Alþýðublaðið - 17.12.1976, Blaðsíða 5

Si&r Föstudagur 17. desember 1976
WEBKALÝÐSMÁL 5
Kröfur danska verkamannasambandsins:
F organgskröf ur:
Hækkun lægstu launa
og áfangahækkanir
Ejler Sönder, form.
Danska verkamanna-
sambandsins.
launum til þess aö bæta verka-
mönnum atvinnuleysi sem stafar
af stöðvun fyrirtækja um leneri
eða skemmri tima og einnig
vegna breytinga á rekstri, flutn-
ingi fyrirtækja o.s.frv.
Greiðslur atvinnurekenda til
fræðslu- og menningarstarfsemi
hækki um helming frá þvi sem at-
vinnurekendur greiða nú.
Atvinnuöryggi trúnaðarmanna
verði tryggt betur en verið hefur.
Hollustuhættir á vinnustöðum
verði virkari en verið hefur.
Orlof hækki úr 9.5% i 12.5%.
Auk framangreindra krafna
eru svo^ fjölmargar kröfur sem
samið verður um i einstökum
félögum og starfsgreinum.
Samningarnir i Danmörku
munu hafa mikla þýðingu fyrir
samningagerð hér á landi, sér-
staklega með tilliti til þess að við
erum tveimur mánuðum seinna á
ferðinni með okkar samninga.
Verkamannasamband Islands
er vafalaust byrjað'að undirbúa
sinar kröfur og verða þær að
sjálfsögðu ræddar i verkamanna-
félögunum og siðan lagðar fram á
ráðstefnu þeirri um launamál
sem Aiþýðusambandið gengst
fyrir i febrúar n.k.
Samningar velflestra launþega í Danmörku falla úr
gildi 1. marz n.k. og eru landssamböndin sem óðast að
reka endahnútinn á kröfur sínar.
Danska Verkamannasambandið er langstærsta lands-
sambandið þar í landi. Voru kröfur afgreiddar á afar
fjölmennum fundi fulltrúa velfestra vinnustaða innan
sambandsins.
Hækkun láglauna i kr. 970.00 á
klstasl. úr kr. 780.00 — 800.00 sem
er meðalkaup láglaunafólks.
önnur forgangskrafan er
áfangahækkun kaups á væntan-
legu samningstimabili, með
sama hætti og varð hjá okkur á
yfirstandandi ári.
Hækkun lægstu launa hefur
lengi verið á dagskrá danskra
launþega, en ekki fengizt viðun-
andi árangur. Nú reikna verka-
lýðssamtökin hins vegar með þvi,
að viðtækur stuðningur blaða og
annarra fjölmiðla við hækkun
láglauna muni færa samtökunum
meiri hækkun launa en nokkru
sinni fyrr, að þvi er snertir lág-
launafólk.
Auk þessara höfuðkrafna eru
settar fram ellefu aðrar kröfur og
skahnokkurra þeirra getið hér.'
Er þar fyrst að nefna kröfuna
um að verðlagsuppbætur á kaup
Þorsteinn
Pétursson
skrifar:
bæti að fullu verðhækkanir hverju
sinni.
Þá er krafizt skemmri vinnu-
tima fyrir þá sem vinna óþrifaleg
og einnig fyrir þá sem vinna sér-
staklega heilsuspillandi störf og
loks skemmri vinnutirna fyrir
vaktavinnu.
Aukavinna verði bundin sér-
stökum takmörkunum.
Þess er krafizt að stofnaður
verði sjóður, sem atvinnurekend-
ur greiði sem svarar 0.5% af
Fulltrúar vinnustaðanna leggja siðustu hönd á kröfugerðina, 29. okt. s.l
Hverra hagur er
atvinnulýðræði ?
Atvinnulýðræði er‘nú
mjög til umræðu innan
samvinnuhreyf ingarinn-
ar hér á landi, enda væri
það aðeins eðli samvinnu-
samtakanna samkvæmt
að þau yrðu vagga at-
vinnulýðræðis hér á landi.
HLYNUR
1 forystugrein Hlyns, timarits
samvinnustarfsfólks, fjallar
Gunnar Sigurðsson um atvinnu-
lýðræði og einkum með tilliti til
þeirrar spurningar hverra hag-
ur slikt sé.
Einkum fjallar Gunnar um
það hvernig atvinnulýðræöi fer
saman við hugmyndir verka-
fólks og forystumanna þess um
bættan aðbúnað við störf og
betri vinnustaði og mannlegri.
Forystugrein Hlyns er svo-
hljóðandi:
Ein Volk, Ein Reich, Ein
Fúhrer. öll þekkjum við þessi
slagorð, a.m.k. við, sem munum
ár siðari heimsstyrjaldarinnar.
Um skamman tima náðu þjóö-
verjar stórkostlegum efnahags-
legum árangri undir þessum
kjörorðum, en eftirleikinn
þekkjum við öll, þvi er Der
Filhrer brást, hrundi spilaborg
einveldisins. Um langan aldur
hefur stefna þessi viðast rikt i
stjórnun fyrirtækja almennt eða
allt fram á okkar daga. En eins
og i Þýskalandi forðum er þessi
stefna að ganga sér til húðar og
við tekur valddreifing. Fjár-
magnseigendur og stjórnendur
stórfyrirtækja, er hafa mátt
horfa upp á minnkandi arðsemi
m.a. vegna aukinna kröfugerða
starfsfólks og þverrandi þræls-
ótta vegna breyttra þjóðfélags-
legra aðstæðna fundu fyrir
nokkrum árum upp eitt alls-
herjar töframeðal, atvinnulýð-
ræði. Aukna þátttöku hins al-
menna starfsmanns i stjórnum
og ákvarðanatöku fyrirtækja og
stofnana, bæði hvað snertir
langtimamarkmið svo og innri
stjórnun. Viða er nú komið i lög,
að ákveðið hlutfall i stjórnun
fyrirtækja skuli skipað starfs-
mönnum.
1 mörgum tilfellum hefur
þetta tekist vel, framleiðni hef-
ur aukist, þvi m.a. hefur tekist
að fækka starfsfólki verulega
þar eð það hefur fengið aukna
ábyrgðartilfinningu og ánægju
af vinnu sinni um leið og það
hefur fengið aukna hlutdeild i
skipulagningu hennar og bein
áhrif á stjórnun fyrirtækjanna,
sem það hefur skapað með
vinnu sinni. Arangurinn hefur
einnig orðið bætt skipulagning
og aukin afköst.
Vinnuveitendur hafa loks i
verki viðurkennt þá staðreynd,
sem löngu er kunn orðin af ótaí
skoðanakönnunum austan hafs
og vestan, að þegar allt kemur
til alls, eru það ekki launin ein,
sem skipta sköpum um lifsham-
ingju fólks á vinnustað, heldur
önnur atriði, svo sem frama-
vonir, alúðlegir stjórnendur,
þátttaka i skipulagningu,
stjórnun og ákvarðanatöku svo
þvi finnist það vera „eitthvað”.
Þessa eðlisþætti hafa vinnuveit-
endur i auknum mæli reynt að
beisla og oft með góðum
árangri, þvi aukin arðsemi og
ánægt starfsfólk fara jafnan
saman. Að þessu leyti má með
nokkrum sanni segja, að at-
vinnulýðræði i reynd sé beggja
hagur.
Það er þvi undarlegra, að hér
á landi hefur gætt verulegrar
tortryggni atvinnurekenda i
garð atvinnulýðræðis gagnstætt
launþegasamtökunum. Búast
hefði mátt við að þessu yrði
öfugt farið, þvi með þvi að gefa
hinum almenna starfsmanni
hlutdeild i daglegri stjórnun og
ákvarðanatöku er hann um leið
gerður meðábyrgur i rekstri
fyrirtækisins og viðhorf hans til
þess breytast i þá veru, að hon-
um finnst hann vera einn af
eigendunum, þó svo þegar allt
kemur til alls, þá ráöi hann litlu
sem engu þegar kemur til stórá-
kvarðaná, t.d. um sjálfa tilveru
fyrirtækjanna.
Frá sjónarmiði launþegasam-
takanna og þeirra stjórnmála-
flokka, er styðja og styðjast við
þau, ætti sú hætta að vera fyrir
hendi, að stéttarvitund
launþega minnkaði og þurrkað-
ist smám saman út. Þessara
áhyggna virðist þó eigi gæta hjá
islenskum launþegasamtökum
og islenskir atvinnurekendur
virðast fæstir hafa meðtekið
hugmyndir erlendra starfs-
bræðra sinna.
Skoðun min er sú, að mál
þessi öll þurfi að ræða af
hreinskilni af beggja hálfu, án
allrar tilfinningasemi með
köldu raunsæi til þess aö koma i
veg fyrir mistök og þvi er það
gleðiefni, að Samvinnuhreyf-
ingin skuli nú hafa tekið þetta til
umræðu, þvi ef atvinnulýðræði
getur einhvers staðar orðið
öllum til góðs er það innan
hennar.