Alþýðublaðið - 27.08.1976, Blaðsíða 1

FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST
175. tbl. — 1976 — 57. árg
Áskriftar-
síminn er
14-900
í BLAÐINU í DAG
Goshættan fer sívaxandi
Visindamenn hafa nýverið sent frá sér
greinargerð um jarðfræðilegt ástand
Kröflusvæðisins og likurnar á eldgosi þar.
Greinargerðin birtist i heild á...
Bls. 8 og 9
□c

ÚTLðND
Erlend fjárfesting
Flest rikin i Andes-bandalaginu hafa nú
tekiö upp þá stefnu að óska eftir sem
mestri erlendri fjárfestingu innan landa-
mæra sinna. En eftirlit með starfsemi
fjölþjóðafyrirtækja hefur minnkað að>
sama skapi.
diS. 5
Og enn er það mjólkin
Enn er mjólkin ofarlega á baugi og nú er
það Stefán Björnsson forstjóri Mjólkur-
samsölunnar, sem skýrir afstööu hennar
til málsins.
Bls. 16
3
’<=> t
r,E7T—
C3^Q
Burt með brennivínið
Það er af sem áður var þegar unga fólkið
skemmti sér við leik og söng. Nú hanga
flestir dauðadrukknir á skemmtistöðum
sjálfum sér og ættingjum sinum til ama
og leiðinda.
dL
Þar getur orðið stórgos
Þegar hafa verið gerð mistök við Kröflu.
En þau geta orðið enn meiri og alvarlegri,
sé ekki hlustað á aðvaranir visinda-
manna.
Bls.2
:..)L
d
Ui
’Ot
,c
£
fac
vJ nr—1CH3 c.r.—:
cnogr-1-----ir
| - Líkur á gosi vaxa óðfluga
Bam áfrai na alm; mhalda annavar ndi vin nir nu
á hættusvæðinu við
Likurnar á gosi við Kröfluvirkj-
un vaxa óðfluga ineð degi hverj-
um. Nú er svo komið, að i bezta
falii er hægt að vona að jarðhrær-
ingarnar hafi ekki gos i för með
sér, en hins vegar er ljóst að áliti
visindamanna, að ástandið verð-
ur uggvænlegt áfram á svæðinu,
jafnvei þótt ekki brjótist út gos að
sinni.
Nú þegar hefur orðið vart við
svo mikið gas i jarðvatni, að
möguleikar á gufuöflun á næst-
unni hefur minnkað mjög. f dag
klukkan 16 hefst i Reykjavik
fundur aimannavarnaráðs rikis-
ins og þar verður m.a. rætt um
hvort það sé verjanlegt á nokkurn
hátt að halda áfram vinnu við
Kröfluvirkjun og stofna þar með
mannslifum i hættu.
Skýrsla jarðfræðinganna
Þeir Eysteinn Tryggvason,
Guðmundur E. Sigvaidason, Kari
Grönvold og Páil Einarsson hafa
skiiað skýrslu um athuganir og
horfur við Kröflu. Iðnaðarráðu-
neytið hefur nú þessa skýrslu til
athugunar, en er biaðið hafði
samband við ráðuneytið i gær var
ekki búið að taka afstöðu til henn-
ar og ráðuneytisstjórinn kvaðst
ekki vita til að neinar breytingar
væru fyrirhugaðar á fram-
kvæmdum við Kröflu. Hann
kannaðist heldur ekki við, að
Orkustofnun eða aðrir hefðu lagt
til, að nú þegar yrði gerð áætlun
um brottflutning véla af svæðinu
svo og starfsmanna.
f skýrslu jarðfræðinganna
kemur fram, að I marzmánuði
flæddi svo mikið af hraunkviku
inn I kvikuþróna við Kröfiu, að
litlu munaði að gos hæfist. ,,Nóg
bráð hraunkvika liggur á litlu
dýpi undir Kröfiusvæðinu til að
stórgos geti orðið. Stöðugt bætist
við kvikuna, en það má túlka
þannig, að möguleiki sé á lang-
varandi gosi.” Svo segir orðrétt i
áliti jarðfræðinganna.
Auknar jarðhræringar
1 marz — april mældust um 15
jarðskjálftar á dag i Reynihlið.
Nú mælast þar allt upp i 80
skjálftar á dag. Ef jarðskjálft-
ar halda áfram að aukast með
þessum hraða verða tugir
skjálfta á dag um áramótin. Lik-
ur eru á, að gos geri boð á undan
sér með snöggri aukningu á tiðni
jarðskjálfta og hefst sú aukning
sennilega hálfri til tveimur
klukkustundum áður, að áliti
jarðfræðinga.
t skýrslunni kemur fram, að
ekki verði sagt með neinni vissu
hvort eða hvenær gos gæti hafizt.
En jarðskjálfta- og hæðarmæl-
ingar bendi til þess að goshætta
fari nú sifellt vaxandi.
Með núverandi rishraða mun
land við Kröflu ná sömu hæð og
fyrir gosið 20. desember i fyrra, á
fyrstu mánuðum næsta árs. Haidi
land þá enn áfram að risa má
túlka það sem yfirvofandi gos-
hættu.
Frásagnir af Mývatnseldum
1724 — 1729 gefa til kynna, að eld-
gos á þessu svæði geti verið lang-
varandi en slitrótt. Bent er á, að I
Mývatnseldum iiðu þrjú ár með
slitróttri virkni unz stórgos hófst i
ágúst 1727.
Kisiliðjan líka í hættu
i samtali við Alþýðublaðið
sagði Eysteinn Tryggvason jarð-
fræðingur, að ef þunnt hraun færi
að renna, eins og likur bentu tii ef
gos yrði, þá ætti að vera hægt að
verja sjálft stöðvarhúsið við
Kröflu. Væri þá nóg að ýta upp
varnargörðum i fljótheitum.
Taidi hann minni likur vera á
sprengigosi ineð tilheyrandi
öskufalli.
Mestar likur eru á, að hugsan-
legt gos verði annað hvort á gos-
sprungu er liggur frá Leirhnjúk
að Bjarnarflagi, eðaibotni Hlið-
ardals, rétt norðan við stöðvar-
húsið i Kröflu.
Gerðar hafa verið áætlanir um
að byggja varnagarð i Mývatns-
sveit gegn hraunrennsii. Þá sýn-
ist einsýnt, að hann sé hugsaður
þannið, að byggðinni við Reykja-
hlið verði bjargað með þvi að
beina hraunstraumnum i suður.
Þar með er Kisiliðjan nánast
dæmd til að fara undir hraun,
sem myndi þá renna áfram suður
yfir Grjótagjá og það svæði.
Alþýðublaðið hefur haft spurnir
af aðvörunum frá Orkustofnun til
iðnaðarráðuneytisins. Eins og
fram hefur komið hér að framan
kannast ráðuneytisstjórinn ekki
við slikar aðvaranir hafi borizt.
Jakob Björnsson orkumálastjóri
er nú i sumarfrii og tókst ekki að
ná tali af honum i gær.
Sterkar iikur eru á, að á fundi
almannavarnarráös i dag verði
teknar veigamiklar ákvarðanir
hvað varðar áframhald fram-
kvæmda við Kröflu.
1 opnu blaðsins i dag er skýrsla
jarðfræðinganna birt I heild.—SG
Guðmundur Hjartarson bankastjóri um ávísanamálið:
\
Einskonar keðjuspil: — sam-
vinna og samspil margra
Stefán Valgeirsson, form.
bankaráðs Búnaðarbankans, seg-
ir i viðtali við Alþýðublaðið i gær,
að ekki liggi ljóst fyrir hvort um
saknæmt athæfi sé að ræöa hjá
þeim aðilum, sem koma við sögu i
ávisanamálinu, sem nú er hjá
Sakadómi.
Blaðið hafði samband við Guð-
mund Hjartarson, bankastjóra
Seðlabankans, og spurði hann
álits um sama efni. Guðmundur
sagðist telja, að hér væri um al-
veg sérstætt mál að ræða, eins
konarkeðjuspil, þar sem um væri
að ræða samvinnu og samspil
margra aðila. Sagöist
seðlabankastjóri ekki vera rétti
aðilinn til að ákveða hvort hér
væri um að ræða saknæmt eða ó-
saknæmt athæfi. „Það eru dóm-
stólarnir sem verða að skera úr
um það,” sagði Guðmundur.
Guðmundur Hjartarson kvaðst
ekki trúa þvi að bankarnir hefðu
haft nokkra hugmynd um þetta
keðjuspil fyrr en nú fyrir stuttu. I
viðtali við ónafngreindan banka-
stjóra hér i blaðinu i gær verður
samt ekki annað skilið en aö
bankarnir hafi vitað um þessa
hluti og látið þá viðgangast árum
saman. —BJ