Alþýðublaðið - 16.12.1976, Qupperneq 9

œsr Fimmtudagur 16. desember 1976
SJÖNARMHl 9
DESEMBER 1976
Enn einu sinni halda
jólin innreið sina i
islenzkt þjóðlif með
öllu þvi tilstandi. sem
þvi fylgir er ,,trú-
rækin” þjóð býr sig
undir að fagna jólaboð-
skapnum, sem hún
telur sig trúa.
I skólum landsins, sér-
staklega þeim sem hýsa yngstu
kynslóðina er kappsamlega að
þvi unnið að undirbúa börnin
sem bezt undir það mikla ævin-
týri sem i vændum er.
Rifjuð eru upp öll fallegu jóla-
lögin, um hann Sigga sem er á
nýjum buxum og Sollu i' bláum
kjól o.s.f.
Vissulega er þetta allt saman
mjög indælt og fallegt ef aðeins
ætti við um alla. Ef allar Sollur
og allir Siggar ættu þvi láni að
fagna að eiga foreldra og
aðstandendur sem hafa efni á
þvi að klæða þau i ný föt fyrir
jólin, að maður tali nú ekki um,
ef allir hefðu efni á þvi að veita
sér þær dýrðlegu krásir sem á
boðstólum eru i kjötbúðum
jólanna.
Þvi miður hef ég fulla ástæðu
til að efast um, að hér á landi sé
málum þann veg háttað, að
allar Sollur og Siggar fagni
komandi jólum iklædd nýjum
buxum og bláum kjólum.
Leitað á náðir
„Hersins”
t Alþýðublaðinu i gær, var
rætt við Ingibjörgu Jónsdóttur,
deildarstjóra i Hjálpræðis-
hernum, um aðstoð þá sém
Herinn hefur veitt efnalitlum
heimilum undanfarin ár. Þar
kom fram, að hún man ekki eftir
slikri eftirspurn eftir hjálp frá
þvi hún hóf starf sitt.
Hún sagði: ,,Við höfðum til
dæmis opið einn morguninn á
milli 10 og 12. Þá komu 120
manns til þess að afla sér
fatnaðar. Mest var eftirspurnin
eftir barnafatnaði.” siðar segir
Ingibj'órg ,,En mest áberandi er
það, að við fáum nú heimsóknir
fólks sem við höfum aldrei séð
hér áður. Það er ofur „venju-
legt” fjölskyldufólk, sem hrein-
lega hefur ekki ráð á fata-
kaupúm. Mér sýnist það vera
bezti vitnisburðurinn um það
hve kaupið sem fólk fær fyrir
vinnu sina dugar nú skammt.
Svo mörg voru þau orð. Ekki
er þetta fagur vitnisburður um
þá kaupgetu sem hér rikir hjá
láglaunamönnum, en án efa
sannur.
Þannig er ástandið á tslandi
árið 1976, eftir rúmlega sjötiu
ára virka baráttu verkalýðsins
fyrir bættum kjörum sinum.
Verkafólk og láglaunastéttir
megna vart að halda islenzk jól.
Samt sem áður er engan
bilbug að finna hjá kaup-
mönnum sem dag eftir dag,
viku eftir viku, auglýsa i
blöðum og sjónvarpi, fjölbreytt-
úrval jólagjafa. Og „prisarnir”,
þeir eru af þeim stærðar-
gráðum, að menn eru hættir að
bera skynbragð á að einu sinni
vartilkróna, meira aðsegja ein
króna.
Það verður sannarlega fróð-
legt að heyra hvaða boðskap
forsætisráðherra mun færa lág-
launafólki i komandi áramóta-
ræðu sinni. Skyldi hann eggja
menn til að herða sultarólina
ennum sinn,eðaætli hann brýni
fyrir mönnum að gæta hófs i
kröfum sinum, vegna þess að þó
svo að gætt hafi batnandi
viðskiptakjara erlendis, sé
óvarlegt að fyllast allt of mikilli
bjartsýni? Ekki veit ég hvor
tuggan það verður, nema
báðum verði hnýtt I eina spyrðu,
en hitt þykist ég vita, og það er,
að láglaunafólk á orðið sifellt
erfiðara með að sætta sig við hið
hróplega launamisrétti sem
rikir i þessu landi. Stjórnmála-
mönnum og verkalýðsforystu er
þvi vissara að fara að standa i
„stykkinu” og reyna að gera
alvöru úr þvi að bæta i reynd
kjör þeirra sem minnst mega
sin, vilji þeir að á þá sé hlustað,
...en nóg um það.
islenzkt jólahald.
Oft hefur verið um það rætt,
að jólahald hér beri sifellt meiri
svip þess að vera einn alls-
herjardans i kringum gullkálf.
Heíur sumum blöskrað þetta
svo, að þeir hafa komið fram
með þá hugmynd að afnema
jólahald.
En við hvern er að sakast? Er
það sök kaupmannanna sem
keppast við að ílytja inn alls
kyns varning til að pranga inn á
fólk? Er það sök kirkjunnar,
sem hefursofnaðá verðinum og
nær ekki lengur eyrum fólksins?
Eða er það ef til vill okkur
sjálfum að kenna, sem látum
fánýtan varning og kökubakstur
ræna okkur boðskapnum sem
jólin eiga að boða, einfaldlega
vegna þess að við höfum ekki
tima til að hugleiða hann?
Ekki treysti ég mér til að
svara þvi, en án efa er margt
sem hjálpast þar að. Þó vil ég
Gunnar E. Kvaran
r-----------------\
ekki gera litið úr sök okkar
sjálfra, sem i hugsunarleysi og
hégómaskap gerum sifelltmeiri
kröfur til ytri búnaðar jóla-
haldsins.
Glæsileikinn, bæði hvað
varðar gjafir og mat verður
sifellt magnaðri og smám
saman ler fólk að trúa þvi að
aukaatriði sé aðalatriði. en
aðalatriði aukaatriði.
Eins og flestir vita, er langt siðan
farið var að framleiða leikföng i
uppeldislegum tilgangi. Leik-
föngin eru einkum gerð með það
fyrir augum að þroska athyglis-
gáfur barnsins, örva imyndunar-
afl og auka handlagni þess. Til
þessara leikfanga teljast ýmiss
konar röðunar- og samsetningar-
leikföng úr tré og plasti eða
málmi, svo sem alls konar kubb-
ar, hringkeilur, slagtré, mynda-
þrautir, mekkanó o.s.frv. Auk
þess leir og annar efniviður sem
örvar hugmyndaflug og
sköpunarþörf barnsins.
Gott leikfang á réttu augna-
bliki, hefur sömu þýðingu fyrir
andlegan þroska barns og rétt
viðurværi hefur fyrir heilbrigði
þess. Leikfang, sem búið hefur
veriö til af umhugsun, keypt af
umhugsun —• miðað við þroska
barnsins stuðlar að heilbrigðum
og eðlilegum þroska.
Helstu skilyrði, sem gott leik-
fang þarf að uppfylla eru:
1. Leikfangið þarf að hæfa þroska
barnsins.
2. Leikfangið bjóði upp á ein-
hverja möguleika.
3. Nauðsynlegt er, að leikfangið
, sé hættulaust.
4. Leikfangið þarf að þola hörku-
lega meðferð.
5. Auðvelt sé að þrífa leikfangið.
Litum' dálitið nánar á hvern lið
fyrir sig:
Hæfir leikfangið
þroska barnsins?
Hver á að nota leikfangið, til
hviers á að nota það og hvaða
möguleika býður það upp á? Ef
tveggja ára barni er gefið gler-
bollastell, mun það fljótt brotna,
vera barninu ónýtt leikfang þar
sem barnið hefur ekki þroska til
að umgangast það á réttan hátt.
Sé þetta sama gler-bollastell get-
ið sex ára barni, mun það veita
þvi mikla gleði, einmitt vegna
þess að það getur brotnað, barnið
þarf að gæta þess betur og það
likist mjög kaffibollunum i eld-
hússkápnum hjá mömmu.
Hvaða möguleika
gefur leikfangið?
Leikfangið þarf að höfða til
imyndunarafls barnsins, það á
sjálft að finna út möguleika þess
og takmarkanir. Má þar nefna
kubba og mekkanó, sem gefa
hugmyndaflugi barnsins lausan
tauminn. í dag býr barnið til skip
og brú, á morgun bila og hús.
Leikfang
- f y rir hvern
- til hvers?
✓
Er leikfangið
hættulaust?
Oft eru á fallega leikfanginu
leyndar hættur. Má þar nefna
prjón á bildekkjum og augu, sem
fest eru með löngum oddi i mörg-
um gæludýrum. Orsmáar plast-
kúlur, sem stundum eru notaðar
til að stoppa með gæludýr, eru
mjög hættulegar. Bilar og önnur
leikföng úr málmi geta verið stór-
varasöm, t.d. ef barn dettur á
þau, og sama er að segja um leik-
föng með hvössum brúnum eða
lausum nöglum. Ef leikfangið er
úr plasti þarf að gæta þess, að
ekki flisist úr þvi, ef það brotnar.
Ekki skal gefa börnum undir
skólaaldri dálka eða hnifa. Var-
ast ber að hafa i leikfangakassa
litla óvitans smáa hluti, sem hann
getur sett upp i sig.
Þolir leikfangið
hörkulega meðferð?
Miklu skiptir, að leikföng
yngstu barnanna þoli óbliða með-
ferð, t.d. bit og högg ýmiss konar.
Við kaup leikfangs þarf að hugsa
um, hvernig meðferð það getur
fengið i höndum barnsins, og þvi
ber aðganga úr skugga um, hvort
leikfangið þolir högg áfallalaust.
Er auðvelt að
þrifa leikfangið?
Tréleikföng þarf að vera unnt
að þvo án þess að málningin
flagni af, auðvelt þarf að vera að
þvo gæiudýrin og inni i þeim á að
vera svampur eða annað efni,
sem þolir þvott. Mestu skiptir
þetta fyrir yngstu börnin, þar
sem þau setja leikfangið mikið að
munninum til að kynnast þvi.
NÝ BÓK i ÚRVALi ISLENZKRA SAMTÍMA-
LJÓÐA:
ÍSLENZK LJÓÐ 1964 1973
eftir 61 höfund
RITGERÐAÚRVAL EFTIR
19 ÞJÓÐKUNNA
MENN
ISLENZKAR URVALSGREINAR
ARSRITIN TVÖ: | ALMAWK
ALMANAK
með 1977
ARBÓK ’ *
iSLANDS
og ! VTj>’
ANDVARI i
AAENNINGARSJÓÐUR OG ÞJÓÐVINAFÉLAGIÐ