Vísir - 29.02.1972, Blaðsíða 9

Vísir. Þriöjudagur 29. febrúar 1972.
9
Kemur sœnska eða norska í
stað dönskunnar í skólum?
tslenzkt námsfólk hefur oft-
ast nær unnið fyrir sér og með
þvi kostaö aö einhverju leyti
menntun sina. Þetta hefur þótt
eðlilegt fyrirbrigöi hjá okkur.
Annarsstaöar hefur skólatim-
inn veriö lengri og námsfólkiö
hefur tekiö sér sitt sumarfri.
Nú viröist þetta vera aö breyt-
ast i a.m.k. Bandarikjunum.
Þar taka æ fleiri háskóiar upp
svokallaöa „samvinnumennt-
un”, sem merkir einfaldlega,
aö nemandinn stundar til
skiptis nám eöa vinnu, sem er
þá oft á tiöum tengd námi
hans.
Fyrir tiu árum buðu 35
bandariskar kennslustofnanir
upp á þennan kennsluhátt. Nú
hafa 250 bætzt i hópinn, og bú-
izt er viö þvi, að 1975 veröi
a.m.k. 500 hinna 2.867 æðri
kennslustofnana búnar aö
taka upp þetta kennsluform. Á
þessu háskólaári stunda næst-
um 100 þúsund stúdentar nám
af þessu tagi. Við sumar
kennslustofnanir er skylda aö
hafa nám fléttað með vinnu.
Hver nemandi verður að vinna
svo og svo lengi á námsferli
sinum og þá allan daginn til
þess að fá próf. Um valfrelsi
er að ræða við aðrar stofnanir.
1 um það bil 30 háskólum er
vinna samfara námi innifalin i
námsefni þeirra, sem ætla að
ljúka meistaragráðu, og átta
háskólar hafa slíkt fyrir verð-
andi doktora. Jafnvel nokkrir
menntaskólar hafa byrjað á
þvi að láta nokkurra vikna
vinnu fylgja á eftir nokkurra
ÍIINIIM _
I SÍ-DAIM =
UMSJON:
SVANLAUG
BALDURSDÓTTIR
i«JU!

vikna námi. Vinnutimabilið er
venjulega 12—16 vikur i senn.
Háskólinn i Suður-Flórida
hefur haft þetta kennsluform
siðustu 10 árin. Hefur það þótt
gefa góða raun, og hafa flestir
nemendur, sem hafa unnið hjá
ákveðnum vinnuveitanda,
fengið vinnu hjá hinum sama
eftir að námi lýkur. Meðal
fyrirtækjanna, sem hafa haft
þessi viöskipti við háskólann,
eru vel þekkt fyrirtæki eins og
Chrysler, Du Pont, Ford,
Westinghouse og fleiri.
Ýmsar ■ stjórnarstofnanir
hafa einnig tekið inn nemend-
ur. Sumir nemendur hafa unn-
ið við tunglskotáætlanir, aörir
i matvælaráðinu bandariska,
enn aðrir hafa gerzt starfs-
menn þingmanna.
Vinnustaðurinn hefur ekki
verið einskorðaður við ná-
grenni skólanna.
Ýmsar kennslustofnanir,
sem hafa nám og vinnu sem
skyldu, haga þvi þannig, að
sérhver nemandi
hefur „tvifara”. Meöan annar
stundar nám við skólann er
hinn við vinnu einhversstaðar,
og siðan skipta þeir um.
Aðrar kennslustofnanir af
þessu tagi loka meðan á
vinnutimabilinu stendur.
Þessir kennsluhættir þykja
hafa ýmsa kosti i för með sér.
Þeir veigamestu eru, að
námsfólkið vinnur upp i dýran
kennslukostnað, skólarnir
geta innritað fleiri nemendur,
þar sem þeir stunda vinnu og
þetta kerfi þykir auðvelda
námsmönnum að tengjast
starfi, brúa bilið milli æsku- og
fullorðinsára.
— SB —

Sóldýrkun
hœttuleg
- Vaxandi f jöldi húðsjúkdómatil-
fella með auknum ferðamanna-
straumi til sólarlanda
Nú mega sólarlandafarar
vara sig. Sóldýrkun þeirra,
sem búa norðarlega á
hnettínum erorsök aukinna
húðsjúkdómatilfella. En
það er einmitt i þessum
sólarlandaferðum, sem
landinn freistar þess að
láta sólargeislana skina á
sig lengur en góðu hófi
gegnir.
1 dönsku læknablaöi fjalla
nokkrir læknar um afleiðingar
sóldýrkunarinnar. Þeir segja, að
sólskiniö láti fólkið finna til vel-
liðunar og auki framleiðsluna á
D-vitamini, en skaðinn, sem
sterkt sólskin geti haft i för með
sér, kunni meira en vega upp á
móti hinu gagnlega hjá þeim |
einstaklingum, sem eru sérlega
viðkvæmir fyrir sterku sólskini.
Hraustlegt, sólbrunniö útlit getur
kostað gamla húð eöa húðsjúk-
dóm.
Hættan við sólböð eykst viö þaö,
að ekki aöeins ýmsar snyrtivörur
og sápur innihalda efni, sem auka
á, að húðin sé móttækileg fyrir
skaðlegum sólargeislanna. Ýmis
mikilvæg lyf minnka mótstöðuafl
manneskjunnar gegn sólbruna.
1 greininni kemur það fram, að
dönsku læknarnir hafa tekið eftir
rauðum flekkjum hjá nokkrum
sjúklingum. Flekkirnir myndast
af litlum, hörðum hnúðum, sem
koma i ljós á andliti, hálsi, herð-
um og brjósti.
Einu sinni var þessi veiki kennd
við Mallorca, en nú hafa læknar
komizt að þeirri niðurstöðu,, að
veikina er hægt að fá allsstaöar
þar sem húðin verður fyrir
sterkum sólargeislum i lengri
tima. Orsökin er einn óþekkt.
Einn læknanna lýsir þvi yfir, aö
hin geysilega fjölgun ferða-
manna til sólarlanda sé orsök
vaxandi húðsjúkdómatilfella. En
einnig geta geislalampar verið
orsökin og efni, sem manneskjan
hafi ofnæmi fyrir. 1 siðastnefnda
dæminu koma einkennin seinna i
ljós.
Fólk getur fengið ofnæmi fyrir
birtu, þegar það gengst undir
meðferð gegn m.a. gikt, geðveiki,
bil- eða sjóveiki, sveppasýkingu.
Sætindaefnið cyclamat og i efni
eins og sitrónu-og lavenderolia og
önnur efni, sem eru notuð i snyrti-
efnum og sápu, geta haft sömu
áhrif. Karlmenn eru ekki undan
skildir, þar sem fleiri þeirra nota
nú rakspira og kölnarvatn en áð-
ur. Bakteriueyðandi efni varð til
þess, að i Englandi komu fram 10
þúsund tilfelli fólks, sem höfðu
birtuofnæmi árin 1960-62. Tjara,
bleikiefni og vara unnin út tjöru
geta haft sömu áhrif. Það er
hætta á húðkrabba og að húðin
eldist og verði hrukkótt, ef hön
verður lengi fyrir sterkum sólar-
geislum. -SB-
::
Tungumálakennslan hefur veriö tekin upp hjá yngri og yngri aldurs-
flokkum. En mun sænska eða norska leysa dönskuna af hólmi?
Vinna samfara námi
- nýung í kennsluháttum í Bandaríkjunum
::
■ ■
■ ■
■ ■
u
■ ■
■ ■
■■
■■
■ ■
■ ■
■ ■
■ ■
■ ■
::
Námsefni i barna- og gagn-
fræðaskólum hefur tekið mikl-
um breytingum eftir að Skóla-
rannsóknir hófu störf. í sið-
asta hefti Menntamála eru
fréttir af skólarannsóknum,
sem forstöðumaðurinn Andri
ísaksson, tók saman.
Þar kemur m.a. fram, að
trlraunakennsla i liffræði mun
hefjast um þessar mundir i
nokkrum bekkjardeildum i 4.
bekk barnaskóla og 1. bekk
gagnfræðaskóla.
Samfélagsfræði er annað
námsefni, sem er i undirbún-
ingi. Undir þetta heiti falla
eftirtaldar námsgreinar: átt-
hagafræði, Islandssaga,
mannkynssaga, félagsfræði,
starfsfræðsla og hluti af
landafræði.
Tónmennt er enn eitt náms-
efni, sem hefur verið i athug-
un, en nefnd, sem um það hef-
ur fjallað, mun skila tillögum
sinum um kennslu i tónmennt
frá forskólastigi upp aö gagn-
fræðaprófi á miðju næsta
sumri.
Nefnd hefur verið skipuð til
að fjalla um nám i myndið.
Þá kemur fram, að ýmsir
aðilar hafi sýnt áhuga á að
gerð verði áætlun um kennslu i
sænsku og norsku, og siðan
fari fram tilraunakennsla, þar
sem nemendur velji annað
hvort málið i stað dönsku. Til-
mæli þessi séu i athugún.
— SB —
Sá sígildi
Skyrtublússukjóllinn svonefndi er ein af þeim flikum, sem
ætið ganga. Það virðist sem kvenfólkið hafi dálæti á
sniðinu, og án efa er það vegna þess, að flikin er klæðileg
og þægileg. Einlitan skyrtublússukjól er alltaf hægt að
lifga upp á með ýmiskonar klútum og beltum. Sá margliti,
úr efni, sem er þægilegt i þvotti, er hentugur ferða-
klæðnaður til sólarlandanna, sem við minntumst á i öðru
samhengi hér á siöunni. —SB—