Vísir - 29.02.1972, Blaðsíða 8

ö
Visir. Þriöjudagur 29. febrúar 1972.
Carl J. Eiríksson:
Barnaverndarnefnd er
margfaldur logobrjótur
Viggó sendir þessa mynd af nunnum, sem sættu grjótkasti svertingja.
VIGGÓ ODDSSON:
Rhodesía er mitt
uppóhaldsland
livitir menn hafa umgengizt
svertingja i mörg hundruó ár, en
enginn virðist botna i þessum
kynþættii allra sizt svertingjarnir
sjáifir. Margar þjóðir og ótölu-
lcgur grúi af einstaklingum
rcynir að setja fram kenningar
sem allsherjar lausn á sambúð
hvitra og svarta. Kngin formúla
finnst.
Megin mrsskilningur
er aö lita á svertingja sem eina
heild eöa eina þjóð, þeir eru
hundruö og þúsundir af þjóðar-
brotum og erfða—einingum, sem
eru eins ólikar og t.d. Danir eða
Bretar og tslendingar. Það er
varla von að vel semjist þegar
Bretar með sitt Westminster
lýðræði gefa nýlendunum sjálf-
stæði með stóra lögbók i vega-
nesti, og svo verður hver st-
jórnarbyltingin eftir aðra, þ.e.
einn svertingjaættbálkur rekur
annan frá völdum i sama landi.
Oft með miklum blóðsút-
hellingum og skeröingu á eigna-
rétti og frelsi milljóna, þaö
skrýtna er, að svertingjum liðst
allt, en ef hvitirTuenn i Afríku
reka hvitan prest fýrir aö stuöla
að kynþáttahatri, verða allar
Sameinuðu þjóðirnar æfar af
reiði.
Kongo og Rhodesia
eru nágrannariki, senniiega
þriggja tima akstur á milli. Sam-
einuðu þjóðirnar eiga vafasaman
heiður skilið fyrir ihlutun sina i
Kongó, Belgia varð að láta undan
áróðri og „almenningsáliti” og
afsala yfirráðum i Kongó, og
samstundis varð allt vitlaust,
allir ættflokkar svertingja háðu
innbyrðis valdabaráttu, settu
auðugasta og unaðslegasta land i
Afriku á annan endann, menn-
ingarviðleitní margra kynslóða
varð að engu gjörð á nokkrum
mánuðum, jafnvel hjúkrunarlið
og trúboðar voru myrt eða hrein-
lega étin upp á gamla móöinn,
Hammarskjöld „fórst” i flugslysi
i tilraun til að stööva blóðbaðiö.
sem hann og áróöursöflin stc;n-
uðu til i fávisi sinni. t Rhodesiu
var stofnað sjálfstætt riki 1965, en
bæði Bretar og Sb komu á alls
konar refsiaðgerðum gegn land-
inu, en með litlum árangri, landið
var nefnilega undir hvitri stjórn,
afkomenda landnema, sem
byggðu upp mesta gósenland
Afriku á 80 árum.
Sáttanefndin.
Núna eru Bretar að reyna að
losna úr klipunni og semja við
Rhodesiu. Settu þeir þau skilyrði,
að flestir ofbeldismenn i ein-
angrun yrðu látnir lausir. Þetta
var gert, en Bretar urðu miklu
seinni i aö kanna samningsskil-
málana, svo áróðursmennirnir
hófu á nýjan leik þann starfa, sem
þeir hurfu frá, þegar Ian Smith
friðaði landiö. Allt logaði i óeirð-
um, brennum og ofbeldi, Smith
tók þá úr umferð Garfild Todd
fyrrv. kristniboða og forsætisráð-
herra, sem er aðal ófriðarsinninn
i landinu og hangir i svert-
ingjunum til að komast aftur til
valda. Minna má á, að hann lét
skjóta á svertingjana, þegar þeir
Vildu fá óverulega launahækkun
þegar hann var i sessi. Sam-
ninganefnd Breta er elt úr einu
þorpi i annað af kunnum ófriðar-
seggjum, og þegar búið er að út-
skýra sáttaboðin fyrir ætt-
flokkum, sem eru svo frum
stæöir, að þeir vissu ekki einu-
sinni, að Rhodesiudeilan væri til,
standa þessir menn upp og segja
eins og Jón Sigurðsson forðum:
„Vér mótmælum allir.” Þá missa
surtar málið og þegja, þvi annars
má búast við að akurinn brenni
eða beljurnar drepist af óvæntum
ástæðum.
Hjúkrunarkonur grýttar.
Þegar sáttanefndar — óeirðirnar
stóðu sem hæst, grýttu svert-
ingjar i Rhodesiu hjúkrunar-
konur, þær sem kunnastar eru
fyrir svertingjahjálp eða svert-
ingjadekur kaþólsku kirkjunnar.
Þær voru að aka heim svörtum
vinnufélaga, þegar skrillinn réð-
ist á þær, ekki voru þær étnar,
a.m.k. ekki i það skiptið, en það
sýnir, að Kongó og Rhodesia eru
nágrannar.
Merkilegt er, að i 5 ár, sem ég var
i Rhodesiu, voru svertingjarnir
friðsömustu og vingjarnlegustu
svertingjar i heimi.
Rhodesiu—stjórnmálamaður
sagði mér, aö svertingjum stæði
alveg á sama, hver væri við völd,
hvitur eða svartur, á meðan hann
hefði stjórn á lögum og reglu,
óeiröir og lögleysa gera þá ráð-
villta og hrædda. Þeir eru eins og
annað fólk, kjósa frið og öryggi
fyrir sig og sina.
Já og nei.
Ian Smith sagði nýlega, að ef
samkomulaginu við Breta yrði
hafnaö, yrði horfiö aftur til nú-
verandi stjórnarskrár, i stað þess
að dekstra mannfjölda, sem ekki
er á þroskastigi til að hugsa sjálf-
stætt né meta vestrænt lýðræöi,
fremur en i öllum öðrum löndum i
Afriku. Þetta nei mun tefja fyrir
stjórnmálaþróun surta. Benda
má á, að svertingjar greiða
minna en EITT PROSENT af
sköttum landsins, en eru þó um 5
milljónir, eða svipað og ef tslend-
ingar greiddu 99% af rikis-
tekjunum til að halda uppi opin-
berum rekstri i bæði Danmörku
og Islandi, Samt eru Rhodesiu-
svertingjar betur stæðir en i
nokkru öðru landi i Afriku fyrir
utan S-Afriku. Nú er þar friður
spekt á ný, jafnvel Bandarikin
hafa ákveðið að verzla á ný við
Rhodesiu i stað þess að kaupa
krrfm frá Rússum á margföldu
verði. Hvað sem skeður,
Rhodesia er og verður mitt uppá-
halds land.
I frétt i „Visi” 24. febr. og i
„Morgunbl.” 25. febr. er sagt frá
yfirlýsingu frá Barnaverndar-
nefnd Reykjavikur vegna frétt-
anna af „barnsráninu” i Grinda-
vik. 1 þessari yfirlýsingu sinni
segir barnaverndarnefnd m.a.:
„Samkvæmt orðanna hljóðan er
það tilraun til að efna til lögbrots,
þegar starfsmaður barna-
verndarnefndar er beðinn um að
gefa upplýsingar um einkamál
manna til birtingar á opinberum
vettvangi. Barnaverndarnefnd
Reykjavikur hyggst ekki láta
leiða sig til slikra lögbrota.”
Fátt mun fyrirfinnast skop-
legra en að heyra orðið „lögbrot”
úr þeirri átt, sem að barna-
verndarnefnd snýr. Ég tel, að á
undanförnum árum hafi nefndin
og starfsfólk á hennar vegum
brotið margar lagagreinar i við-
skiptum sinum við foreldra og
börn, um það gæti ég tilgreint
mörg dæmi, ef þörf gerist, og vil
ég i þvi sambandi benda á eftir-
farandi lög og lagagreinar: 193.
gr. hegningarlaga, 22. gr. laga nr.
95/1947, 8. gr. laga nr. 11/1954, 14.
gr. barnaverndarlaga, 15. gr.
sömu laga, 20. gr. sömu laga, 32.
gr. sömu laga, 35. gr. sömu laga,
45. gr. sömu laga og lög um æru-
meiðingar. Auk þessa hefur
Barnaverndarráö Islands a.m.k.
brotið ákvæði 56. gr. barna-
verndarlaga á undanförnum
árum.
Það væri barna-„verndar”-
mönnum sæmst að hafa það, sem
sannara reynist, og viðurkenna
nú brot sin og yfirgang gegn al-
menningi og segja upp þeim hluta
starfsliðsins, sem ber ábyrgð á
þessu, i stað þess aö halda upp-
teknum hætti.
1 áðurnefndri yfirlýsingu sinni
segir Barnaverndarnefnd Reyk-
javikur, að vegið sé að fóstur-
heimilinu, þar sem drengurinn
var i fóstri, meö lýsingunni, sem.
móöirin gaf á ásigkomulagi
drengsins, þegar hún sótti hann.
Mér er kunnugt um það, frá
áreiðanlegustu heimildum, að
fósturforeldrarnir voru góðir við
drenginn, en það er engu að siöur
staðreynd, að drengurinn var
óhreinn, enda var hann við vinnu i
fjárhúsi og enginn timi til fata-
skipta, er hann vár sóttur. Það er
að sjálfsögðu ágætt að láta börn
vinna eitthvað, i hófi. Það var
hinsvegar verra, að drengurinn
bjó á mjög afskekktum stað, hafði
alls enga leikfélaga og sótti ekki
skólakennslu. Hann fór að sögn
tvisvar vikulega i próf, en hann
var farinn að fallbeygja islenzk
orð rangt, þar eð hann var hjá út-
lendri konu. Þótt fósturfor-
eldrarnir væru góðir við dreng-
inn, sem þeir vissulega voru, þá
er það samt engan veginn ástæða
til aö einskisviröa móðurréttinn.
Móðirin hefur fullt forræði yfir
drengnum, og barnaverndar-
nefnd hefur aldrei svipt hana
foreldravaldinu, enda engar for
sendur fyrir slikri sviptinu. Hún
sótti sjálf um fóstur fyrir dreng-
inn, aðeins til bráðabirgða, vegna
þess að henni var sagt upp hús-
næðinu, þar sem hún bjó. Er það
réttlætanlegt, að uppsögn hús-
næðis skuli leiða til þess, að móðir
missi barn sitt?
Þegar hún sótti um fóstur fyrir
drenginn, þá var henni sagt, að
hún yrði að sækja um til eins árs,
en henni var lika sagt, aö þaö
væri aðeins formsatriði. Henni
var jafnframt lofað þvi, að hún
fengi drenginn aftur, strax þegar
aðstæður hennar breyttust. Hægt
er að sanna með vitnum, að þetta
loforð var gefið, enda hefur þvi
ekki verið mótmælt svo ég viti.
Þegar drengurinn hafði verið i
fóstrinu i 9 daga, vildi móðirin fá
drenginn aftur vegna breyttra að-
stæðna, þvi móðir hennar og faöir
gátu þá haft hann. Loforðið var
þá svikið, og hún fékk ekki dreng-
inn. Hún reyndi hvað eftir annað
aö fá hann, i 5 mánuði, en þvi var
alltaf synjað, og fékk hún hann
ekki fyrr en hún „rændi” honum
þ. 19. febr. sl. Drengurinn fékk
aldrei að heimsækja hana, jafn-
vel ekki á jólunum, en daginn
fyrir Þorláksmessu fór hún til
hans til að sækja hann i jólaheim-
sókn, en var synjað um það.
Þegar talað var við drenginn i
sima, hefur hann jafnan verið
skælandi i simanum. Hann varð
mjög glaður, þegar hann var
sóttur. Eins og sést á yfirlýsingu
barnaverndarnefndar, var
sálfræðingur sendur af nefndinni
til að rannsaka drenginn, þ. 2.
febr. sl„ og er ekki að sökum að
spyrja um hans niðurstööur.
Barnið var nú búið að vera á
staðnum i marga mánuði gegn
vilja móðurinnar, sem liaföi þó
fullan rétt á barninu, bæði for-
ræðið og foreldravaldið. Til aö
kóróna svo allt saman, þá var
drengnum sýnt skjalið, þar sem
móðirin sótti um fóstur fyrir hann
i eitt ár, sem henni var sagt að
væri bara formsatriði, en
drengnumvar hinsvegar sagt, að
hún hefði látið hann frá sér i eitt
ár, og að hann mætti þvi ekki fara
til hennar fyrr. Það er skoðun
min, að með þvi aö gera þetta sé
visvitandi verið að sverta
móðurina að ósekju, I augum
barnsins.
Eftir að sálfræðingur barna-
verndarnefndar hafði rannsakað
barnið 2. febr. sl. reyndi móðirin
aö fá samtal við hann, en hann
vildi ekki veita henn áheyrn.
Nokkrum vikum siöar fékk hún
samtal við hann og spurði þá um
niðurstööur rannsóknarinnar.
Sálfræðingurinn neitaði að gefa
móður barnsins nokkrar upp-
lýsingar. Þrátt fyrir þetta hefur
barnaverndarnefnd birt kafla úr
greinargerð sálfræðingsins um
barn hennar, á opinberum vett-
vangi, i dagblöðum, sbr. yfir-
lýsingu nefndarinnar, sem fyrr
getur. Samkvæmt þessu viröist
það vera nauðsynlegt að fá
greinargerðir sálfræðinga birtar i
blöðum, til þess að viðkomandi
aðilar, t.d. foreldrar barnanna,
geti fengið að sjá þær.
Nú er fróðlegt að geta sér til um
ástæðurnar fyrir því að fósturfor-
eldrar vilja ekki sleppa fóstur-
börnum sinum, þrátt fyrir lög-
mætar kröfur foreldra. Sam-
kvæmt 40. gr. barnaverndarlaga
er greitt þrefalt meðlag (nú kr.
9.930,00 á mánuöi) með börnum
yngri en 7 ára, en tvöfalt meðlag
(nú kr. 6.620,00 á mánuði) með
eldri börnum, af almannafé, ef
börnum er ráðstafað á vegum
barnaverndarnefndar. For
maður barnaverndarráös
hefur upplýst, að greitt sé tölu-
vert meira en þetta, en um það
veit ég ekki nánar. Skyldu fóstur-
foreldrarnir telja sér mikinn hag I
þvi að missa af þessu fé? Og þess
heldur, þegar þeir hafa fóstur-
barnið sér til aðstoðar við sveita-
störfin, þótt það sé ekki slæmt i
sjálfu sér, þegar barnið nýtur
góðrar aðhlynningar, eins og var i
þessu tilviki.
Um hin fjölmörgu lagabrot
barnaverndarnefndar gegn al-
menningi er annars það að segja,
að um þau er hægt að nefna dæmi,
ef þess gerist þörf, og eru sum
þeirra mjög átakanleg. Menn
kunna nú að spyrja hvernig á þvi
standi, að nefndinni og starfsfólki
hennar hafi getað haldizt uppi að
koma svona fram við sumt fólk,
án þess að tekið væri i taumana,
t.d. þegar börn hafa verið tekin af
fólki án vitundar þess. Astæðan er
sennilega sú, fyrst og fremst, aö
menn vilja ekki bera sin við-
kvæmu persónulegu vandamál og
erfiðleika fram fyrir almenning á
opinberum vettvangi, en kjósa
heldur að þegja. En fólk nær
sjaldnast rétti sinum með þögn-
inni. I þvi skjólinu skákar barna-
verndarnefnd.
25. febrúar 1972,
Carl J. Eiriksson
Verkfræðingur
Rauðalæk 3 - Reykjavik
Simi 35713