Vísir - 03.07.1971, Blaðsíða 5

. Laugardagur 3. júlí 1971
5
Að lifa kristindóminn
„AHt sem þér viljið, að
mennirnir gjöri yður það
skuluð þér og þeim gjöra“.
Þ^tð er lítill vandi að teljast
kristinn maður. Aftur á móti
reynist öllu örðugra að vera
það. — Sá, sem vill vtera ein-
lægur og hreinskilinn, neyðist
oft til aö taka undir með post-
ulanum og segja: „Hið góða, sem
ég vil, gjöri ég ekki, en hið
vonda sem ég vil ekki, það gjöri
ég“.
Að standa stöðugur í straumi
lífsins, samkvæmt boðskap krist
innar trúar, er ekkj á valdi allra.
Okkur hættir svo oft til að ber-
ast með straumnum og láta jafn
vej „fljóta sofandi að feigðar-
ósi“ f volki lífsins. Við gleym-
um iöulega að treysta þau varn
arvirki, sem kristin trú hefur
lagt okkur i hendur, þegar í
æsku,
Ailir eru á einu máli um það,
aö kirkjan eigi í vök að verjast
nú á dögum. Það eru svo marg
ar raddir sem kalla til okk-
ar. Þær berast til okkar úr ýms
um átum og er alkunnugt, aö
þær reynast iðulega mörgum
sinnum háværari en rödd kirkj-
unnar. Þó munu flestir viður-
kenna að rödd hennar ætti að
ná hærri og fegurri tónum en
allt annað, sem bgrst að eyrum
okkar — Kirkjan á að visa
okkur leiðina til sannrar ham-
ingju. lífsgieði og lífsorku. Shk
undur á hún i fórum sínum.
En kennimönnúm kirkjunnar
er ærinn vandi á höndum .Það
gildir ekki einu, hvernig hinn
mikli gleðiboðskapur er fluttur,
svo að hann náj eyrum fjöldans.
„Bráðum kveð ég fólk og frón
og fer í mína kistu —
rétt að segja sama flón
sem ég var í fyrstu".
Svo kvað Matthías, eitt af
höfuðskáldum þjóðarinnar á sín
um tima, hann, sem hafði „lært
bækur og tungumái og setið við
lista lindir". En eftir því sem
Matthias nam fleira, þeim mun
meira fannst honum skorta á
þekkinguna, sem hann þráði.
Hvað* mun þá um okkur hin?
Og um móður sína sagði hann:
,,en enginn kenndi mér eins og
þú
ið eilifa og stóra, kraft og trú,
né gaf mér svo guðlegar
myndir".
Ég býst við ,að boðskapur
Þóru í Skógum hafi ekkj verið
flókinn eða kreddukenndur, ekki
vafinn ,,dogmum“ eða kenni-
setningum. Hún hefur ekki ver
ið að flækja málið fyrir syni
sínum með samþykktum kirkju-
deilda eða sértrúarflokka, held
ur boðað honum trúna i þeim
einfaldleika sem hún er byggð
á. Og á þann veg gat hún gefið
honum svo „guðlegar myndir“,
að þær stóðu honum fyrir sjón-
um ævina á enda.
Auk þess, að séra Matthías
var þjóðskáld síns tíma, er hann
talinn koma næstur Hallgrimi
Péturssyni sem trúarskáld. —
Hann var víðsýnn og frjálslynd-
ari en flestir samtíðarmenn
hans. — Og þó að efinn lædd-
ist að honum endrum og sinn-
um var það aðeins skamma
stund. Upp úr þeirri lægð reis
hann fljótt stærri og sterkari en
nokkru sinni fyrr. Og þá boðaði
hann:
„Trú þú, Upp..dr djúpi dauða
drottins rennur fagra hvel“.
Og hvergi sést það að hiann
hafi talið nauðsynlegt fyrir
manninn að nálgast guð og frels
arann eftir sérstakri „Knu“ —
svo sem oft er boðað. — Sjálf-
ur var hann hlaðinn bjartsýni
og samúð, sem náði til yztu
marka mannlegs lífs. Honum
fannst allt fengið, ef maðurinn
gat borið samðð og fórnarlund
„fram að fótskör guðs“.
Ég hef oft óskað þess, að
kénnimenn kirkjunnar gætu í
þessu efni fetað í fótspor séra
Matthíasar. Ég heid að sumum
þeirra hætti til að lenda utan
við „höfuðatriði kristindómsins“
og gefi jafnvel „steina fyrir

Borg á
þar sem
an. Þar
settir.
Mýrum — einn nafnkunnasti sögustaður landsins,
Skallagrímur, Egill og Snorri hafa gert garðinn fræg-
hefur um langan aldur vcrið kirkjustaður og prests-
brauð“. Okkur skiptir engu máli
um kennisetningar, smáatriði
eða flækjur, sem eins og drepa
boðskapinn í dróma. Hefur jafn
vel komizt svo að orði, að til
væru þeir predikarar er næst-
um lokuðu himnaríki fyrir mönn
um. Svo þröngar gerðu þeir
dyrnar.
Höfuðatriðið held ég sé að
boða mönnum trú á aVóðan og
alltsjáandi guð, þann góða föð-
ur, er öllum vill hjálpa, er til
hans leita — og að líkindum
hinum líka.
„Þú mátt þetta ekki því að
guð sér til þín“, sagði danska
ævintýraskáldiö H. C. Andersen
við karlinn, sem ætlað; að berja
hann með staf sínum. Þetta
haföi gamli maðurinn aldrei
hugleitt, hætti viö ætlunarverk
sitt, lét stafinn falla og sneri
hið bráðasta heim ti! s’i'n. Þetta,
að „uð sér ti! þín“, er hol] og
nauðsynleg hugvekja hverjum
manni. En móðir Andersens
hafði frætt hann í æsku, Tíkt
og Þóra í skógum Matthias.
Og boöskapur frelsarans, eins
og hann er bezt boðaður í guð-
spjöllunum, er svo stór og um
húgsunarverður, að honum ber
að gera góð skil í túlkun. svo
að allir geti skiliö hann,,en forð-
ast að vefja hann f smámuna-
semi og kreddur. Hann er í eðli
sínu gleðiboðskapur, sem á að
vera hverju barni auðskilin.
Eitt aðalverkefni kirkjunnar
hlýtur áð ’ VéraA það að gera
mennina sem bezt ■ sambúðar-
hæfa. - skapa fagurt mannlíf
á jörðu hér. Myndi sá kristni
boðskapur draga langt, ef al-
menningur hlýddi kalli þessu:
„Allt. sem þér viljið, að menn-
irnir gjöri yður, það skuluð þér
og þeim gjöra". Þarna er þunga
miðja allrar siðfræði og lyki-11-
inn að góðum sambúðarháttum
manna.
En menn gleyma þvi iðulega
að sérhyggjan gefur aldrei góða
raun fyrir almenning. Hins vegar
á samhyggjan samleið með krist
inni trú, þvi að hún felur í sér
boðorðið: „Elska skaltu náung-
ann eins og sjálfan þig“. Og
fórnarlund og félagshyggja
marka leið dyggðarinnar með
orðunum: „Berið hver annars
býrðar". En því miður á sú
kenning of fáa fylgjendur.
Hún er vissulega athyglisverð
bæn séra Matthíasar:
„0 faðir, gjör mig styrkan staf
að styðja hvern, sem þarf,
unz al'lt það pund, er guð mér
gaf,
ég gef sem bróður arf“.
Við htjótum að iáta, að trú-
in sé einskis virði ef okkur
tekst ekki að lifa hana.
Eitt af því, sem mér finnst
kennimenn kirkjunnar láta und
ir höfuð leggjast, er að tengja
saman frásagnir guðspjallanna
við nútímann. Við vitum, að kær
leiks -og kraftaverk eiga sögur
frá öllum tímum liðinna alda
Oa þær söaur m°ga ekki elevm
ast og verða að seaiast Fjöl-
marga þyrstir í þær. — Oa ef
ekkert kærleiks- og kraftaverk
varðar 'eiðina frá hinni fvrstu
kristni til okkar daga. læðist sú
hugsun að möraum. að ..bráður-
inn að nfan" sé slitinn.
Þó að af mörgu sé að taka,
vil ég i Ix-ssu samhandi segja
frá smáþætti f Hfj eins manns.
Kristleifur Þorsteinsson fræði-
maður á Stóra-Kroppi skrifaði
á sínum tíma minningargreinar
um marga Borgfirðinga, þar á
meðal um Jón bónda Þorsteins
son á Úlfsstöðum í Hálsasveit.
Tek ég hér upp örfáar I’inur.
Þar segir meðal annars:
Jón var strax á barnsaldri
hvers manns hugljúfi, svo orð
var á gert. Entist sú skapgerð
til æviloka ...
Fátækur og jarðnæðislaus
ekkjumaður átti þrjá syni, alla
vel gefna. En innan við ferm
ingaraidur missir einn þeirra
bræðra heilsuna. svo að líkami
hans hrömaði smátt og smátt,
að sama skapi sem önnur börn
þroskuðust ár frá ári. Ég minn
ist þess eitt sinn er ég við Reyk
holtskirkju sá föðurinn leiða
þennan sjúka son. fríöan og
greindarlegan, en þá orðinn nær
magnþróta. Allir hltu að hrærast
til meðaumkunar er litu þeta
ólæknandi bam, en fáir munu
hafa treyst sér að bæta við önn
ur heimilisstörf að taka það á
arma s'ina. En þetta gat Jón
á Clfsstöðum. Með aðstoð konu
sinnar og barna gekk hann þess
um dreng í stað góðrar móöur.
bar hann út og inn, útvegaði hon
um góðar bækur, meðan hann
gat haft þeirra not og eftir erf
iði dagsins var hann óþreytandi1
að annast þetta lifandi lík daga
og næfur þar til yfir lauk eftir
margra ara hélsfríð".
Þetta og annað slíkt, má
, kallast að • lifa<. kristindóminn.
Borgarkirkja.
Það er leikmaöur, sem skrif-
ar hugvekju Kirkjusíðunnar í
dag — Björn Jakobsson, fyrr
verandi kennari í Borgarnesi.
Hann er fæddur að Varmalæk
í Borgarfiröi áriö 1894, stund
aöi einn vetur nám f Hvítár
bakkaskóla og var þar kenn
ari árin 1920—1926. Síðan
kenndi hann lengi viö hér-
aðsskólann í Reykholti. Á
unga aldri lærði Björn orgel
leik nokkrar vikur í Reykja-
vík. Hefur hann veriö organ
isti í ýmsum kirkjum í Borgar
firði og er það enn þrátt fyrir
háan aldur. Ennfremur hefur
hann kennt söng á vegum
Kirkjukórasambands íslands.
Björn er maöur sögufróöur
einkum um menn og málefni
í héraöi sínu og hefur skrifað
um það góöar greinar í blöö
og tímarit. Undanfarin ára-
tug hefur Björn stýrt riti sem
Kaupfélag Borgfirðinga gefur
út og skrifað í það margar
gagnfróölegar greinar. Þaö
er eigulegt rit og vel úr garði
gert og ber ritstjóra sínum
gott vitni.
-13il i/fc - ,
Björn Jakobsson var kvænt
ur Guðnýju Kristleifsdóttur
frá Stóra-Kroppi. Hún andað
ist 1932.

BlessaÖ lífið
Níokkru áður en Páll sagnfræðingur Melsteð andaðist
kom Tryggvi Gunnarsson í heimsókn til hans. Gamli
maðurinn var þreyttur, þvi aö nokkrir kunningjar hans
höföu verið í heimsókn hjá honum áður en ég kom, segir
Tr. G. Samt var hann skrafhreifur og glaður í rúmi
sinu. Eftir nokkra stund sagði ég, að nú ætlaði ég að
fara svo að hann gæti hvílt sig. En í því féll hann í
dvala og var að tala við sjálfan sig hálf-vakandi og hálf-
sofandi:
„Blessað landiö.. . Það er svo fallegt. — Blessað lífiö
. . .Það hefur veriö svo ánægjulegt.Blessaður Guð,
hann er svo miskunnsamur og góöur.“
Þetta voru síðustu orðin, sem ég heyrði til þessa' hug-
ljúfa öldungs, Litlu síöar andaðist hann á 98. aldursári.
Seinna kom mér i hug, að þessi fáu orö Páls væru
ljösmynd af lifi hans. Tr. G.