Vísir - 11.12.1973, Blaðsíða 7

Vísir. Þriðjudagur 11. desember 1973.
cTVlenningarmál
UST ÚTI 00 INNI
Þó sýningar hafi verið
margar i bænum að und-
anförnu, hafa mynd-
listarmenn haft fleiru að
sinna en þeim eingöngu.
Helstu myndlistarfélög-
in, Félag islenskra
myndlistarmanna, Súm
og Myndhöggvarafélag-
ið, hafa haldið aðalfundi
sina, auk þess sem nýtt
safnráð hefur verið kos-
ið fyrir Listasafn| ís-
lands.
Á Korpúlfsstöðum
Það, sem mesta athygli hefur
þó vakið á Myndhöggvarafélag-
inu undanfarið, er fyrirhuguð
starfsemi þeirra að Korpúlfsstöð-
um i Mosfellssveit. Bær þessi hef-
ur veriö i eígu Reykjavikurborg-
ar um nokkurt skeið, en litið verið
notaöur undir annaö en geymslur.
Nú hefur borgin leigt félaginu
þarna tvær ibúðir, þrjá súrheys-
turna og tvo fóðurganga. Þetta er
að visu stórt húsnæöi, en sumt af
þvi er illa farið eftir bruna og
mikið fé mun kosta að innréttta
þar vinnustofur og verkstæði fyr-
ir myndhöggvara eins og hug-
myndin er að gera.
Margir vilja þó setja markið
Listir og stéttir
Félag islenskra myndlistar-
manna hélt aðalfund sinn fyrir
nokkru. A þeim fundi voru 17 nýir
menn teknir i félagið, og er það
mun stærri hópur en venjulega.
Sama má segja um siðustu haust-
sýningu félagsins, þar var ó-
Úti og heima
Annars biða jnörg verkefni fé-
lagsins á næsta ári. Fyrirhugað
er að setja upp sýningu á islenskri
nútima myndlist i Bergen. Þar
veröa sýnd bæði málverk og graf-
Ik, og þessi sýning mun siðan fara
til Stokkhólms. A næsta ári eða
eftir
Elísabetu
Gunnarsdóttur
Korpúlfsstaðir
Myndhöggvarafélagið er yngst
þessara félaga, stofnað 1972 af
þeim, sem þá tóku þátt i útisýn-
ingunni á Skólavörðuholti. Sama
ár hélt félagið sýningu i Vest-
mannaeyjum og svo aðra á tsa-
firði i sumar. Næsta ár er fyrir-
hugað að sýna á Akureyri. Starf-
semin hefur þvi verið blómleg og
það er lofsvert framtak að fara
með sýningar út á land, þvi slik
starfsemi takmarkast, enn sem
komið er, nær eingöngu við
Reykjavik.
í göngugötu
Auk Akureyrarsýningarinnar
mun félagið á næsta ári gangast
fyrir útisýningu hér i bænum, en
að þessu sinni á að setja hana upp
I Austurstræti. í þvi sambandi
vaknar sú spurning, hvort ekki
væri heppilegt að myndlistar-
menn og arkitektar ynnu saman
að skipulagningu þessarar fyrstu
göngugötu höfuðborgarinnar.
Miklu máli skiptir að vel sé farið
af stað með svona nýbreytni, og
ég efast ekki um, að myndlistar-
menn séu fúsir til samstarfs.
Annars er þetta hlutur sem
mjög hefur verið vaiiræktur hér i
bænum, listaverk utandyra eru
t.d. mjög fá, og þá helst minnis-
merki um skáld og stjórnmála-
menn. Reykvikingar eru flestir
svo nýfluttir i bæinn að tilfinning
fyrir borgarumhverfi hefur ekki
náð að skjóta hér rótum. En nú
virðist sem einhver brey ting sé að
verða þar á, og augu manna að
opnast fyrir þvi að þeir eiga ekki
afturkvæmt i heiöardalinn og
þess vegna veröi þeir að byggja
borg á manneskjulegan hátt.
Fram til þessa hefur öll orkan
farið i að byggja hús, og fólk siðan
flúiö inn i þau til að forðast nötur-
legan aðbúnað útifyrir. Til að
koma fólki út undir bert loft á ný,
þarf að sinna hinu ytra útliti
borgarinnar meir en hingað til.
Þar gætu myndlistarmenn komið
að liði, og Austurstræti ætti að
vera heppileg byrjun.
hærra og koma þarna upp lista-
miðstöð. Varla munu liða meir en
4-5 ár þar til farið verður að
byggja þarna i kring, og þá væri
tilvalið að gera Korpúlfsstaði að
almenningsgarði sem ná mundi
alveg niður að sjó. Þeim húsum,
sem fyrir eru, mætti breyta i
vinnustofur, verkstæði, sýningar-
sali, kaffihús o.fl. Þarna mætti
lika hafa Ibúðir og bjóða erlend-
um listamönnum húsnæði og
vinnuaðstöðu. Að dvöl lokinni
héldu þeir siðan sýningu á þvi,
sem þeir hefðu gert.
Listamiðstöðvar i svipuðu
formi eru til á nokkrum stöðum
erlendis, t.d. hef ég séö tvær slík-
ar. önnur var i Haarlem i Hol-
landi, þar var gamall listaskóli,
sem að mestu hafði verið lagður
niður, en húsnæðinu i staöinn út-
hlutað til listamanna undir vinnu-
stofur. 1 kjallaranum voru svo
alls konar verkstæöi og þar störf-
uðu tæknimenn, listamönnum til
aðstoðar og leiðbeiningar. Aöra
miðstöð af þessu tagi hef ég séð i
Camden Town I London. Þar
hafði bæjarfélagið byggt 5 eða 6
vinnustofur fyrir listamenn, en
þar gátu þeir jafnframt búið. I
tengslum við þetta var sýningar-
salur, sem jafnframt var notaður
undir fundi og aðrar samkomur
fólksins í hverfinu. Einnig fóru
þar fram ýmiss konar námskeið
bæði fyrir börn og fullorðna.
Eg er ekki viss um að heppilegt
sé, að listamenn búi saman i á-
kveðnu hverfi, þó slikt kunni að
þykja rómantiskt i Paris og viðar,
en margir listamenn, s.s. mynd-
höggvarar, grafiklistamenn o.fl.
þurfa mjög fjölbreyttan og svo
dýran tækjakost, að það er varla
á nokkurs færi að afla sér sliks á
eigin spýtur. Sameiginleg verk-
stæði leysa þvi mikinn vanda, auk
þess sem samgangur manna úr
hinum ýmsu listgreinum ætti að
hafa hvetjandi áhrif og auka
samstöðu.
venjumikið um nýtt fólk. Þarna
virðist vera komin fram viðleitni
til að stækka félagið að mun og
endurnýja það, og er það einmitt I
góðu samræmi við þá hugmynd,
sem komið hefur fram, og vex nú
stöðugt fylgi meðal myndlistar-
manna, að þeim sé nauðsyn á aö
stofna með sér eitt allsherjar
stéttarfélag. Slikt félag til aö
gæta hagsmuna stéttarinnar hef-
ur i raun aldrei verið til hér.
F.l.M. varð upphaflega til sem
andöf gegn Myndlistarfélaginu
gamla, og upp úr 1965 kom SÚM
svo fram sem sjálfstætt félag, en
það hefur ekki verið bundið við
myndlistarmenn eingöngu. Auk
þessa starfa svo ýmsir aðrir hóp-
ar, ýmist óformlega eöa sem
sjálfstæö félög, s.s. grafikfélagiö
og myndhöggvarafélagið. Þessi
tvö siðastnefndu hafa einmitt haft
á sér mót fag- eða stéttarfélags.
Hagsmunamál og réttarstaða
myndlistarmanna hafa aldrei
komist á sama grundvöll og ým-
issa annarra listgreina, s.s. tón-
skálda og rithöfunda. Reglur um
höfundarrétt myndlistarmanna
eru t.d. mjög lausar i reipunum.
Þannig virðist, að eigandi mynd-
listarverks megi sýna það hvar
og hvenær sem er, án samráös
eða gjalda til höfundar. Sá, sem
kaupir verk, virðist jafnvel hafa
fullan rétt til að eyðileggja það, ef
hann langar til. Hvaða blaö sem
er getur notað verk myndlistar-
manna til aö skreyta siður sinar,
án þess að til komi greiðsla á borö
við stefgjöld þau, sem tónskáld
fá, ef verk þeirra eru flutt á tón-
leikum, i útvarpi eða sjónvarpi.
Þessi mál og fleiri eru nú mjög
til umræðu meðal myndlistar-
manna, og þvi eðlilegt að áhugi sé
á stofnun stéttarfélags. F.t.M. er
fjölmennasta félag myndlistar-
manna hér og það væri þvi heppi-
legt að það hefði forystu um sam-
einingu myndlistarmanna.
1975 á að koma upp Kjarvalssýn-
ingu i Osló og sýna þar 40-50 mál-
verk og nokkrar teikningar. Báö-
ar þessar sýningar njóta styrks
frá Norræna menningarsjóðnum.
Þar aö auki mun félagið taka þátt
I hinni árlegu Norðurlandasýn-
ingu I Hasselbyhöll i Stokkhólmi.
Þar munu fimm islenskir málar-
ar sýna að þessu sinni, en þeir
hafa enn ekki verið valdir.
I siðasta mánuði hélt svo SÚM
aðalfund sinn. Þar var einkum
rætt um rekstur Galleri Súm, sem
verður fimm ára i febrúar nk.
Fram til þessa hafa Súmarar
sjálfir staðið straum af rekstri
gallerisins, en nú hafa þeir fengiö
nokkurn styrk til að halda þrjár
sýningar á verkum erlendra
listamanna, en kynning á erlendri
myndlist hefur verið þáttur i
starfsemi gallerisins frá upphafi.
Tveimur þessara sýninga er nú
þegar lokið, Þjóðverjinn Hans
Werner Kalkmann sýndi þar i
sumar og Ungverjinn Gabor
Attalai nú fyrir skömmu. t vetur
á svo að koma upp sýningu á
verkum bandarisku listakonunn-
ar Dorothy Iannone.
Annað aöalverkefni Súm á
næsta ári, verður svo islensk list-
sýning i Kaupmannahöfn i vor.
Norræni ' menningarsjóðurinn
styrkir þessa sýningu og mun hún
fara viðar um Norðurlönd, m.a.
til Sviþjóðar og Noregs og e.t.v.
vföar. Fyrirhugað er að sýna ekki
eingöngu myndlist, heldur að
reyna að gefa breiðari mynd af
Islensku listalifi I dag. Endanleg
niðurstaða um fyrirkomulag sýn-
ingarinnar liggur þó ekki fyrir,
enda er það mikið og flókið starf
að koma svona sýningum upp,
einkum ef lika þarf að senda þær
úr landi.
List og
þjóðarsaga
Bæði SÚM og F.t.M. veröa
samkvæmt þessu meö sýningar á
Norðurlöndum á næsta ári. Við
höfum alla tiö verið fremur þiggj-
endur en veitendur i norrænu
samstarfi, og þvi er gott til þess
aö vita að á þessu 1100 ára afmæli
búsetu i landinu, skuli islensk list
verða flutt út til Norðurlandanna.
Þetta leiðir hugann svo að
stærsta verkefni myndlistarfé-
laganna á næsta ári, en það er
yfirlitssýning á islenskri myndlist
frá upphafi vega. Til sýningar-
innar á m.a. að fá verk úr erlend-
um söfnum og verður þetta lik-
lega stærsta myndlistarsýning
sem hér hefur verið sett upp.
Bæöi SÚM og F.l.M. eiga aðild að
listahátfðarráöi, sem sér um
þessa sýningu, en hitt er aftur á
móti furðulegt, að Mynd-
höggvarafélagiö á þar engan full-
trúa, þrátt fyrir það að það standi
fyrir útisýningunni.
Einhverjum hefur tekist að
koma þvi óorði á listamenn, að
þeir gætu aldrei sýnt félagslega
samstöðu, en af þvi, sem hér var
sagt að framan, má sjá að þessu
er á annan veg farið. Hér hefur
aðeins verið drepið á fátt af þvi,
sem er i bigerð hjá samtökum
myndlistarmanna, og er þá ótaliö
það sem félög annarra listgreina
hafa i hyggju að gera á næsta ári.

JÓNAS JÓNASSON
Polli,
ég og allir
Eftir hinn góðkunna út-
varpsmann Jónas Jónas-
son. Heimahagar strák-
anna í bók Jónasar eru
fjörur, tún og kálgarðarnir
( Skerjafirði. Þar gerast
ævintýrin og slagsmálin,
og þar er tuddi og þar er
Gunna gamla. Svo eru
sumir sendir í sveit, en
koma fílefldir að hausti í
ævintýralandið í Skerja-
firði. Ragnar Lár mynd-
skreytti bókina.