Alþýðublaðið - 03.11.1976, Blaðsíða 6

AAiðvikudagur 3.
nóvember 1976. ISSS"
Eitt af hinum daglegu störf-
um blaöamannsins er, aö lesa
vel og vandlega öll dagblööin
sem út koma og er meiningin,
aö meö þeim lestri fái viökom-
andi sem gleggsta innsýn i þau
mál sem efst eru á baugi hverju
sinni. Jafnframt má meö þess-.
um lestri, ef vel tekst til, finna
sitthvað i skrifum kolleganna
sem nánari skýringa þarfnast
og stöku sinnum kemur þaö
fyrir aö ekki fá allar hliöar
dægurmálanna þá umfjöliun
sem eölilegt er. Kemur þá aö
sjálfsögöu til, mismunandi
gildismat.
Ekki fer hjá þvi, að innan um
alla þá prentsvertu sem daglega
er ausiö yfir okkar hrjáöu þjóö i
formi dagblaöa, leynist sitthvaö
sem telja veröur harla léttvægt
og oft á tiöum ömerkilegt. Á ég
þar viö sumt af þvi efni sem
fengiö er aö láni úr erlendum
húsfreyjuritum af verri sortinni
og ekkert erindi á til islenzkra
lesenda. Hygg ég aö flestir geti
veriðsammála um þaö atriöi, —
þrátt fyrir ólikt gildismat.
Már þar nefna greinar eins og
um ástalif Johns F. Kennedys,
um nýjustu stúlkuna i lifi
Richards Burtons o.s.frv. Aö
minu mati mættu slikar greinar
aö skaölausu missa sig og ætti
að vera tiltölulega auðvelt aö
finna uppbyggilegra efni i
þeirra stað.
Húsnæðisvandræði.
Nýveriö birtist i einu
dagblaöanna ein af þessum
greinum og fjallaöi sú um
húsnæöisvandræði bandariska
utanrikisráðherrans. Segir þar,
aö þessa dagana sé manngarm-
urinn aö flytjast búferlum.
vegna þess aö eigandi þess
húsnæöis sem ráöherrann bjó I
áöur, hafi neitaö aö framlengja
leigusamninginn, — nágrönn-
unum til óblandinnar ánægju.
Inn i greinina er siöan fléttaö
ummælum bæöi fyrrverandi og
tilvonandi nágranna ráöherrans
sem öll eiga þaö sameiginlegt
aö lýsa mjög svo litilli hrifningu
á nábýlinu viö þennan hátt-
setta mann. Aö þvi er viröist, er
það einkum og sérilagi hinn
fyrirferðamikli bilafloti ráö-
herrans sem er þyrnir i augum
nágrannanna.
Kvarta þeir yfir þvi aö litiö
gláss sé eftir fyrir þá að leggja
tikum sinum, þegar ráöherrann
hafi lagt sinum fjórum, sem
hver um sig mun vera vel i
meðallagi löng.
Þó að þessi frásögn af banda-
riska utanrikisráöherranum sé i
sjálfu sér skelfilega ómerkileg,
þá er i henni einn punktur sem
kemur mér nokkuö forvitnilega
fyrir sjónir. Og hann er sá, aö
utanrikisráðherra Banda-
rikjanna skuli ekki eiga sina
eigin ibúö.
Heldur skuli hann búa i leigu-
ibúö. Ósjálfrátt leiöir þetta
hugann aö þvi hvernig íbúöa-
málum er háttað hér á landi.
íbúðaskipti
Þrátt fyrir að hér á Reykja-
vikursvæðinu sé ár hvert byggö-
ur mikill fjöldi ibúöa viröist sem
húsnæöisþörfin sé óþrjótandi.
Um það vitnar hin geysilega
háa húsaleiga sem nú er við
lýði. Það segir sig sjálft að á
meðan að eftirspurnin eftir
leiguhúsnæði er miklu meiri en
framboðiö þá mun leigan halda
áfram að vera jafn há og hún er
nú hér á Reykjavikursvæðinu.
_ A sama tima er nýting
húsnæðis i eldri hverfum
borgarinnar meö þeim hætti aö
þarer oftein til tvær manneskj-
ur að skrölta i fimm til sex
herbergja ibúöum.
Astæðan fyrir þvi, mun i
mörgum tilfellum vera sú, að
lán til kaupa á eldra húsnæöi
eru mun minni en lán til kaupa á
nýlegu húsnæöi. Af þessum sök-
um á þetta fólk oft i vandræöum
með að seija íbúöir sinar þó svo
að fullur áhugi sé fyrir hendi.
Þvi fullyrði ég, að ef rfkis-
valdið gengi i þaö meö
lánafyrirgreiöslu og öörum
stjórnunaraögeröum aö gera
barnafólki sem þarf aö stækka
við sig, kleift aö festa kaup á
húsnæöi i eldri borgarhlutum,
þá væri hægt að draga verulega
úr þeim húsbyggingum sem nú
virðast óumflýjanlegar. Þá
myndu skólar i eldri borgar-
hverfum, sem nú smám saman
aö tæmast, nýtast betur.
Gæti ég vel Imyndaö mér að
margt af þvi eldra fólki sem er
nú oröiö eitt eftir i sinni stóru
Ibúö, yrði fegiö ef það ætti þess
kost aö skipta á minni ibúð,
sem hentaði þvi betur og væri
án efa auðveldari og ódýrari i
viðhaldi. Ekki má skilja þessi
orö svo, aö þaö sé hugmyndin
hjá mér aö þarna yröi um hrein
skipti aö ræða þar sem aö gamla
fólkið fengi veröminni eign án
þess að nokkrar bætur kæmi
fyrir.
Hins vegar er þaö hugmyndin
hjá mérað rikisvaldið geri þessi
skipti kleif með aukinni fyrir-
greiöslu.
Gunnar E. Kvaran
ÚR YMSUM ATTUIWl_______________________________________
Hugsjón, valdníðsla, kaupfélög og Framsókn
Fyrir nokkru vakti
Alþýðublaðið athygli á
þvi að dagblaðið Tim-
inn nyti alveg sérstakr-
ar fyrirgreiðsla hjá
kaupfélögum, þar sem
framsóknarhættir
væru við hafðir. Sum
kaupfélög hafa sem
sagt verið notuð sem
innheimtustofnanir
fyrir Timann, málgagn
Framsóknarflokksins.
Framsóknarmenn og
þeir aðrir sem með
þessi mál hafa farið
hafa gefið þá skýringu
að þetta væri aðeins
þjónusta við bændur
landsins.
Samkvæmt hugmyndum
framsóknarmanna vilja bændur
ólmir láta kaupfélögin annast
innheimtu fyrir blaöiö og færa
árgjaldiö á reikning upp i inn
vegna mjólk og osta.
Morgunblaöið gerði þeása
framsóknarsiöfræöi aö umtals-
efni i leiöara sunnudaginn 24.
október siðastiiðinn. Þar er vik-
iö aö þvi aö Framsóknarfiokk-
urinn hafi misnotaö vald sitt
innan kaupfélaganna og sam-
vinnuhreyfingarinnar, en leiö-
ari blaösins hafði að yfirskrift
„Hugsjón og valdniösla — kaup-
félög og Framsókn.”
1 upphafi leiöarans er vikiö aö
þróun Samvinnuhreyfingarinn-
ar á tslandi og þvi þýðingar-
mikla hiutverki, sem hún hefur
gegnt i menningarsögu þjóðar-
innar. Siöan segir svo:
,,En á ölium umsvifum Sam-
vinnuhreyfingarinnar er einnig
önnur hlið. Það fylgir þvi mikil
ábyrgö og mikill vandi, ekki sizt
i litlu samfélagi eins og hér hjá
okkur, aö fara meö svo mikið
vald, fjármálalegt vald og ann-
ars konar vald, sem safnast efur
á hendur þeirra tiltölulega fáu
manna,-sem hafa meö höndum
yfirstjórn Samvinnuhreyfingar-
innar á tslandi.”
Siðan segir Morgunblaöiö:
„Þaö þarf sterka dómgreind og
mikla viösýni svo og hógværö til
þessaðfara á þann veg meö svo
mikið vald, að ekki veröi um aö
ræða misnotkun valds, aö i staö
félagsverzlunar bænda, sem
hafði háleit og göfug markmið I
upphafi komi ekki harösviraöur
auöhringur, sem svifst einskis
til þess að haida hlut sinum og
vernda þrönga hagsmuni. Og
hvar eru mörkin? Hvenær er aö
þvi komið aö þessu valdi sé
beinlinis beitt tilþessað niöast á
öörum?”
„Allt hlýtur þetta aö veröa
forystumönnum Samvinnu-
hreyfingarinnar á íslandi mikiö
ihugunarefni, ekki sizt þeim,
sem meta nokkurs þær hugsjón-
ir, sem Samvinnuhreyfingin
byggir á. Þaö vald sem safnazt
hefur á þeirra hendur, er ekki
einungis fjármálalegt heidur og
einnig pólitiskt vegna þess aö
öörum stærsta stjórnmálaflokki
þjóöarinnar hefur jafnan veriö
beitt i þágu Samvinnuhreyfing-
arinnar og aö margra dómi til
þess aö tryggja henni margvis-
leg sérréttindi umfram önnur
rekstrarform I landinu.”
Aö lokum segir i leiöara Morg-
unblaösins: „Kaupfélagsvaid-
inu hefur einatt veriö beitt fyrir
Framsóknarflokkinn enda þótt
fjölmargir samvinnumenn séu
og hafi veriö i öörum flokkum”
Það er óhætt að segja að
„framsóknarsiðíer'öiö” birtist i
mörgum myndum. AÖ visu hef-
ur það ekki farið fram hjá
nokkrum manni aö Framsókn-
arflokkurinn hefur árum saman
notað kaupfélögin til þess aö
reka framsóknarsiðfræði, rukka
fyrir Timann og snatta fyrir
Framsóknarflokkinn út um all-
ar sveitir.
En hvers vegna er svo Morg-
unblaðið allt i einu farið aö
vekja athygli manna á þessu?
Þaö er svo sannarlega ekki
vegna þess aö þeir séu nú fyrst
að átta sig á þessu hneyksli.
Þeir hafa, eins og allir aörir,
vitaö um þessi framsóknar-
hreiður, sem hafa oröiö inn-
lyksa i kaupfélögunum.
Það er allt annaö sem er hér á
ferðinni. Sjálfstæöismönnum er
farið aö þykja nóg um fram-
sóknarsiöferöiö. Má i þvi tilefni
benda á grein Markúsar Arnar
Antonssonar i Visi fyrir nokkru
og einnig á ræöu Alberts Guö-
mundssonar i borgarráöi þar
sem hann vék að „framsóknar-
háttum”, sem væru aö veröa
óþolandi.
Ráðherrar Framsóknar-
flokksins hafa allir með tölu
verið bendlaðir við meiriháttar
hneyksli og sumir þeirra hafa
viöurkennt brot sin. Einn þeirra
hefur með grátstaf i kverkum
beöizt vægöar „Þiö megiö kalla
mig heimskan”, segir ráöherr-
ann, en það má ekki segja aö
hann sé viðriðinn fjármála-
hneyksli enda þótt það liggi
skjalfest fyrir framan nefið á
honum.
Annar ráðherra Framsóknar-
flokksins, sjálfur dómsmála-
rábherrann, hefur veriö staðinn
aö ósannindum i sambandi við
stórkostlegt fjármálahneyksli
tengt Klúbbnum. Þá hefur hann
einnig verið ásakaður um alvar-
leg embættisafglöp, sem hann
hefur alls ekki hreinsaö sig af.
Þriðji framsóknarráðherrann
hefur orðið landsfrægur fyrir
embættisafglöp og valdnibslu,
sem staðfest hafa veriö meö
dómi.
Sá fjórði hefur veriö sakaður
um að þiggja mútur i sambandi
viö húsakaup og sérstakar fyr-
irgreiöslur frá erlendu auöfé-
lagi.
Þaö er þvi ekki aö undra þótt
tortryggni gæti i garö þessara
manna. Jafnvel sjálfstæöis-
menn, sem starfa meö Fram-
sókn i rikisstjórn, eru nú farnir
aö biðja um siðferðisvottorö.
Þaö er þvi augljóst, aö i rikis-
stjórn lslands sitja ekki einung-
is duglausir stjórnmálamenn.
Þar eru einnig innan dyra
menn, sem hafa gerzt brotlegir
viö landslög og almennt siögæöi,
menn sem eru viðriðnir fjár-
málahneyksli og önnur meiri-
háttar misferli, sem ættu aö
nægja þeim sem hæfilegt vega-
bréf út úr rikisstjórninni.
—BJ