Alþýðublaðið - 25.11.1976, Blaðsíða 11

aær Fimmtudagur 25. nóvember 1976
11
Herforingjastjórnirnar i' Suður-Ameríku
treysta tengslin
Leiðtoqar herforingja-
stjórnanna í Suður
Ameríku auka nú stöðugt
tengsl sín á milli. Til
þessa benda meðal
annars fundir og stefnu-
mót þeirra síðustu vikur,
en sá yngsti
herforingjaf jölskyldunni
Videla forseti Argentínu,
hefur þó borið höfuð og
herðar yfir starfsbræður
sina, hvað varðar
ferðagleði. Síðast i
októbermánuði sótti hann
heim kollega sinn i
Bólivíu, Banzer, og nú
hefur hann rétt lokið við
að heimsækja Pinochet
leiðtoga herforingja-
klíkunnar í Chile.
Um langan tima hafa verið
uppi ýmsar mótsagnir á milli
flestra landanna á þessu
heimshorni og ekki sizt hefur
hernaðaruppbyggingin i þeim
miðað að þvi að hvert land sé
við öllu búið gagnvart ná-
grönnum sinum. Til dæmis
hefur það oftsýnt sig, að margir
argentiskir herforingjar eru
þess fullvissir að chilanskir
kollegar þeirra liti á Patógóniu
(Suður-Argentinu) sem
chileanskt landsvæði. Einnig er
vel þekkt, að Argentina og
Brasilia hafa löngum gert tilkall
til þess að vera leiðandi riki i
álfunni. Þá hefur Pinochet látið
falla miður vinsamleg orð um
Bóliviumenn i bók um stjórn-
mál, en hana skrifaði hann fyrir
fáeinum árum. Enn má nefna
að Bólivia og Peru hafa aldrei
viðurkennt yfirráðarétt Chile
yfir landi sem hið siðastnefnda
riki náði undir sig i „Kyrrahafs-
striðinu” árið 1879.
Á hinn bóginn virðist svo sem
að nú sé unnið að þvi að sætta
þessar mótsetningar með þeirri
sameiginlegu hugmyndafræði
sem einkennir stjórnarfar
landanna. Einnig hefur margt
orðið til þess að þjappa
herforingjaklikum þessum
saman. Allar eiga þær i höggi
við miklar og virkar andspyrnu-
hreyfingar, hverja i sinu landi,
allar glima þær við verkföll og
uppþot, frjálslynda stjórnmála
menn i Suður-Ameríku og
jafnvel hafa margir þingmenn i
Bandarikjunum (t.d. Edward
Kennedy) tekið afstöðu gegn
þessum rikisstjórnum og
takmarkalausri skerðingu
þeirra á mannréttindum.
Afstaðan til Banda-
rikjanna ofarlega á
baugi.
Eftir að bandariska þingið
ákvað að stöðva vopnasölu til
Chile og Uruguay, hefur
afstaðan til Bandarikjanna
verið mjög umrædd i herbúðum
h e r f o r i n g j a n n a . Her-
foringjarnir eru auk þess ekki of
hressir með það að Jimmy
Carter skyldi ná kjöri i forseta-
kosningunum um daginn, þar
sem hann beindi oft spjótum
sinum að herforingja-
stjórnunum i Suður-Ameriku i
kosningabaráttu sinni og fann
þeim flest til foráttu. Her-
foringjarnir hafa lýst þvi yfir
oftar en einu sinni, að þeim
finnist það koma úr hörðustu
átt, að bandariskir stjórnmála-
leiðtogar skuli gagnrýna þá, þvi
að engir hafa staðið þeim
framar i þvi hlutverki að standa
dyggan vörð um fjárfestingar
Amerikana i löndum sinum.
Þeir lita sjálfir á sig sem
framverði i baráttu vestursins
gegn kommúnismanum og að
þeir njóti bandariskrar aðstoðar
við það verk sitt.
Kennslufræði
pyndinganna
Samvinna herforingjanna
hefur hvað skýrast komið i ljós i
afskiptum þeirra af
andspyrnunni i löndum þeirra.
Það er til dæmis mjög vel þekkt,
að stjórnvöld Brasiliu sendu
pyndingarsérfræðinga sina i
kennsluleiðangur til Chile, og að
öryggislögregla Uruguay hefur
frjálsar hendur með að elta uppi
flóttamenn frá Uruguay i
Argentinu. Pólitiskir
flóttamenn eru einnig afhentir
umyrðalaust á milli landa,
þannig að litill gróði er af þvi að
flýja úr einni ljónagryfjunni i
aðra. Þar er bókstaflega um það
að ræða, að fara úr öskunni i
eldinn.
Athyglisvert er, að stjórn
Perú hefur upp á siðkastið
treyst mjög tengsl sin við
stjórnir landanna i austri og
vestri. Til dæmis er skjótlega
fyrirhugað að Morales forseti
Perú og Geisel forseti Brasiliu
hittist, þar sem Amazon-svæðið
verður væntanlega mjög
ofarlega á blaði i viðræðum
þeirra. Einnig hafa landvarnar-
ráðherrar' Perú og Brasiliu
nýlega ræðst við i hinu mesta
bróðerni. Eru þessar fréttir ekki
sizt athyglisverðar fyrir þær
sakir, að ekki alls fyrir löngu
var rætt um það i alvöru að
hætta gæti verið á striði á milli
þessara landa.
Fær Bólivía aðgang að sjó
á ný?
Eitt af þeim málum sem mjög
eru umrædd i þessum hluta
heimsins oe varða mörg lönd, er
sú krafa Bóliviustjórnar að fá
land að Kyrrahafinu, en það
land missti Bólivia i striðinu
1879. Bólivia hefur lengi krafizt
viðurkenningar á þessum rétti
sinum, bæði af Chile og Perú og
samningsumleitanir hafa lengi
staðið án sýnilegs árangurs.
Vaxandi samstaða og aukin
tengsl herforingjaklikanna i
öllum þessum löndum geta nú
orðið til þess að þessi tæplega
hundrað ára draumur Bóliviu
rætist. Likurnar fyrir þvi að
Bólivia endurheimti land sitt
hafa aldrei verið meiri en nú.
—ARH
Hernaðaryf irvöld
þjóð áhyggjufull
vegna njósnamálsins í Norbotten
Hernaðaryfirvöld i
Norbotten i Sviþjóð lita
njósnamál það sem lög-
reglan i smábænum
Morjarv afhjúpaði,
mjög alvariegum aug-
um.
1 einkabréfi til saksóknara i
Norbotten lætur yfirmaður her-
afla Svia á svæðinu i ljós þungar
áhyggjur yfir þvi hve miklar upp-
lýsingar njósnarinn hefur sent frá
sér um hina leynilegu Kalix-linu.
Saksóknarinn, sem vinnur að
yfirheyrslum yfir hinum ákærða
vill mjög litið láta uppi um
árangur rannsóknarinnar. Njósn-
arinn var handtekinn á heimili
sinu i Morjarv á þriðjudaginn i
seinustu viku. Hann hafði lengi
verið undir eftirliti lögreglunnar,
sem grunaði hann um að hafa
eitthvað óhreint i pokahominu.
Auðvelt verk að njósna
um Kalix-linuna
— Ef maður hefur nægan tima
ogyilja er auðvelt að komast yfir
heilmiklar upplýsingar um Kalix-
linuna, segir einn af talsmönnum
hersins á svæðinu. Það eina sem
þarf að gera er að rölta um og
hafa augun vel opin.
Njósnarinn sem hér um ræðir
flutti til Morjarv fyrir um það bil
þrem árum siðan. Hann kom frá
öðmm bæ i Norbotten. Við þá sem
spurðu sagði hann aö hann ynni
á vegum þess opinbera. En i því
litla samfélagi, sem Morjarv er
fór fólk fljótt að velta þessum
undarlega manni fyrir sér, þvi
ekki virtisthann hafa neittákveð-
ið fyrir stafni. *
Dómstóllinn i Haparanda átti i
gær að taka afstöðu til beiðni um
framlengingu gæzluvarðhaldsúr-
skurðar yfir manninum, en ekki
í Sví-
er Alþýðublaðinu kunnugt um
hver úrskurður réttarins var.
Kalix-linan.
Kalix-linan er varnarlina,
hugsuð til að verjast hugsanlegri
innrás úr austri. Hún liggur frá
botni Eystrasalts og norður að
landamærum vð Kzresuando.
Smábærinn Morjarv liggur á
þessari linu miðri.
Nú hin siðustu ár hafa farið
fram miklar endurbætur á vopna-
búnaði við Kalix-linuna. Tekin
hafa verið i notkun ýmis ný vopn
og styrkur linunnar aukinn.
Stranglega leynileg.
Yfirvöld i Sviþjóð lita á Kalix-
linuna sem algjört hernaðar
leyndarmál. Otlendingum er
bannað að vera á ferð i nágrenni
hennar, og flugvélum öðrum en
flugvélum sænska hersins er
stranglega bannað að fljúga yfir
hana. Hinn grunaði njósnari er
sænskur rikisborgari og hefur þvi
getaðferðazt tiltölulega frjáls um
næsta nágrenni linunnar.
Sænska rikisstjórnin fær dalega
skýrslur um málið, en hún hefur
ekki gefið út neinar yfirlýsingar
enn.
#
i
Den s k Kallxllnjen ar en av
Sveríges tre försvarslinjer I
norr. Dár finns bftde hemliga
milltára instaliationer och vál
synliga befástningar. Strác-
kan ár cirka 40 mil l&ng och
följer, I sklftande terráng,
Kaiixálven. Den gftr parallellt
med finska gránsen 1 10 mll.
Försvarsiinjen strácker sig
frftn Bottenviken tlii fjáll-.
trakterna vid Karesuando.
Den anh&llne statstjánste-
mannen ár bosatt i den iilla
byn Morjárv mellan Kallx
och överkalix. Byn llgger i ett
strategiskt och miiitárt myc-
ket kánsllgt omrfidc. Sju mll
söderut ligger Boden och
Bodens fástning och ett vid-
stráckt mllltárt skyddsom-'
rftde dár utlánningar inte áger
tiiltráde. Och i norr gránsar
Morjárv till ánnu étt
skyddsomr&de större án Bo-
dens.
Mannen kunde frítt resa
omkríng i dessa svenska
skyddsomr&den pA Nordka-
iotten. Ett omr&de som mill-
táren tlilmáter stor strategisk
vikt.
De andra tvft försvarslin-
jema gftr parailelit med Ka-
lixllnjen frftn norr till söder,
aila mellan Boden och
K0STAB0Ð
á kjarapöllum
KJÖT & FISKUR
Breiðholti
Simi 7 12(10
r 1201

POSTSENDUM
TRULOFUNARHRINGfl
Jiolwiutcs Utusson
lauaatirgi 30
é>om 10 200
Heimiliseldavélar,
6 litir - 5 gerðir
Yfir 40 ára reynsla
Rafha við Óðinstorg
Simar 25322 og 10322
Birgir Thorberg
málarameistari
simi 11463
onnumst alla
málningarvinnu
— úti og inni —
gerum upp gömul husgögn