Vísir - 11.10.1972, Blaðsíða 8

8
VtSIR Miövikudagur 11. október 1972.
Geir R. Andersen:
Stœrsta vandamálið
efnahagsöngþveiti
Lausnina að finna m.a. i jafnræði i skattskiluin,
nýju peningakerfi og haldbetra sambandi við
mikilvægar viðskiptaþjóðir.
Loksins, eftir aö allir fram-
kvæmdasjóöir, hvort sem er i
einkaeign eöa opinberri, hafa svo
aö segja veriö þurrausnir til út-
þenslu rikisbáknsins og til útaust-
urs i ýmis óþurftarverk, svo sem
auknar fjölskyIdubætur og niöur-
greiðslur I landbúnaöarhitina,
var skipuö „nefnd” til aö gera til-
lögur um nýjar leiöir í efnahags-
málum. Þvi miöurer þó hætt viö,
aö sá skaðvaldur, sem hingaö til
hefur leikið lausum liala i efna-
hagskerfinu, ef kerfi skyldi kalla,
þ.e.a.s. stjórnlaus veröbólga,
ásamt gegndarlausum hrá-
skinnaleik atkvæöasmalanna
pólitisku, sem ávallt halda uppi
áróöri, leynt eöa Ijóst, fyrir
gcngisfellingu, sé nú oröinn svo
magnaöur, aö meira þurfi til en
„tillögur” einar saman, sem skil-
aö er inn til stjórnvalda, sem
siöan viröa slikar tillögur aö vett-
ugi og gripa til ávanalyfsins
„gengisfellingar” — til bjargar
höfuöatvinnuveginum, sjávarút-
vegi.
Svo mjög hefur áróður hinna
pólitisku atkvæöasmala veriö
rekinn fyrir gengisfellingu, að al-
menningur er farinn að trúa, að
hún sé raunveruleg lækning á
efnahagsvandamálum á islandi.
Sannleikurinn er hins vegar sá,
að gengislækkun er aldrei nein
lækning, en bjargar einungis hin-
um stærstu skuldakóngum i
einkalifi og þeim aöilum innan
sjávarútvegsins, sem alltaf sýna
taprekstur og eru fyrir löngu fast-
ir i fúafeni fjármálaóreiðu og
skulda.
Skattar hafa nú hækkaö svo á
fleslum mönnum, sem áður voru
bjargálna, að ekki sé minnst á
liækkun skaltanna hjá elztu borg-
urunum, aö fólk sér ekki fram á
annað en uppgjöf i öllum einka-
l'ramkva'mdum venjulegrar fjöl-
skyldu. Það er slaðreynd, að
fleslum einkafyrirtækjum sem
ekki hala hal't þvi meiri umsetn-
ingu, helur verið ofþyngl svo i
sköttum nu, að þau munu ekki
geta risið undir greiðslum, og af-
leiðingin verður sú, að fjöldi fyr-
irta-kja mun leggja niður starf-
semi sina nú að liðnu sumri og
stór hópur launþega mun verða
að láta skrá sig atvinnulausan,
þar sem nú er ekki heldur svo vel,
að „rjóminn” i atvinnulifinu,
sjávarútvegurinn, taki við auknu
atvinnuafli. Þar er, bókstaflega
talað, allt á floti, rekstrarstöðv-
un frystihúsa i nánd , engin
raunveruleg vertið i gangi, eins
og var raunin fyrr á árum, og
aðeins uppi „bollaleggingar” um
endurbyggingu togaraflotans, án
þess þó, að sú uppbygging hafi
verið skipulögð að nokkru ráöi.
Fáránlegasta ráðstöfunin i sam-
bandi við sjávarútveginn er þó sú,
að veita skuli lán til frystihúsa til
bættrar „hreinlætisaðstööu”
vegna framleiðslu á fiskafurðum
til Bandarikjanna. Er þetta ekki
sjálfsagður hlutur, sem á að vera
i lagi, og hver aöili fyrir sig skyld-
ugur að sjá sjálfur um bezta
hreinlæti og aöbúnaö i meðferð
fiskafuröa? A aö veita fé úr rikis-
sjóði til handa aðilum, sem hafa
vanrækt svo sjálfsagða skyldu að
hafa snyrtilegt umhverfi i
kringum frystihús sin?
Þaö er staðreynd, að siðast-
liðna áratugi, hefur engin raun-
hæf framkvæmd verið gerð i þá
átt, sem miöar aö aöhaldi eða
umbyltingu i islenzkum
efnahagsmálum, og er þvi að
vonum nokkur eftirvænting að
frétta af tillögum sjö-manna
nefndarinnar, sem skipuð var.
Þar eru menn, sem hafa áður lagt
sig fram um að leysa af hendi við-
fangsefni af þessu tagi af heilind-
um og meö þekkingu á vandan-
um, þótt oft hafi farið svo, að
þegar tillögum hefur verið skilað,
hafa þær ekki fengið náð fyrir
augum þeirra stjórnmálamanna,
sem alltaf hafa þurft að hafa
„samráð” við stéttarfélögin til aö
skerða ekki atkvæðaöflunar-
möguleikana og vekja ekki and-
stöðu, sem allir framámenn i
stjórnmálum virðast óttast i siik
um mæli, að stappar nærri
brjálæði.
Má þvi i sjálfu sér vænta nokk-
uð heilbrigðra tillagna frá meiri-
hluta nefndarinnar, nema ef vera
kynni frá nýliðum, sem virðast
hafa verið settir i hana fyrir at-
beina verkalýðsforkólfa til að
geta látið koma upp ágreining
innan nefndarinnar, og sem gæti
allt eins orðið til að skapa „minni-
hluta tillögur”, sem svo siöar yrði
stuðzt við, ef svo heldur fram sem
horfir um stjórn landsins.
Hvað sem liður mismunandi
áliti og flokkadráttum i þessu
fámenna þjóðfélagi eru þrjú at-
riði, sem ekki mega gleymast, ef
taka á efnahagsmálin föstum tök-
um og sem eru mjög mikilvæg i
siðferðilegu aðhaldi i fjármála-
kerfinu, ásamt þvi aö spara
þjóðarbúinu sifellt aukinn óþarfa
kostnað.
Hið fyrsta er að koma i veg fyr-
ir, að mikill þorri skattgreiðenda
sleppi við að standa full skil á
sköttum sinum, fyrr en seint um
siðir, ef til vill um áramót, oft
siðar, þegar aðrir standa full skil
um leiö og launagreiðslur fara
fram. Þetta er mikil mismunun
og óréttlæti, sem hefur viðgengizt
óátalið allt of lengi, auk þess sem
þetta dregur úr eðlilegri greiðslu-
getu borgar og rikis og raskar
fyrirfram gerðum áætlunum hins
opinbera.
Annað atriðiö er það, og ekki
siður mikilvægara, að stuðla að
þeirri aðkallandi framkvæmd að
breyta peningakerfinu islenzka
sem fyrst i það form, að hver ein-
ing verði verðmeiri, þannig að
1000 kr. verði að 100, og 100 kr. að
10, o.s.frv. — Verði þetta gert hér
skapast strax ákveðið siðferðilegt
jafnvægi i fjármyndun hjá fólki,
ekki sizt yngri borgurum lands-
ins, nú á barnaskólaaldri, sem
munu taka til viö stofnun fjöl-
skyldu og heimilis eftir svo sem
áratug eða svo, og leggja þar með
drjúgan skerf af mörkum i dag-
legu veltufé i athafnalifinu.
Þar sem þessi aöferö hefur ver-
ið reynd hefur hún sannað gildi
sitt, einmitt i þeim málum, sem
við íslendingar erum veikastir,
þ.e. fjármunalegu tilliti og virö-
ingu fyrir verðmætasköpun og
sparnaði. Það mun hafa tvisýnar
afleiöingar aö draga ákvörðun
um endurskoðun gjaldmiöilsins á
langinn. Þjóðin mun siöar meta
þá menn aö verðleikum, sem
sýna þann manndóm að hafa
frumkvæðið um skjóta ákvörðun i
þessum málum, en dæma þá, sem
sporna á móti og bera ábyrgð á
að stinga undir stól jákvæðum og
heilbrigðum úrræðum, sem vitað
er að til þess eru fallin, að efna-
hagslegri þróun megi koma á i
landinu, eftir áratuga langa
vanþróun á þessum sviðum. Það
mætti að skaölausu taka upp
notkun islenzks „rikisdals” með
krónum sem einingum, 100 kr. =
1 dalur. í dag er krónan komin
þannig, að hún jafngildir næstum
einu bandarisku „centi” og við
Bandarikjadal er islenzka krónan
enn miðuð.
ómar vill gjarnan
vera „hátt uppi"
tþróttafréttamenn verða ýmis-
legt á sig að leggja, til að koma
fréttum sem bezt til skila til les-
enda sinna. Hér er einn þeirra,
Omar Ragnarsson ásamt tækni-
manni sinum uppi á þaki stúk-
unnar á Melavellinum. Það er
greinilegt að Ómar kann vel við
sig svo „hátt uppi” og situr
makindalega fremst á þakbrún-
inni. Eins gott að æsa sig þó ekki
um of i hita leiksins.
Stjórnin vegur aö
námsmönnum, segir Vaka
Stefna fyrrverandi rikisstjórnar
hefur verið brotin niður gróflega
með fjárlagatillögum núverandi
stjórnar, telur Vaka, félag lýð-
ræðissinnaðra stúdenta við Há-
skóla Islands. Atelur stjórn Vöku
harðlega hina nýju stefnu rikis-
stjórnarinnar i lánamálum náms-
manna.
„Svokölluö" norræn fræöi
Vinnuaðferðir þær sem tiðkast
hafa i nær hálfa öld i „svokölluð-
um” norrænum fræðum eru tekn-
ar til meðferðar i nýútkominni
bók Einars Pálssonar, Timinn og
eldurinn, en bókin er þriðja bindið
i bókaflokknum „Rætur islenzkr-
ar menningar”. Hefur verið
grunnt á þvi góða milli Einars og
stuðningsmanna hans i félaginu
Eddu og norrænufræðingum, og
greinir þá á um hvaðeina i forn-
rannsóknum. Fjailar einn kafli
hinnar nýju bókar um þessi „svo-
kölluðu” norrænu fræöi, segir i
fréttatilkynningu frá stuðnings-
mönnum Einars.
Búðardalur
í það beina
Þá er sjálfvirka sambandið
(blessað/bölvað) komið til þeirra
i Búðardal. Menn hringja i
svæðisnúmer 95, en notendur hafa
númerin frá 2100 til 2199. 1 notkun
eru nú 62 númer, en stöðin er gerð
fyrir 100 númer. Nú er það bara
að láta nýjungagirnina ekki leiða
sig of langt, — margur hefur
brennt sig á of löngum simtölum
við kunningja i ööru landshorni,
og hlotið ógnarháan simareikning
i staöinn.
Risinn æfir sig
á Reykjavikurflugvelli
Ósjaldan hefur „Glaðværi, græni
risinn”, þyrlurnar þeirra á Kefla-
vikurflugvelli komið i góðar þarf-
ir. 1 gær undruðust margir
Vesturbæingar yfir stöðugu flugi
þyrlu af þeirri gerð yfir fjörum
vestur á Seltjarnarnesi. Skýring-
in á þessu var sú, að hér fór fram
æfingaflug. A sólardögum hefur
þetta stundum vakið reiði kvenna
þar vestur frá. Þær hafa hringt i
flugturninn og kvartað yfir þvi að
verið væri að kikja á sig i sólbaði.
En æfingar þessar eru nauðsyn-
legar, — og flugmennirnir hafa
um annað að hugsa en kvenfólk.
September er líka
túristamánuöur
Það er enginn vafi á þvi að ferða-
mannatimabilið er að lengjast i
báða enda. Þannig var september
talsvert hagstæður i ár, 5894 út-
lendingar komu til landsins i
mánuðinum, en tslendingar til
landsins voru 6700 eða þar um bil.
Að venju voru Bandarikjamenn
fjölmennastir eða 2910 talsins,
Bretar656, Þjóðverjar 473, en sið-
an komu Danir og Sviar með
samanlagt svipaðan fjölda og
Þjóðverjarnir. Flugið er vinsæl-
asti ferðamátinn, 12221 kom til Is-
lands með flugvélum, — 365 með
skipum. Á myndinni okkar eru
tvær ungar dömur, ferðamenn i
Reykjavik, en ekki vitum við
hverrar þjóðar þær eru.
Iðnaður, sem ekki er
leyft að vaxa upp
„Hraöfrystiiðnaðurinn hefur
jafnan verið hornreka, — hann
hefur ekki fengið að fjármagnast
á eðlilegan hátt”, segja sam-
bandsfiskframleiðendur, sem
sátu á aukafundi um helgina i
Reykjavik. A fundinum kom m.a.
fram að fundarmenn töldu verð-
jöfnunarsjóð engin efni hafa á þvi
að leggja fé út til að auka hlut sjó-
manna, tekjur útgerðarmanna og
bæta grundvöll fyrir rekstri
frystihúsa stuttan tima.
„Fundurinn litur svo á, að fisk-
vinnsla, útgerð og sjómenn skuli
hafa full umráð yfir sjóðnum og
aö stjórnvöld landsins geti ekki
tekið sér vald til þess að ráöstafa
honum til úrlausnar i dýrtiðar-
málum, eða öðrum heimatilbún-
um rekstrarerfiðleikum,” segir i
frétt frá fundinum. Er þar og
gagnrýnt skipulagsleysi i ráðstöf-
un fjár til fjárfestingar i fisk-
iðnaðinum, ófá dæmi séu um
lánsfé, sem veitt var til að stofn-
setja fiskiðjuver, þar sem full-
komið fiskiðjuver var fyrir.
Fá mikið og gott
vatn í jólagjöf
Undanfarin ár hafa Akureyringar
orðið að notast við yfirborðsvatn
þegar álag á vatnsveituna hefur
verið hvað mest. Ný vatnsveita
verður „jólagjöf” bæjaryfirvalda
til borgaranna, 52 milljónir kost-
ar nýjá veitan i Vaglalandi á
Þelamörk og hefur fjár verið afl-
að m.a. með 30 milljón króna lán-
töku hjá Hambros-banka i
London.