Vísir - 26.09.1973, Blaðsíða 7

<§) SKODA
VERKSTÆOIOh,f
RYOVARNIARSTÖO
AUÐBREKKU 44-46
SlMI 42604
KÓPAVOGI
Visir. Miðvikudagur 26. september 1973
ÁHÆTTUSAMAR ÍÞROTTIR FLÝTA
BATA ÁFENGISSJÚKLINGA
IIVIIM
SÍ-DAIM
Umsjón: Þórunn
Sigurðardóttir
fer1
SkoDAJi
fgffiííl11
^AÁö/CrríT^.
(au/k buaH j

RYÐVORNl
Ryðvarnarstöð
okkar ryðver
eftir hinni
viðurkenndu
ML aðferð.
Einungis
viðurkennd
fyrsta flokks
ryðvarnarefni
og fullkomin
tœki eru notuð
Félagsleg og sálfræði-
leg aðstoð við sjúklinga
eða aðra þjóðfélags-
þegna, sem ekki standa
jafnfætis hinum al-
menna, fullhrausta
borgara, fer stöðugt
vaxandi um allan
heim. Einn þátturinn i
bata eða endurhæfingu
þessara minnihluta-
hópa, sem vegna and-
legra eða likamlegra
veikinda eða af öðrum
orsökum verða útund-
an, er félagsleg þjálfun
og skipulagning fritima
og áhugamála. Banda-
rikjamenn hafa verið
frumkvöðlar á þessu
sviði og er þar byrjað
að sérmennta fólk i
þessu fagi, en það nefn-
ist á ensku „thera-
peutic recreation”. Hér
á landi var staddur fyr-
ir skömmu einn af
framámönnum Banda-
rikjamanna á þessu
sviði, Joseph Williams,
og áttum við stutt
spjall við hann.
Joseph hefur m.a. unnið með
áfengissjúklingum, og hafa
starfsaðferðir hans vakið mikla
athygli, t.d. I Sviþjóð, en þar
hefur hann haldið allmörg nám-
skeið um „therapeutic recreati-
on” og verið ráðgefandi á þessu
sviði i Socialhögskolan i Gauta-
borg.
„Afengis- og eiturlyfjasjúk-
lingar eru . erfiðasti hópurinn,
sem viö vinnum með, þar sem
okkar hjálp er algerlega háö
viljastyrk viðkomandi einstak
lings. Við höfum lagt mikla
áherzlu á að fá þetta fólk til þess
að veita orku sinni i ýmsar
erfiðar og áhættusamar iþrótta-
greinar, t.d. útreiðar, sund og
skiðaiökun. Þessar greinar er
ekki hægt aö stunda með áfengi,
en annars hallast þetta fólk yfir-
leitt að léttri fristundaiðju á
endurhæfingarheimilunum,
eins og t.d. spilamennsku. Slikt
er auðvelt að stunda með áfeng-
inu og veitir hvergi hliðstæða
útrás eða spennu.”
„Nú er fikniefnaneyzla mikið
til umræðu. Heldur þú af
reynslu þinni, að það sé æski-
legra að gefa sölu slíkra efna
frjálsa?”
„Ofnotkun ýmissa lyfja og
efna er mikið vandamál, og þá
ekki siður ofnotkun löglegra
lyfja. Hins vegar held ég, að það
sé ekki æskilegt að gefa frjálsa
sölu á fikniefnum, þar sem
rannsóknir á þeim eru ennþá
mjög ófullnægjandi. Það hefur
sýnt sig með ýmis lyf eða efni,
sem fram hafa komið, eins og
t.d. pilluna, að aukaverkanir og
áhrif koma jafnvel ekki I ljós
fyrr en eftir margra ára
reynslu. En áfengis- og eitur-
lyfjasjúklingar eru mjög erfiður
hópur hvað endurhæfingu snert-
ir, enda eru þeir sjaldnast i
sambandi við stofnanir, sem
geta aðstoðað þá, og leita ekki
þangað fyrr en ástandið er orðið
mjög alvarlegt. Það er ákaflega
mismunandi að vinna með hin-
um ýmsu hópum, þar sem sum-
ir eru orönir til vegna félagslegs
misréttis, aðrir vegna sálrænna
áfalla og enn aðrir vegna líkam-
legra eða andlegra ágalla eða
„Spennan i erfiöum og áhættusömum iþróttum hjálpar áfengis-
sjúklingum,” segir Joseph Wiiliams.
slysa. Þess vegna standa þessir
hópar félagslega mjög misjafn-
lega að vigi”, sagði Joseph.
Hann hefur unniö I mörg ár sem
sérfræöingur á barnaspitala, en
nú kennir hann við háskóla og á
sæti i stjórn félagssamtaka
endurhæfingarsérfræðinga i
Bandarikjunum. Vinna með
hina ýmsu hópa fer fram á ákaf-
lega óliku sviði. Reynt er að
vinna sem mest i samvinnu við
lækna og sálfræðinga, en ekki
siður aðstandendur einstak-
lingsins.
„Við reynum að styrkja
tengsl viökomandi við þjóð-
félagið og fá hann til þess að
nýta þá möguleika, sem hann
hefur bæði andlega og likam-
lega,” sagði Joseph.
„Leggið þið meiri áherzlu á
andlega endurhæfingu en
likamlega?”
„Það er ákaflega mismun-
andi eftir þvi hvert vandamálið
er. Stundum er æskilegt að
beina athyglinni frá hinu and-
lega og reyna að byggja likam-
ann upp og vekja áhuga á iþrótt-
um, sem virkja bæði huga og
likama. Að finna nýtt áhuga-
mál, hvort sem það eru bækur,
Iþróttir, tónlist eða eitthvað
annað er mjög gefandi og beinir
athyglinni inn á nýtt svið. Þaö
er eðlilegt fyrir alla að starfa og
eiga sér áhugamál, og þá ekki
sizt fyrir þá, sem eiga við
vandamál að striöa sem bein-
linis koma i veg fyrir að ein-
staklingurinn geti fengið eðli-
lega útrás, andlega og likam-
lega.”
„Hvar byrjaði vinna við
endurhæfingu á þessu sviöi?”
„Þessi grein er ekki gömul, en
segja má að hún hafi fyrst orðið
til i siöari heimsstyrjöldinni,
þegar hersjúkrahúsin fylltust af
andlega og lfkamlega sjúkum
hermönnum. Smátt og smátt
hefur þetta svo færzt út á hin al-
mennu sjúkrahús og til ýmissa
hópa. En vinna við hermennina
er alls ekki úr sögunni og við
vitum ekki hvað viö eigum
marga hermenn i Bandarikjun-
um i dag, sem hafa veriö I Viet-
nam og þurfa bæði andlega og
likamlega endurhæfingu.”
»»
„Hversu mikill hluti Banda-
rikjamanna þarf á hjálp ykkar
að halda?”
„Það má gera ráð fyrir að
a.m.k. 10% af ibúum flestra
landa þurfi einhvern tima á
endurhæfingu að halda eða ein-
hvers konar félagslegri þjón-
ustu. Menn gera sér nú æ betur
grein fyrir þvi, að allar stofnan-
ir sem hýsa þjóðfélagshópa,
sem eiga við likamleg, andleg
eða félagsleg vandamál að
striöa, jafnvel venjuleg sjúkra-
hús, einangra einstaklingana oft
miklu meira en ástæða er til.
Það er geysilega mikið atriöi aö
vinna stöðugt að sambandi
sjúklinga eða þessara einstak-
linga viðfjölskyldu sina og þjóð-
félagið almennt. Þess vegna
verður þessi þjónusta lika að
halda áfram eftir að komið er út
af þessum stofnunum. Allur sá
gifurlegi fjöldi, sem slasast i
bilslysum, einangrast oft lang
timum saman á sjúkrahúsum
og getur hlotið sálrænan skaða
af. Heyrnardauft fólk og blint
hefur oftast mjög takmarkaða
möguleika á að taka þátt i lifi og
starfi þjóðfélagsins eins og hinn
fullhrausti borgari. Og þjóð-
félagið gerir fjölda manns
ósjálfbjarga, vegna þess að ekki
er tekið tillit til þarfa þeirra.
Fólk i hjólastólum, fólk með
barnavagna, ófriskar konur,
gamalt fólk og giktveikt, allir
þessir aðilar eiga erfitt með að
komast leiðar sinnar i stórborg-
um vegna þess að þeir komast
oft ekki, eða a.m.k. ekki með
góðu móti, upp venjulegar
tröppur. Þó hefur það sýnt sig,
að hallandi brekkur við hlið
trappna eru miklu meira gengn-
ar, jafnvel af fullhraustu fólki,
heldur en tröppurnar. Samt sem
áður eru alltaf byggðar tröppur
við allar opinberar byggingar,
en sárasjaldan afllðandi brekk-
ur,” sagði Joseph Williams að
lokum. Við gátum ekki tafið
hann lengur, þar sem hann var
á förum til Bandarikjanna sam-
dægurs, en hann átti mjög stutta
viðdvöl hér á leið sinni frá Svi-
þjóð, þar sem hann flutti fyrir-
lestra um endurhæfingu.
—ÞS
Jafnvel fólk með lamaða fótleggi getur stundað iþróttir eins og
blak.
— segir Joseph
Williams,
sérfrœðingur í
endurhœfingu og
félagslegri
þjónustu við
sjúklinga og aðra
þjóðfélagsþegna,
sem eiga
við vandamál
að stríða