Alþýðublaðið - 17.12.1976, Blaðsíða 6

6 SJÖNARRilO
Föstudagur 17. desember 1976
SSSSr
Eru íslendingar hættir að
Eftir að ASÍ-þinginu
lauk, hefur vart liðið
sá dagur, að ekki hafi
verið tilkynntar hækk-
anir á matvörum, og
öðrum nauðsynjum.
Eins og áður hafa land-
búnaðarvörurnar verið
það, sem fyrst og mest
hefur hækkað.
Allar þessar hækkanir bera
það.með sér, að hér sé um
einskonar ögrunaraögerðir af
hálfu stjórnvalda að ræða. A
ASÍ-þinginu kom fram mikil
andstaða viö launamálastefnu
rikistjórnarinnar og einróma
álit þingheims var það, að kaup-
máttur launa hafi minrikaö til
muna að undanförnu. Til þess
að sýna það og sanna fyrir laun-
þegum, hvaða álit höföingjarn-
ir,sem við stjórnvöl þjóðarskút-
unnar standa, hafa á ályktunum
þings alþýöunnar i landinu,
skella þeir nýrri holskeflu verð-
hækkanna yfir iandslýð og rýra
þannig kjörin enn meir.
tsland láglaunasvæði
Nú er svo komið, að i landi,
þar sem áður bjó velferöarþjóð-
félag, þar er nú láglaunasvæði.
Og það sem verra er, ástandið
fer siður en svo batnandi.
Til þess aö geta lifað af kaupi
sinu,parffólkaðvinna lengri og
lengri vinnudag. Þróun þessi er
mjög slæm. Með lengri vinnu-
degi verða menn þreyttari, þaö
þýðir lakari afköst, en léleg
vinnuafköst eru að sjálfsögðu
þjóðfélagtnu óhagstæð, sem
aftur kemur út i auknum álög-
um á launþegana, sem verða
að vinna lengur til að geta mætt
auknum álögum.Þetta er mikill
vitahringur.
Aukið vinnuálag kemur einnig
út i aukinni streitu viðkomandi
aðila. Streitan kemur svo niður
á heilsunni, bæði geðheilsu og
likamlegri hreysti. Þaö er engin
tilviljun, aö sjaldati eða aldrei
hafa sjálfsmorð verið eins tið
hér á landi og nú.
Ekki hægt að lifa af
daglaununum.
Það liggur ljóst • fyrir, að
venjulegt launafólk getur alls
ekki lifað af daglaunum sinum
einum saman, en það er þó afar
sanngjörn krafa, að svo sé.
Maður, sdm vinnur 40 stunda
vinnuviku, borgar skattana sina
og húsaleigu án svika og undan-
bragða, á ekki fyrir salti út á
grautinn sinn, hvaö þá meir.
Hann verður að vinna meira og
meira, þá hækka tekjurnar og
um leið skattarnir, en til þess að
borga hækkaða skatta, verður
hann að vinna meira. Út úr
þessu er afar erfitt að losna.
íslendingar hættir að
hafa tima til þess að
lifa?
Þetta ástand er mjög óæski-
legt. Fólk hættir að hafa tima til
þess að gera annaö en að stunda
vinnu sína, færri og færri hafa
nokkuð tómstundagaman, þvi
þeir h^fa engar tómstundir til
að stunda það i. Fáir hafa tima
til að lesa bækur eða stunda
menninguna yfirleitt, fæstir
hafa tima til að lesa blööin, þeir
rétt hlaupa yfir fyrirsagnirnar
(svo þú lest þennan pistil tæp-
lega heldur, lesandi góður). Það
er helzt, að hægt sé að sofa fyrir
framansjónvarpið. Fólk er hætt
að hafa tima til að láta tilfinn-
ingarnar ráða, eins og til dæmis
um jólin. Einu sinni (ekki fyrir
svoýkjalöngu) hlakkaði öll fjöl-
skyldan til jólanna, litli bróðir
jafnt sem mamma, þó aö hún
hefði mikið að gera i jólabakstr-
inum og undirbúningur allur
við jólahaldið kæmi örlitið illa
við veskið hans pabba.
Fá jólaljós.
Eitt dæmi um það, aö hugur
manna til jólanna hefur breytzt
er þaö, hvað fá jólaljós sjást við
Ibúðarhús i borginni, þegar þess
er gætt, hvað fáir dagar eru til
jola. Fyrir um það bil fimm
árum var borgin vel lýst af
þessum jólaljósum, en þeim
hefur fækkaö ár frá ári, fækkað
jafnt og þétt. Nú virðast þau i
algeru lágmarki. önnur skýring
er einnig sú, að fólk hafi hrein-
lega ekki tima til að halda jól
frekar en annað.
t gamla daga voru jólin svo
snar þáttur I lifi Islendinga, aö
þéir fóru jafnvel i bað i tilefni
þeirra og þurfti ekki svo lltið til
að sú athöfn yrði framkvæmd.
Pabbinn smiðaöi Jólatré úti i
skúr meðan litla systir og stóri
bróðir gægðust inn um gluggann
til að fylgjast með og einnig til
að reyna aö koma auga á sleð-
ann sem bróðir átti að fá og
brúðuna, sem systir átti að fá
(samanber hinar rómantizku
barnabókmenntir sem undirrit-
aður las, meöan hann hafði tima
til þess sem barn).
Nútímajólahald.
Nú er öldin önnur (einnig I
eiginlegum skilningi). Nú eru
náttúrlega keypt jólatré og gjaf-
ir, en til að standa straum af
þessum kostnaði þarf að vinna
meira I desember og janúar,
eða þá að slá enn einn vixilinn.
Trénu er kastað inn á gólf, helzt
þar sem litið ber á þvi. Börnin
era látin úða einhverju ’engla-
hári (eða hvað það nú heitir) á
tréð, því enginn annar hefur
tima til þess.
Axel Ammendrup
Svo þegar liöur á aðfangadag,
fara börnin að kætast, mamman
að þreytast yfir matseldinni og
faöirinn að gera aö sárinu sem
hann hlaut, þegar hann var að
naglhreinsa timbrið i nýja hús-
inu (hann gat nefnilega ekki
fengið að vinna á aðfangadag-
inn, svo hann ákvað að slappa af
við nýbygginguna sina).
Þegar búið er að boröa hát-
iðarmatinn búa börnin sig undir
að opna pakkana sina, meðan
mamma þvær upp og pabbi fær
sér smá blund, yfirkominn af
þreytu af hugsuninni einni
saman um það, hvað hann þurfi
aö vinna mikið til að geta borg-
aö vixilinn, sem hann sló til að
standa straum af jólahaldinu.
Jólin, sem áður voru gleði og
upplyfting i skammdeginu, eru
nú orðin, byrði mörgu fólki, þaö
finna börnin og það eyðileggur
saklausa ánægju þeirra.
Til þess, að allt mannlif I
landinu eigi ekki að eyði-
leggjast, þarf að koma til móts
viðkröfurlaunafólks um það, að
laun af dagvinnu nægi til að
halda lifi i fólki. Þaö þarf að
breyta launastefnu rikisstjórn-
arinnar.
Axel Ammendrup
OR VMSUM ATTUM
Raunasaga
1 Heimilispóstinum, heimilis-
blaði Grundar, segir Gestur
Sturluson raunasögu, sem er
raunaleg fyrir margra hluta
sakir. Ekki sizt vegna þess að
hún sýnir okkur á ljóslifandi
hátthversu skammt öll viðleitni
til að leysa vandamál ýmissa,
sem minna mega sin, nær.
Kerfiö er þess ekki umkomið
að leggja hönd á plóginn, og
þegar oröum sleppir og til at-
hafna kemur má enginn rétta
hjálparhönd. Jafnvel fjármála-
ráðuneytið neitar að gefa eftir
toll af sérsmiöaðri bifreið fyrir
öryrkja.
Gestur ritar þessa sögu vegna
greinar Friöriks A. Brekkan i
fyrra tölublaöi Heimilispósts-
ins, en þar er bent á nauðsyn
þess að fengnar verði bifreiðar
til að flytja fólk i hjólastólum.
Gestur segir m.a.:
„Saga þessa bifreiðamáls er
hálfgerð raunasaga. Fyrir hálfu
öðru ári kom hingað bifreið tilaö
aka með fólk i hjólastólum.
Þessi bifreið er að visu ekki full-
komin til sliks brúks, en þó
miklu betri en engin. Bifreiðin
var gefin öryrkjabandalaginu af
ýmsum liknarfélögum. Þegar
hún kom til landsins voru ekki
nógir peningar til að greiða toll-
inn, enrikiövildi ekki gefa eftír
nema helming tollsins, en þá
greip Ásbjörn ólafsson, stór-
kaupmaður, inn i af sinni al-
kunnu rausn og borgaði biiinn út
úr tollinum. En þá var eftir
þrautin þyngri, og það var að
koma bifreiöinni i rekstur.
Fyrst var hugmyndin að lög-
reglan tæki aö sér aö reka bilinn
en lögreglustjóri taldi ekki
möguleika á þvi.
Billinn stendur svo fleiri mán-
uði aðgerðarlaus. — Þá er það
næst að leigubilstjóri hér I borg-
inni tók aö sér að aka bilnum, og
gerði hann þaði nokkra mánuði.
En þar sem maöurinn var sjálf-
ur nokkuð fatlaður, gat þetta
ekki verið til frambúðar.
tsumar hefurSjálfsbjörg haft
bilinn að láni, en ekki haft menn
á honum nema i igripum. Það
siðasta, sem ég hef frétt, er að
nú sé verið að reyna að semja
viö Strætisvagna Reykjavikur
um rekstur bilsins, en með
hvaða hætti það er hugsað, er
mér ókunnugt.
Vín skal til
vinar
drekka (?!?)
Deilt er, og verða mun, um
það hvort við hæfi sé að fagna
unnum áföngum meö þeim hætti
að skála i vini.Þarsem vel tekst
til þarf eitt glas eða t'-ö af léttu
vini ekki að vera til skaöa frem-
ur en veitingar tóbaks. En þvi
miður er sjaldan efnt til slikra
veitinga nema ætluð sé talsverð
neyzla mungátanna.
Það tiðkast engu siður — og
ekki sizt meðal opinberra
embætta —• að efna til rikulegra
veizlna þegar fagnað er ein-
hverjum áfanga, jafnvel þegar
hóflegri veitingar kæmu sér
betur. Það á einkum við ef slikt
gerist á almennum vinnutima.
En þótt umdeildur siður sé
húsfastur vilja blöð og timarit
illu heilli hampa honum með þvi
að birta i tima og ótima myndir
af boösgestum með glas i ann-
arri hendi og tóbak I hinni. A
sextugsafmæli forseta vors
heimsótti sjónvarpið Bessastaöi
þegar rikisstjórnin árnaði for-
setanum heilia, og viö það tæki-
færi voru ráðherrarnir festir á
filmu með glas i hendi.
A forsiðu timarits fjölmenns
starfsmannafélags var fyrir
skömmu ein stór mynd, — og
látum við neðri hluta myndar-
innar flakka hér með, svona til
nánari útskýringar.
Það er rétt að undirstrika að
margir fara vel með vin og tiö-
um er þaö fyllilega viö hæfi aö
skála i léttum veigum. En það
er ástæðulitið að hampa þvi. Við
látum það almennt óátalið þótt
slikur siður eða ósiður haldist,
en viljum siður auka veg hans.
Þaö þarf engar reglur um
þetta — aðeins smekkvisi þeirra
sem velja fjölmiðlum mynda-
efni. —BS.
Þú skalt ekki haida aö þú fáir aö fara á þessar „fugia-
veiöar” þinar á næstunni!