Tíminn - 11.01.1966, Blaðsíða 5

MRIÐJUDAGUR 11. janúar 1966
Útgefandl: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framikvæmdastjórt: Krlstján Benediktsson Ritst.iórar porannn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson lón Heleason os IndriCi
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson \ug
lýsiingastj.: Steingrlmur Gjslason Ritst.i skrifstofui kddu
húsinu, sfmar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 1 A1
greiffsluslmi 12323 Auglýsingaslmi 19523 4firai sknfstofur
sfmi 18300. Ásltriftargjald kr 95.00 á mán innaniands — í
lausasölu kr. 5.00 eint — Prentsmiðjan EDDA n.l
Einstakt ráðleysi í
hitaveitumálum
Það er löngu alkunna, hve hitaveitan í Reykjavík er
borgurunum mikil hagsbót og borginni mikill auðui
Því mundu fæstir hafa trúað fyrir aldarfjórðungi. þegar
séð var og reynt, hve nýting heita vatnsins var borg-
inni og íbum hennar hagkvæm, að árið 1965 yrði enn
jafnmikill hluti Reykjavíkur hitaveitulaus eins og raun
ber nú vitni. Því munu fáir hafa trúað þá, að borgin
ætti fyrir höndum svo langt ráðleysis- og óstjórnartíma-
bil, að ekki yrðu einu sinni reynt að nýta til fiills þá
auðlind, sem við borgarbúum blasti í notkun heita vatns-
ins. Borgarstjómaríhaldið hefur að sjálfsögðu fundið að
þessi frammistaða var ekki sæmandi og oft og títt lofað
bót og betrun og stórframkvæmdum í hitaveitumálum.
en við þau heit hefur aldrei verið staðið.
Síðast árið 1961 steig íhaldið á stokk og strengdi þess
heit með hátíðlegri áætlun, að nú skyldi ófremdarástand
inu af létt og árið 1965 skyldi því lokið að leggja hita-
veitu í alla Reýkjavík, vestan Elliðaár.
En árið 1966 gengur í garð með algerar vanefndir
þeirra heita, og enn eru mörg hverfi hitaveitulaus, en
hitalindir heima fyrir. þrotnar að mestu. Undirbúning að
nýrri tilfærslu heits vatns frá öðrum hitasvæðum átti að
vísu að hefja fyrir löngu, því að hann tekur mörg ár
og loks á s. 1. ári átti að hafa hraðann á í þeim efnum
Þeim undirbúningi er þó mjög skammt á veg komið. oð
nú er fyrirsjáanlegt, að vegna þess fyrirhyggjuleysis
verður stöðnun á næstu árum í hitaveituaukningu borg
arinnar, og jafnvel þau hverfi, sem áttu að vera búin
að fá hitaveitu, fá hana ekki öll, en skortur á heitu vatni
vofir mjög yfir öllum borgarbúum.
Svo óburðug er stjórn íhaldsins á Revkjavík s. 1. aldar
fjórðung, að hún hefur ekki einu sinni haft framtak til
þess að nýta þau gæði, sem eru borginni hagkvæmarj en
allt annað.
Fótakefli að stjórnveii
Helzta einkenni núverandi íhaldsstjórnar i landinu er
það, að hún notar fótakefli sem stjórnvöl efnahagsmála.
Hún kemur sínu fram með því að bregða fæti fyrir ann-
að. Stjórnsýslan og val verkefna er þannig neikvætt.
Að sjálfsögðu eru takmörk fyrir því, hverju lítil þjóð. er
á svo margt ógert, getur áorkað. en allt veltur á því, að
vinnuorka og vélaorka þjóðarinnar framkvæmdaafi
hennar, sé rétt nýtt vi þágu brýnustu verkefna. og að
hún láti fjármagn sitt þjóna framkvæmoaaflinu réttilega
og auka það til nytjaverka. Gengi þjóðarinnar er mest
undir því komið. hversu skynsamleg og jákvæð þessi
beiting er að þeim verkefnum.
Séu þjóðmálin skoðuð frá þessum siónarhóli nú. sést
gerla, hversu sóun framkvæmdaaflsins og dreifing þess
til ónytjuverka er mikil og vaxandi hjá bessari stjórn,
sem beitir fótakeflinu sem stjórnveli í æ ríkari mæli. svo
að öll framkvæmdamál þjóðarinnar eru orðir, að óskapn
aði, þar sem ríkisstjórnin beitir veldi sínu fyrst og
fremst til þess að bregða fæti fyrir oe draga úr fram-
taki manna og þeim framkvæmdum. sem þióðinni eru
mikilvægastar, í því skyni að trvggja forganp bess. sem
miklu minni þjóðnytjaþýðingu hefur Síðustu fótakefli
stjórnarinnar eru ný vaxtahækkun og aukin fjárfrysting
Það er hennar eina stýrissveif.
TIMINN
Jón Skaftason, alþingismaður:
ÁÆTLUNARGEfiD i SJAV-
AROTVEGIVANTAR
Nýllííið ár undirstrikar vel
mikilvægi sjávarútvegsins fyrir
þjóðarbúskap íslendinga.
Aldrei- hefir það áður gerzt,
að heildaraflamagnið kæmist yf-
ir 1 milljón smálesta, sem allt
er seljanlegt á góðu verði á. er-
Iendum mörkuðum og þótt meira
væri.
Þegar þannig árar er eðlilegt,
að margir hugsi sem svo, að allt
sé í bezta gengi í þessum at-
vinnuvegi og áhyggjur þurfi
ekki að hafa af framtíð hans.
En er það nú svo?
Það er eftirtektarvert við
hinn mikla afla síðustu ára, að
síldin er stöðugt stærri hluti
hans, en hlutur bolfisksins fer
minnkandi. Þannig mun sfldar-
aflinn vera um % hlutar heild
araflans á s. 1. ári og að lang
mestu leyti fenginn fyrir Aust-
fjörðum.
A undanförnum áratugum hafa
landsmenn unnið að því a.f miklu
kappi að byggja fiskvinnslustöðv
ar allt umhverfis landið. Kappið
hefir verið svo mikið. að á ýms
um sföðum hafa verið reistar
margar fiskvinnslustöðvar. svo að
, segja hlið við hlið, til þess að
annast vinnsíu á hráefni sem
ekki hefir verið til skintanna
íslenzki veiðiflotinn hefur allt
fram á síðustu árin verið byggð
ur upp með það. fyrir augum að
annast hvorttveggja. síldveiðar á
sumrum og haustum, en bolfisk
veiðar á vetrarvertíð og þá aðal
lega í net og á línu. Effir að hin
nýia veiðitækni við síldveiðar
var upptekin og hægt var að
ná til sfldarinnar, þótt hún
kæmi ekki unp á yfirborðið og
i'ið verri veðiirskiTvrði en áður
hefir síldveiðitímabilið lengst
mjög frá þvf. sem áður var Veiði
flotinn hefir gefað fylgt göngun
um langt á haf út og at.hafns*
sig þar í misiöfniim veðrum
Þetta hefir krafizt stærri báta
og eru nú flestir nýir bátar af
stærðinni 250 lestir og þar vfir.
TTm bessp bróun er allt gott að
segja svo lengi sem hættan á
ofveiði er ekki til staðar. En
rétt er jafnframt að gefa gau.m
að vandamálum, sem verða vegna
þessarar þrúunar og vegna eldri
fjárfcstingar í þessari atvinnu
grein.
f fyrsta lagi ber á það að líta
að tala starfandi sjómanna hefir
ekki vaxið í svipuðum mæli oo
veiðiflotinn. brátt fyrÍT marg
földun aflans Hún hefir nánast
staðið i stað síðustu áratugina.
af þeirri ástæðu almennt talað
að mörg þægilegri störf i landi
eru betur launuð. en siómanns
Jón Skaftason, alþingismað'ur
starfið. Þeita orsakar svo aftur,
að i dag er sjómannastéttin
ekki það fjölmenn. að hún geti
mannað veiðiflotann allan og
sitja stærri og betri skipin fyr
ir um mannafla en hin mæta
afgangi.
Samkvæmt skrá skipaskoðunar
stjóra munu um 300 fiskiskip
vera til í landinu af stærðinni
45—120 brúttólestir, sem dreifð
eru um allt landið. Mörg þeirra
eru nýleg skip með góðan út
búnað. En staðreyndin er sú, að
æ erfiðara gengur að manna
þau og er óhætt að fullyrða, að
mörg þeirra verða ekki rekin í
vetur af þessari ást.æðu.
í flota bessum eru mörg hundr
uð milliónir króna bundnar og
notkunarleysi einhvers hluta
hans skaðar þióðarbúið um ó-
faldar milljónafúlgur. |
En sagan er þar með ekki öll
sögð.
Hinar dýru fiskvinnslustöðvar
hvarvetna um landið. og þá fyrst
og fremst frystihúsin, hafa
byggt starfsemi sína á vinnslu-
bolfisks að langmestu leyti, en
einmitt bátar af þessari stærð
hafa aflað hans. Stóru og full
komnu skipin. seni við erum nú
að smíða eru byggð með síld
veiðar fyrir augum og bæta því
lítið úr hráefnisskorti þeirra.
\fleiðingarnar eru fyrir löngu
farnar að segja til sin í rekstri
bessara húsa, sem mörg hafa
aðeins verkefni stuttan tíma á
ári hverju. ár hér örugglega að
finna eina af ástæðunum fvrir
því lága verði bolfisks sem hér
er og mikið hefir verið umrætt,
því að þar er frumorsökina að
finna fyrir lélegri afkomu mik-
>ls hluta bátaflotans.
Þegar þessar staðreyndir eru
virtar með almannahagsmuni í
huga gegnir furðu, að fjárfesting
in í þessum atvinnugreinum hef
ir ekki notið hagræðis af skipu
legri áætlun hins opinbera, þar
sem meginlínur séu dregnar er
tryggi eðlilegt samræmi á milli
framkvæmda vegna hráefnisöflun
ar annars vegar og afkastagetu
fiskvinnslustöðvanna hins veg
ar. Þetta tvennt þarf þó af aug-
ljósum ástæðum að haldast sæmi
lega í hend-
Fjölmargir aðilar hafa síðustu
áratugina ráðizt í byggingu á
dýrum frystihúsum, sem bá
skortir nú hráefni til ag starf-
rækja af því að nýsmíði báta,
sem fyrst og fremst annast bol-
fiskveiðar, er um sinn nálega
stöðvuð og eldri fiskiskipafloti af
þessari gerð fæst ekki rekinn
að fullu sökum lélegrar afkomu
og vegna þess, að fólk fæst
ekki á hann.
í þessum efnum er því mikilla
breytinga þörf og þótt vissulega
sé rétt, að sjávarútvegsmönnum
sjálfum standi næst að koma
beim á, þá má ekki gleyma því,
að raunhæf forysta hins opin
bera í þeim. efnum yrði mjög
gagnleg.
Eg tel t. d., að fyrir forgöngu
hins opinbera og í fullu sam-
ráði við samtök útvegsmanna, sió
manna og fiskverkenda ætti að
rannsaka nákvæmlega, hvernig
við búum að framleiðslutækjum
í sjávarútvegi og hvcrnig megi
nýta þau á sem hagkvæmastan
hátt. f framtíðinni á svo að
fjárfesta i samræmi við markaða
megin stefnu af hendi færustu
manna og í samræmj við þýð
ingu þessarar atvinnugreinar og
framkvæmdagetu Iandsmanna
á hverjum tíma.
Vonandi verður þessi ábend
ing ekki til þess, að einhver
,frelsishetjan‘ rísi upp og stimpli
hana í ætt við það hugarfar er
rak Muller amtmann forðum tilf
að húðstrýkja Ilólmfast Guð
mundsson, hjáleigumann, fyrir
að gera sig sekan um að selja
í Keflavík 3 löngur, 10 ýsur og
2 sundmagabönd í lok 17. aldar,
í stað þess að láta Hafnarfjarðar
verzlunina sitja fyrir kaupunum.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
Fullbright-stofnunin býöur kennarastyrki
Menntastofnun Bandaríkjanna á
íslandi (Fulbright stofnunin) hef
ur óskað eftir umsóknum frá kenn
urum til sex mánaða námsdvalar
í Bandaríkjunum á námsárinu
1966—67
Styrkir þessir munu næg.ia fyrir
ferðakostnaði til Washington og
heim aftur. nauðsyniegum ferða
kostnaði innan Bandaríkjanna,
kennslugjöldum. bókagjöldum og
nokkrum dagpeningum.
Styrkirnir verða veittir kennur-
um til náms í eftirtöldum grein
um: barnakennslu kennslu i fram
haldsskólum, verklegri kennslu
(iðnfræðslu); kennslu i stærð
fræði. náttúrufræði eðlisfræði og
skyldum greinum: ensku, skólaum
sjón og skólastjórn bandarískum
þjóðfélagsfræðum og öðrum sér
greinum.
Umsækjendur verða að vera ís-
lenzkir ríkisborgarar skólakennar
ar með minnsta kosti þriggja ára
reynslu. skólastjórar, starfsmenn
Framhald á 6. síðu.