför, til þess að skála við
leppa valdræningjanna!
Og hvað um rikisstjórnina I
heild? Var virkilega enginn sá
smekkmaður innan hennar, að
aftaka þessa furðulegu heim-
sókn?
En það er meira blóð I kúnni!
Frá Prag mun leiöin eiga aö
liggja til Ungverjalands, þar
sem dreifðir frelsisneistar ung-
versku þjóðarinnar voru fyrir
um tveim áratugum kæfðir I
blóði af völdum þessara sömu
valdræningja og öðrum leppum
tyllt I valdastólana! Nei, paö á,
sko aðverða ekki einungis ein —
heldur tviheilagt!
Ef til vill mun einhver hugga
sig viö,aö þaðgeti nú ekki vakið
neina sérstaka athygli þótt Ein-
ar Ágústsson skeiði um götur
Prag eða Buda Pest.
Það kann satt að vera, að
skörulegt yfirbragð valdi ekki
þvi, aö fólk snúi sér viö á göt-
unni, þótt hann gangi hjá. Um
slikt er auðvitað ekki aö fást.
Ytra útlit skapar sér enginn
sjálfur nema að litlu einu leyti
og þarf ekki það að ræða frekar.
Viö megum auövitaö skynja
— og gerum þaö eflaust öll — að
þótt ekki sé um að ræða neitt
„skörungsbragð eða fagran lit”
er þaö staðan, sem athyglin
beinist að. Enda þótt við séum
smáþjóö, Islendingar, og þó ó-
hamingja landsins hafi lyft i
valdasess, litilsigldu fólki, get-
um við ekki annaðen tekiö undir
með Þorgeiri i Vik: „hönd konu
minnar bar haröindaspor, en
hún var þó allt um það min”.
Hér ræöir, þrátt fyrir allt, um
einn af æðstu valdamönnum
landsins, sem lætur sig hafa
það, að sýna valdræningjum og
leppum erlends stórveldis vin-
áttu-ogvirðingarvott, einmitt á
þeim tima, sem ber upp á fram-
kvæmd viöbjóðslegra ofbeldis-
verka gagnvart frelsisunnandi
smáþjóöum. Ef þetta er ekki
blöskranlegt, er vandséð hve-
nær unnt er að komast svo að
orði.
Sjálf sagt höfum við flest talið,
að mælir umkomuleysisins væri
barmafullur, þegar sami utan-
rikisráöherra settist á liönum
vetri aö veizluborði með Bret-
um i Briissel, rétt eftir að þeir
voru berir að þvi að hafa gert
moröárásir á islenzka sjómenn
inni i óumdeilanlegri landhelgi
okkar. Núflóir sannarlega út af
öllum börmum. Roy Hattersley
er svo sem engin fyrirmynd i
augum okkar íslendinga. En
hann hafði þó skap til aö standa
upp frá grautnum, þegar hann
taldi sér misboöið.
Það er hægt að bera nokkra
virðingu fyrir mönnum, sem
hafa skap, þó það leiði þá stund-
um i gönur.
En hver getur boriö virðingu
fyrir þvi, aö samfagna með
verknað, sem jafnvel kommún-
istalýður fyrirverður sig fyrir?
Oddur A. Sigurjónsson