Vísir - 16.12.1969, Blaðsíða 6

Vísir - 16.12.1969, Blaðsíða 6
VISIR . Þriðjudagur 16. desember 1969. cTMenningarmál Ólafur Jónsson skrifar um leiklist: Bráðum koma blessuð jólin Leikfélag Reykjavíkur: Einu sinni á jólanótt Leikstjóri: Guðrún Ás- mundsdóttir. Tólin komu reyndar í Iðnó á " laugardaginn. Klukkan fjögur. Þar var þá frumsýndur að nýju hinn geöþekki bama- leikur sem Litla leikfélagið sýndi í Tjamarbæ um jólin í fyrra, Einu sinni á jólanótt. — Mun nú helzt f ráði, alltént ef val tekst í ár, að þetta verði föst jólasýning Leikfélags Reykjavíkur eftirleiðis. TTppistaða efnisins í Einu sinni á jólanótt em nokkur barna kvæði Jóhannesar úr Kötlum úr kvérum hans tveimur, Jóiin koma og Ömmusögur, flest tengd jólunum, en öll um þjóð söguefni. Þokki sýningarinnar í Tjamarbæ f fyrra stafaði ekki sízt af einfaldleik og smekk- vísi hennar, hinu einfalda sögu efni vom gerð alveg hæfilega einföld skil við hæfi bamanna — og raunar miklu fleiri áhorf enda sem gaman höfðu af að rifja upp ömmusögur sínar. Sum þau atriðj sem bezt tókust þá njóta sín enn betur í Iðnó í ár, svo sem Jólasveinakvæðið f fyrri hluta, þáttur Grýlubama í seinni hluta leiksins. Jólasveinaþáttur inn er raunar svo snillllega af hendi leystur að vel mætti hann einn sér verða „klassí?l£t,“ jóla- efni. Væri ekki t.a.m. hægðar leikur að tilreiða kvæðið með sama eða samskonar hætti fyr- ir sjónvarpið? Fyrir utan þá beinu skemmtun sem að honum er og vegna þess hversu raun- vemlegt og lifandi hann gerir kvæði Jóhannesar, hefur slíkur leikþáttur ótvirætt menningar sögulegt gildi — á tímum þegár fom jólatrú og jólasiðir hljóta að falla i fymsku. En allra hluta vegna er það æskilegt að hinir fomu fslenzku jólasveinar við- haldist enn um sinn í bland við þá nýmóðinslegu sanktikláusa sem mest tíðkast á jólaskemmt unum barnanna. Tpiutningur leiksins af hinu tötralega sviði Tjamarbæj- ar hefur sem sé tekizt allvel. í Iðnó er leiknum margra fleiri kosta völ en áður var, og allt á litið virtist þeirra vel neytt í hinni nýju sviðsetningu. Til aö mynda er leikmyndin miklu veglegri þó hún byggi á sömu hugmyndum og áður, hæfilega þjóðleg og ævintýraleg í senn. Jón Þórisson gerði hana eftir drögum Kjartans Ragnarssonar frá í fyrra, og er það f alla staði haglegt og vandað verk. í fyrra var nokkru þjóðsöguefni komið viö leikinn, auk kvæða Jóhann- esar úr Kötlum, og allt fellt í umgerð einfaldrar sögu úr sveit- inni f gamla daga: lítill drengur vakir yfir bænum heima á jóla- nótt ásamt ömmu sinni gömlu. í ár er meira slíku efni aukið við leikinn og meira lagt en áður upp úr umgerð kvæðanna. Er margt af þvf sem við er aukið mjög svo skemmtil.,aukþesssem leikurinn virtist að þessu leyti betur af hendi leystur i ár en í fyrra, með furðu trúveröugu heimamannlegu oröfæri. Sumt f sveitarsögunni er raunar fremur við hæfi fullorðinna en barna, svo sem ástir þeirra Gunnu vinnukonu og Magnúsar á Stóra-Læk, sem þau Þórunn Sigurðardóttir og Sigurður Karlsson lýstu kostulega. En fyrir vikið verður leikurinn með köflum í langdregnara lagi og sýningin óhæfilega löng, af barnasýningu að vera, rúmir tveir tímar á frumsýningu. 17inu sinni á jólanótt er hóp- verk að hætti Litla leikfé- lagsins, samantekt efnisins, leik- gerðin sjálf talin verk leikhóps- ins alls. Sýningin er frumraun Guðrúnar Ásmundsdóttur við leikstjóm, prýðilega af hendi leyst, og hygg ég að Einu sinni á jólanótt sé f sinni nýju mynd einhver vandaðasta og fallegasta bamasýning sem hér hefur sézt. í hóp leikenda Litla leikfélags- ins bætist nú Guðrún Stephen- sen sem fer nieð hlutverk ömmu, Jólasveinarnir hópast sam an í kringum kertaljós. — Þessi íslenzka útgáfa af jólasveinum virtist ekki síður höfða til bamanna, heldur en hinir útlendings- legu sanktikláusar, sQn nú tíðkast mest. Nýjar bækur úr heimsstyrjöldinni síðari. Þýð- andi Skúli Bjarkan. Útgefandi Prentsmiðja Jóns Helgasonar. Skáldsaga eftir Donald Gor- 12g bls. Verð: 333.50. Flug leðurblökunnar don, höfund bókarinnar „Gullna orustan". Þýðandi Álfheiöur Kjartansdóttir. Útgefandi Prent- smiðja Jóns Helgasonar. 238 bls. Verð í verzlunum: 398. — . • Hinum megin grafar — er lif eftir dauðann? — eftir James A, Pike, biskup, sem fjallar í þessari bók um reynslu sfna af dulrænum fyrirbærum. Sveinn Víkingur íslenzkaöi. Út- gefandi Prentsmiðja Jóns Helga- sonar. 243 bls. Verð: 430. — . • Maðurinn sem ekki vartil Frásögn um njósnablekkingu • Áhætta eða dauði James Bond-bók eftir Ian Fleming. Þýðandi Skúli Jensson. Útgefandi Hildur. Prentun: Prentsmiðja Jóns Helgasonar. 204 bls. Verö: 215.00. • Rakel Skáldsaga eftir Daphne Du Maurier, höfund skáldsögunnar „Rebekku". Útgefandi Hildur. Prentun: Setberg. 158 bls. Verð: 280.50. og er það tvímælalaust rétt ráð- ið. Hinum yngstu leikkonum veittist sjálfsagt torvelt að lýsa gömlu konunni- svo vel færi, en Guðrún var öldungis trúverðug á sínum stað, smekkvís og hóf- stilltur leikur. Auk hennar er vert -að nefna önnu Kristínu Arngrímsdóttur, sem lék Sigga litla mjög geðfelldlega, og Jón Hjartarson sem búmannlega kom fyrir bæði í gervi Halldórs bónda og huldukóngs í Álfa- stapa, en hann mun ennfremur hafa stílað texta leiksins. Ann- ars er engin ástæða til að „gera upp“ á milli leikenda: leikurinn er hópverk þeirra þar sem hver og einn kemur fyrir í mörgum gervum, meira veltur á náinni samvinnu, framgöngu alls hóps- ins á sviöinu en frammistöðu í einstökum hlutverkum. En í hvortveggja þessu tilliti auð- kennist Einu sinni á jólanjótt af sama vöndugleik og fyrri verk Litla IðiRfélagsins. Tjeirri ráöagerð skal ekki mót- mælt að viöhafa Einu sinni á jólanótt sem fastan jólaleik fyrir böm og fulloröna eftirleið- is — en vert er að benda á það að vegna hins þjóðlega efnis og meðferðar leiksins höfðar hann að ýmsu leyti til fullorðinna ekki síður en barna. En er ástæða til að ætla að þessi gerð hans þurfi að vera endanleg? Augljóslega er unnt að leikfæra með svipuðum hætti margskonar efni annað úr þjóðsögum og ævintýrum — ævintýraþátturinn í höll álfa- kóngs var að mínum smekk síðri þjóötrúarþættinum í þessari sýningu. Reglubundinn jólaleik- ur um þjóðlegt efni væri skemmtilegur siður. Enn skemmtilegri væri hann tilhugs- unar ef jafnan mætti vænta ný- smíöar, nýgervinga innan hins þjóölega ramma. Sá háttur hygg ég væri í senn framavænlegri og meir í anda hinna ungu leikenda sem hrundu leiknum af stað. Gylfi Gröndal skrifar um sjónvarpið: Skemmtan og skelfing ^uðvitað varð að breyta nafni þáttarins „Maður er nefnd- ur“ í „Kona er nefnd“, þegar rætt var við Aðalbjörgu Sigurð- ardóttur. Annað hefði veriö ó- sæmandi. Hún hefur ekki svo lít- ið barizt fyrir rétti kvenþjóöar- innar um ævina, verið formaður Bandalags kvenna um tuttugu ára skeið og lengi varaformaður Kvenréttindafélags íslands. — Þessir þættir halda áfram aö koma á óvart. Eldmóöur og æskufjör Guöbrands Magnús- sonar vakti athygli, en ekki er /síður ástæða til að undrast lífs- kraft og skýrleika Aðalbjargar Sigurðardóttur.- Bæði eru komin yfir áttrætt, meira að segja fædd sama árið, 1887. Aðalbjörg sagði skemmtilega frá með sinni hljómfögru og unglegu rödd. Hún drap á helztu atriði ævi sinnar og starfs, baráttuna fyrir bætt- um kjörum kvenna og bama, Krishnamurti og spíritisma, svo að nokkuð sé nefnt. Ef val þátt- takenda veröur áfram jafn vandað og gott, eignast sjón- varpið með tímanum ómetanlegt safn heimilda um merka íslend- inga af eldri kynslóðinni. Skemmtan og skelfing ein- kenndu dagskrána í síðustu viku meir en oft áður. Föstudags- kvöldiö var gott dæmi um þetta. Þegar franski dægurlagasöngv- arinn Sacha Distel hafði skemmt stríðöldum og sællegum íbúum sænska velferðarríkisins, kom Ásgeir Ingólfsson og sýndi mynd frá Bíafra. Það voru snögg og óþægileg umskipti. Hörmung- araar í Bíafra eru öllum kunnar, en líklega hafa fæstir gert sér ljóst, fyrr en þeir sáu þessa mynd, hversu skelfilegt ástand- ið er þar í landi. Börnum og viökvæmum mönnum var ráð- legt að slökkva á tækjum sínum og ekki að ástæðulausu. Skyldi ekki einhverjum hafa gengið erf- iðlega að sofna þetta kvöld, meö hungurhróp f eyrum og ásökunaraugu sveltandi sak- leysingja fyrir hugskotssjónum? Á laugardagskvöldið birtist súrrealistinn og furðufuglinn Salvador Dali og lék listir sfnar í þrjá stundarfjóröunga. Dali er engum likur, og uppátæki ungra listamanna nú á dögum eru •hreinir smámunir í samanburði við kúnstir meistarans. Á ung- dómsárum sínum gerði Dali tvær súrrealistískar kvikmyndir í félagi við vin sinn, Bunuel. Þær voru sýndar f Parfs 1929 og 1931, og f bæði skiptin kom lög- reglan á vettvang og lokaði kvikmyndahúsinu. Einnig nú hafa mörgum ugglaust ofboðið tiltektir þessa sérvitra snillings, en allt um það var myndin vel gerð og mátti hafa af henni mik- iö gaman. Á eftir tók alvara lífsins aftur við, kvikmyndin „Tíðindalaust á vesturvígstöðvunum", gerð eftir hinni frægu sögu Eric Maria Remarque. Þar er hörm- ungum styrjaldar lýst á áhrifa- mikinn hátt. En örstutt er síðan sýnd var ágæt, rússnesk mynd með sama boðskap að megin- markmiði. Kvikmyndirnar eru lengstu og viðamestu þættirnir í dagskránni, og þyrfti því að vanda betur val þeirra og gæta þess, að ekki séu sýndar myndir um sama eða svipað efni hver á fætur annarri. Að jafnaði eru kvikmyndir sýndar í dagskrárlok á miðvikudögum og laugardög- um og væri því ekki úr vegi að spyrja, hvers vegna löng og leið- inleg fræöslumynd um þýzkt skólaskip var sýnd síðastliðið miðvikudagskvöld.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.