Alþýðublaðið - 02.11.1977, Blaðsíða 5

'alþýðu-
blaoid Miðvikudagur 2. nóvember 1977
5
Lífskjör og klifur
músagangur
„Mjög mikill friöur er á
vinnumarkaðnum. Þar hefur
ekki orðiö verkfall siöan áriö
1917 hefur mér veriö sagt.
Lágmarkslaun eru tryggö
meö lögum. Þau eru núna um
80.000 islenzkar krónur, þaö er
aö segja fyrir einhleypinga.
Þaö eru launin, þegar búiö er
aö draga frá skattana.
Ef um fjölskyldumann er aö
ræöa, þá eru l&gmarkslaunin
sem hann fær heim með sér
hærri, um 140.000 Ikr. Ef maö-
urinn á mörg börn, þá byrjar
stjórnin aö gefa honum peninga
f staö þess aö skattleggja
hann”.
Framangreind tilvitnun er
tekin lir grein úr sunnudags-
blaði Timans 30. október, en þar
er greint frá heimsókn Jónasar
Guðmundssonar, stýrimanns,
listmálara, rithöfundar, blaða-
manns og stjórnarmanns flug-
félagsins Vængja til Luxem-
burg. Jónas breiddi úr Vængj-
um sinum og flögraði nýlega til
fundar við nokkra Islendinga,
sem búa i Luxemburg, og segir
m.a. I Ti'manum frá tveimur
löidum sem stofnað hafa krá i
rikinu og brynna nú allra þjóða
kvikindum af ölámum sinum.
Þeir eru bara sagðir gera það
gott, enda segir stýrimaðurinn
fljúgandi að „Islendingar i
Luxemburg séu hátekjumenn,
flestir a.m.k. og búi þeir við
ágætar aðstæður”. Já, það er
gottað vita til þess að einhvers
staðar á jörðinni er lifvænlegt
fyrir láglaunafólk og það i
hákapitalisku landi! En hvemig
stendur á þvi að ekki er farið
ofan i saumana á þvi, aö i riki,
sem er eins og flugnaskitur á
landabréfinu og leggur undir sig
heilar 4 linur i landafræðinni
skuli þrifast fólk, meira að
segja Islendingar, og þeir
m.a.s. sagðir hátekjumenn?!
Það er litt skiljanlegt og mér
sýnist óhjákvæmilegt að Jó-
hannes og Matti láti senda menn
til LUX til að kanna málið. En
sem ég skrifa þetta tek ég eftir
nokkrum linum i ritsmið
stjórnarmanns Vængja, sem
geta verið lykill að gátunni
miklu: Hann spyr viðmælanda
sinn sigildrar spurningar um
lifskjörin i landinu og fær svo-
hljóöandi svar:
„Þau eru mjög góð. Þeir fara
þó dálitið aðra leið en við ger-
um, ef smáriki er borið saman i
við annað smáriki.
Ýmsar k ostna ða rsam ar
stofnanir hér á landi eru hrein-
lega ekki til i Luxemburg. Til
dæmis er þar ekki háskóli,
nema aö háskóli i Bandarikjun-
um erþarmeöútibú. Þeir senda
sina stúdenta inn i háskólana i
Þýzkalandi og I Frakklandi.”
Já, þama kom það! Miklir
dauðans álfar eru nú þessir
aumingja valdhafará Islandi að
vera ekki fyrir löngu búnir að
notfæra ser þessa leið út úr
efnahagskollsteypunni. En ekki
er þar með sagt að of seint sé að
byrja núna.
Hugmyndin var að
veltast um í kolli Ólafíu
En nú má ekki skilja þetta
þannig að hugmyndir i þessa átt
hafi ekki heyrst á Islandi áður.
Svo hefur vissulega verið, en
þær hafa bara aldrei verið
tengdar saman i fastmótaö hug-
myndakerfi, sem er forsendan
fyrir þvi að koma þeim i fram-
kvæmd. Kratar hafa margoft
bent á hvilikur baggi landbún-
aðurinn er á þjóöinni og stuðn-
ingsdeild krata á Dagblaöinu
hefur einnig bent á þetta þjóð-
félagsmein. Allaballar og Þjóð-
viljinn hafa i áratugi bent á
hvilikt voðabákn opinbera skrif-
ræðið og bankavaldið sé orðið og
algerlega ofviöa þjóðfélaginu.
Þessu ætlar Ballarnir aö breyta
með þvi að planta sinu fólki á
bitlingajöturnar og þannig skal
aflifa kerfið innanfrá — en það
tekur tima, og þeir þurfa miklu
fleiri bitlinga til að merkjanleg-
ur árangur sjáist.
Einu raunhæfu hugmyndirnar
sem upp hafa komiö varðandi
það að losa skattborgara við
sem flestar kostnaðarsamar
rikisstofnanir, fæddust á hveiti-
brauðsdögum byltingarstjórnar
Ólafs, Lúðviks og félaga (það
var þessisem ætlaði að áttfalda
meðallaun öreigalýösins á
Islandi, reka herinn norður á
Langanes eða jafnvel úr landi,
stöðva veröbólguna og stööva
innflutning á tertubotnum og
kruðerii). En meinið við hug-
myndimarvarþaö, að þær voru
ranglega túlkaðar i opinberri
nefnd, sem með málið fór og þvi
hlutu litið fylgi almennings. '
Kennaraskólinn til
Kópaskers
Þessi margumrædda hug-
mynd var sú, að koma ótal
rikisstofnunum burt úr Reykja-
vik. Ætlun Ólafiu var hins vegar
ætið sú, að koma þessum stofn-
unum alveg burt úr landinu til
að létta undir með rikissjóði, en
nefnd þeirri sem skipuö var og
kostuö af almenningssjóðum,
tókst að klúðra málinu svo ger-
samlega að útkoman varð
óskiljanleg teoria um „flutning
rikisstofnana út á landsbyggö-
ina”. Þetta aumingja fólk
hélt, að það væri að gera botn-
lausum rikiskassanum greiða
með þvi að senda aflóga rikis-
stofnanir hingað og þangað um
landið, i stað þess að leggja þær
endanlega niður, eins og
byltingarráðið hafði alltaf gert
ráð fyrir.
Var skýrsla .nefndarinnar
enda reiðarslag fyrir ráðið og
obbann af landsmönnum, og
starf nefndarinnar varö til þess
að hefta um sinn för formanns
nefndarinnar, Olafs Ragnars
Grimssonar, upp þritugt bjarg
metorða og embætta. Þessi vel-
bergklifrandi pólitikus viröist
þó aftur vera að komast á skrif,
eftirað hann festi vað sinn i bet-
ur klifrandi Allaballa. En hvað
um það, allir muna hugmyndir
ólafs Ragnars og félaga, sem að
mig minnir gengu út á það, að
senda Kvennaskólann i Reykja-
vik til Kópaskers, Landhelgis-
gæzluna út i Breiðafjarðareyj-
ar, tannlæknadeild Héskólans i
Þingeyjarsýslur (þar sem opin-
berar skýrslur herma að sé
mest sykurneysla á Islandi),
Búnaðarfélagið og Skógrækt
rikisins austur á firði o.s.frv.
o.s.frv.
En það sem prófessor Olafur
og sveinar hans áttu að gera,
var það að skila tillögum um
það hvaða stofnanir ætti aö
leggja niður og hveriiig. Hvern-
ig sem á þvi stóð, þá fórst það
alveg fyrir. Rætnar tungur
segja, að þetta stafi af þvi að ef
farið hefði verið út i niðurlagn-
inguna i stórum stil, þá hefði
Háskólinn, og fleiri „æðri”
menntastofnanir óhjákvæmlega
orðið efstar á blaöi (sbr.dæmið
frá LUX hér á undan.) Með öör-
um orðum: Hugmynd Ólafiu
var sú að leggja Háskólann nið-
ur i eitt skipti fyrir öll, senda þá
sem bógur væri i úr hópi náms-
fólks út i heim til náms á eigin
kostnað og senda lektora,
aðjúnka, stundakennara og
prófessora út i fiskvinnu eöa
girðingarvinnu i sveitum. Þaö
má þvi vera að
atvinnuspursmáliö hafi spilað
Framhald á bls. 10
Með Alþýðuflokkn-
um f Júgóslavíu
Guöjón og Kári i góöum félagsskap
En maturinn var þarna sér-
lega góður eins og raunar alls-
staðar þar sem við komum.
Frá Bled var ekiö til Klagen-
furt i Austurriki þar sem gist
vará litlu rólegu hóteli rétt utan
við borgina. Þar var mjög
snaggaraleg þjónusta. Aður en
siðasti bitinn var kominn upp i
mann var diskurinn farinn.
Sumir voru samt handfljótir og
náðu honum aftur.
Daginn eftir var Klagenfurt
skoðuð og siðan ekið til Júgósla-
viu aftur og borgin Maribor
skoðuð en um kvöldið komum
við til Zagreb, gist á Hótel La-
guna, 5 stjörnu hóteli, en öll hó-
telin okkar I þessari ferð voru
ný eöa nýleg og skreyttust 5
stjörnum og voru mjög góð.
Næsta dag var okkur boðið að
kynnast atvinnulegri uppbygg-
ingu og stjórnun fyrirtækja. Við
heimsóttum stóra verksmiðju
sem framleiðir rafmagnstæki.
Stjórn verksmiðjunnar beið
með bros á vör til að leiða fá-
fróða Islendinga i stórkostlegan
sannleika um ágæti þessa fyrir-
komulags, kapitaliskan komm-
únisma, og þá auðvitað um leið
framsýni og stórkostlega hæfi-
leika föðurs Júgóslaviu, Titó
forseta. Verksmiðjan var siðan
Framhald á bls. 10
áhugi á ferðalögum þangað.
Júgóslavia var i raun einangruð
i mörg ár, hvorki austrið né
vestrið vildu við þá kannast.
Sú saga var sögð að i skóla i
Rússlandi hafi komið upp sú
spurning hve áttirnar væru
margar. Fjórar svaraði einn
nemandinn. Rangt sagði kenn-
arinn áttirnar eru þrjár, austur,
vestur og Júgóslavia.
En á siðustu árum hafa aukizt
mikið samskipti Júgóslaviu og
vesturlanda, á siðasta ári komu
yfir 20 milljónir ferðamanna til
landsins svo mesta tekjulind
þjóðarinnar er ferðamannaiðn-
aðurinn, enda hjálpast margt
að,að gera þetta að einu vinsæl-
asta ferðamannalandi i heimi.
Loftslag ákjósanlegt, landslag
við allra hæfi, fólkið mjög elsku-
legt og bjórinn ágætur og ódýr.
Hópurinn fór frá Reykjavik 5
júli og var farið til baðstrandar-
bæjarins Portoros og þar dvalið
á hótelunum Newptun og App-
ollo og baðströndin dyggilega
notuð til 10. júli en þá lögðum
við upp I kynnisferð sem stóð i
viku. Fyrsti áfangastaður ferð-
arinnar var Bled þar sem skoð-
aður var kastali einn mikill og
verður útsýnis frá honum flest-
um ógleymanlegt. Hádegis-
verður var borðaður á nýju
hóteli sem er svo tæknilega
byggt að sundlaug er á efstu
hæðinni, og lekur vatnið úr
henni niður allar hæðirnar fyrir
neöan, en þá eru bara sett potta-
blóm undir lekann. Sem sagt,
sjálfvirkt vökvunarkerfi.
Alþýðuflokkurinn hefur á
undanförnum árum efnt til ut-
anferða til ýmissa landa, á s.l.
sumri var farið til Júgósiaviu.
Samskipti landanna hafa ekki
verið mikil fyrr en á siðustu ár-
um að nokkuð hefur aukizt
Partoros
v_