Alþýðublaðið - 18.04.1978, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 18. apríi 1978
SKOÐ U N Erna Indridadóttir skrifar:
Eru húsbyggingar
ópíum fyrir fólkið?
„Islendingar vilja ekki
leigja, þeir vilja búa i sínu eigin
húsnæði”, „þeir. eru svo fjandi
duglegir”, „þeir bjarga sér
sjálfir”.
Þetta eru setningar sem
ma&ur heyrir gjarnan i um-
ræðum um húsnæðismál. Og
auðvitað vill enginn heilvita
Islendingur sem á einhverja
peninga eða getur orðið sér úti
um þá , leigja eins og ástandið
er á leigumarkaðnum. Leigu-
húsnæði er ærið misjafnt og
liggur hreint ekki á lausu. HUs-
eigendur geta komist upp með
allan andskotann, einmitt vegna
þess að skortur er á leiguhús-
næði.Það geta fylgt leigunni
ýmsar kvaöir s.s. hrein-
gerningar hjá hUseigandanum
o.s.frv. o.s.frv.. að ekki sé nU
talað um það að auðvitað má’
leigjandinn ekki gefa nema
hluta af leigunni upp til skatts.
Fólkið þarf kannski að borga of-
fjár i fyrirframgreiöslur og þar
að auki er leigan svimandi há.
Ofan á þetta bætist svo að ef þú
býrð i leiguhúsnæði áttu það á
hættu að veröa fleygt út á
götuna hvenær sem er. Það er
vissara fyrir þig áður en þú
tekur ibúð á leigu aö kynna þér
rækilega allar fjölskyldu-
aðstæður eigandans. Hvort
hann á t.d. börn á giftingaraldri
sem Itklegt er að séu eitthvað i
þeim hugleibingum að fara að
stofna heimili. En jafnvel það
dugir ekki til, húsnæðislausir
ættingjar eigendans geta skotið
upp kollinum fyrirvaralaust og
þurft á ibúðinni þinni að
halda— og þér er visað á dyr.
Svo það er eins gott að reyna
að koma sér upp þaki yfir höfuð-
ið. Strita og púla, vinna eftir-
vinnu ein s og þræll og s itja siðan
sællog ánægðurí eigin ibúð eftir
10 ár, með börn og magasár og
fólk lætur ekki þar við sitja i
þjóðfélagi þar sem peningar
þess étast upp með hraða
ljóssins,ogáfram skal haldið og
stækkað við sig. Og um
fimmtugt situr svo fólk ef vel
tekst til i steinkumbalda á stærð
við meðalsamkomuhús úti i
sveit. Og þá eru börnin farin að
heiman og byrjuð að streöa við
að eignast blokkaribúðina.
Það liggja sorglega mörg
mannslif i allri þessari stein-
steypu og miklir peningar — á
öruggum stað. Það liggur lika
dýrmætur timi i þessum bygg-
ingum sem betur hefði verið
varið i eitthvað annað t.d. það
að lifa og njóta ýmissa þeirra
verðmæta sem ekki verða metin
til fjár. Sem betur fer fyrir vald-
hafa er islenska þjóðin svo upp-
tekin í húsbyggingum að hún
hefur ekki einu sinni timatil að
ihugsa. Og kannski er
það einmitt tilgangurinn með
þeirri fádæma heimskulegu
húsnæðismálapólitik sem rekin
er með þessari þjóð. „Trúar-
brögð eru ópium fyrir fólkið”
sagði eitt sinn maður að nafni
Lenin. A Islandi er vei við
eigandi að segja „Hús-
byggingar eru ópium fyrir
fólkið”. Það sem kannski gæti
bjargað þjóðinni frá
glötun, en allir virðast
sammála um að hér sé allt á leið
til fjandans að hafist yrði handa
og byggt leiguhúsnæöi I stórum
stil. En hingaö til hefur það nú
ekki þótt þar fint að búa i
bæjarhúsnæði og hálfgeröur
aumingjaskapur.
NU tiðkast það hjá frændum
okkar á Norðurlöndum að
bæjarfélögin byggja leiguhús-
næði i miklum mæli og þykir
þaðsjálfsagt. Bæjaribúöir þurfa
ekki endilega að vera blokkir,
þetta geta verið ósköp venjuleg
hverfi með fjölbýlis—rað— eða
jafnvel einbýlishUsum. Og ekki
þurfa Islendingar að spara
landrýmiö nóg er til af þvi, þó
einhverra hluta vegna virðist
þjóðin hafa tekið sérstöku ást-
fóstri við þann byggingarstil
sem felst i þvi að troða sem
allra flestu fólki saman á sama
staðoghelstsem hæst upp i loft-
ið.
Það ættu að vera sjálfsögð
mannréttindi að geta bUið þægi-
lega, öruggt og ódýrt en þurfa
ekki að hrekjast stað úr stað
algerlega á valdi duttlunga hUs-
eigenda eða leggja lif sitt og Sál
i járnbenta steinsteypu.
NU stendur til að stofna
Leigjendafélag i Reykjavik sem
e.t.v. getur eitthvað þokað
þessum málum áleiðis ef rétt er
á haldið og á það væntanlega
eftir aö koma i ljós hvern-
ig til tekst þegar fram iiða
timar. Ekki dugir þó aö ein-
angra húsnæðismál frá öðrum
þjóðfélagsmálum og liklegt að
það þurfi ansi stórar og gagn-
gerar breytingar á þjóðfélaginu
öilu ef takast á að koma hús-
næðismálunum i almennilegt
horf.
Þórdís Þormóðsdóttir skrifar úr leikhúsinu:
......... .........:...............:.:.:.~...■.....:.'. '..
Leikfélag Keflavikur
Herbergi 213. Höf. Jök-
ull Jakobsson.
Leikstjóri: Þörunn
Sigurðardóttir.
Þegar áhugamannaleikhUs
velja sér verkefni til flutnings er
þeim ávallt vandi á höndum,
oftast verða ofan á við valið hin-
ir svokölluðu „farsar”. Bæði
vegna þessað þeir þykja nokkuð
öruggir með að skilja fjármun-
um i kassann og svo gera þeir
e.t.v. ekki eins miklarkröfur til
leiks og hin „alvarlegri” verk.
Svo hefur líka orðið raunin með
L.K., með nokkrum velheppn-
uðum undantekningum þó.
Að þessu sinni hefur L.K. svo
sannarlega ekki ráðist á garðinn
þar sem hann er lægstur. Leik-
rit Jökuls Jakobssonar, Her-
bergi 213, getur ekki talist til
hinna auðveldari verkefna.
Hvorutveggja er, að verkið
sjálft er margslungið og vekur
spurningar sem ekki er auð-
svarað, og gerir auk þess mikl-
ar kröfu til leikenda.
Hverskonar leikrit er Her-
bergi 213? Sakamálaleikrit?
Gamanleikrit? Eða absúrd nú-
timaleikrit? Það lætur höfundur
áhorfendum eftir að gera upp
við sig. Eitt er vist að margar
spurningar vakna. Hver var
Pétur? Var hann i raun og veru
til? Getur sú kynskipting, sem
fram kemur i leikritinu, staðist
á okkar timum vaxandi jafn-
réttis kynjanna? Hversu langt
er hægt að ganga i lygi, hræsni
og sjálfsblekkingu? Eru þar
engin takmörk.
Persónur leiksins eru frá höf-
undarins hendi mis „sterkar”,
Þannig er Stella viðhald Péturs,
erfið i túlkun og óljós persónu-
leiki. Rósamunda Rúnarsdóttir
er glæsileg á sviðinu og skilar
vel erfiðu hlutverki.
Hinsvegar gefur hlutverk
Dóru, eiginkonu Péturs, tilefni
til mikilla tilþrifa, sem Jenný
Lárusdóttir, notar sér til fulln-
ustu. Svo góð skil gerir hún
þessari yfirborðskenndu og hé-
gómlegu konu, að engan skyldi
gruna að þarna færi algjör ný-
liði á sviði.
Táninginn i leiknum, „vand-
ræðabarnið” Lovxsu yngri,
leikur Hjördis Arnadóttir. Hjör-
dis hefur áður sýnt að hún er
efnilegur leikari. Leikur hennar
er eðlilegur og blátt áfram.
Anna, systir Péturs, er leikin
af Mörtu Haraldsdóttur. Anna,
sem kemur heim frá námi til að
hjálpa fjölskyldunni i nokkra
daga — sem reyndar eru svo
orðin 14 ár —, er sú eina sem
virðist gera sér grein fyrir þvi
að til sé nokkuð sem nefnist til-
vera, utan veggja þessa furöu-
lega heimilis. Samt sem áöur er
hún svo gegnsýrð af heimilis-
bragnum, að hún tekur þátt i
lokaatriðinu af mikilli innlifun.
Mörtu tekst að gera þessari
kúguðu konu eftirminnanleg
skil.
Ingibjörg Hafliðadóttir er
ekki neinn nýgræðingur á svið-
inu og ber leikur hennar þess
glöggt vitni. Túlkun hennar á
Lovisu eldri, móður Péturs, er
örugg og sterk. Ingibjörg hefur
fyrir löngu sýnt að hún er ein af
styrkustustoðumL.K., ogmunu
margir minnast leiks hennar
sem Beete Brian I leikritinu
„Rætur” eftir Arnold Weske,
sem L.K. sýndi fyrir nokkrum
árum.
Karlmanninn i leiknum og
e.t.v. erfiðasta hlutverkið, leik-
ur svo Steinar Geirdal. Setin-
armun ekki hafa leikið áður hjá
L.K., en með honum hefur
félaginubæztkraftursem akkur
er I . Framsögn hans i upphafi
leiksins var e.t.v. dálitið ó-
örugg, en lagðaðist þegar frá
leið. Bezt tókst honum þó upp
þegar mest á reyndi.
Þáttur leikstjórans, Þórunnar
Sigurðardóttur I sýningunni er
óumdeilanlega stór. Slík áhrif
sem tókst að ná fram með jafn-
góðum og hnökralitlum leik,
hlýtur að vera vandasamt verk,
þegar um er að ræða misjafn-
lega sviðsvana áhugaleikara.
Sérstaka athygli vakti hin
smekklega sviðsmynd sem Þór-
unn mun eiga stóran þátt i,
ásamt óskari Jónssyni og Arna
Ólafssyni. Ég minnist þess ekki
að hafa séð hjá L.K. slikt sam-
ræmi lita, þ.e. I húsbúnaöi og
klæðnaði leikenda, sem raun
ber vitni. A það, ásamt smekk-
legri lýsingu, sinn stóra þátt i
þeim heildaráhrifum sem náö-
ust fram i sýningunni.
Égvil að endingu óska Leik-
félagi Keflavikur til hamingju
með velheppnaða sýningu, sem
er félaginu til mikils sóma.
Þórdis Þornióðsdóttir