Tíminn - 18.01.1966, Blaðsíða 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 18. janúar 1966
TÍIVtlNN
Ályktun ráðherrafundar
A tlantshafsbandalagsins
íslenzka sendifiefndin á ráðherrafundi Atlandtshafsbandalagsins 14.—
16. des. 1965. Talið frá vinstri Hendrik Sv. Bjðrnsson, Tómas Á.
Tómasson, Emil Jónsson og Níels P. Slgurðsson.
Ráðherrafundur Atlantshafs
bandalagsins kom saman í París
14., 15. og 16. desember 1965.
2. Ráðherrarnir fjölluðu vand-
lega um allt ástand alþjóðamála,
þ.á.m. sérstaklega samskipti „aust
urs“ o>g „vesturs."
3. Á grundvelli hins sameigin-
lega takmarks síns, að tryggja
frið og öryggi, hafa aðildarríki At
lantshafsbandalagsins treyst og
aukið tengsl sín og samskipti við
Sovétríkin og önnur lönd Austur
Evrópu. Munu þau halda áfram að
leita eftir bættri sambúð við þessi
lönd. Ráðherrarnir lýstu ánægju
sinni með að þessi viðleitni hefði
borið nokkurn árangur, einkum á
sviði tvíhliða samskipta.
4. Ekkert meiri háttar deilu-
efm hefur komið upp i Evrópu
(á árinu), en hins vegar er stjórn
Sovétríkjanna enn andvíg því, að
gerðir verði samningar um helztu
ágreiningsefni „austurs" og „vest-
urs“. Slík samningsgerð, sem yrði
að tryggja lögmæta hagsmuni
allra hlutaðeigandi, er enn
sem fyrr eitt höfuðtakmark banda
lagsins. Um leið bendir ráðherra-
fundurinn á, að Sovétríkin halda
áfram að verja auknum hluta af
fjármunum sínum og tæknimætti
í hernaðarskyni.
5. Við þessar aðstæður leggja
ráðherrarnir áherzlu á þann ásetn
inn sinn að viðhalda einingu
bandalagsins og tryggja sameigin
legar varnir þess.
6. Ráðherrafundurinn hefur
áhyggjur af því, að ekkert hef-
ur miðað í áttina að lausn þess
vandamáls, sem fólgið er í skipt-
ingu Þýzkalands. Ásakanir, sem
bornar hafa verið á hendur Þýzka
sambandslýðveldinu, gera slíka
lausn ekki auðveldari. Ráðherra-
fundurinn vísar slíkum ásök-
unum á bug og ítrekar það við-
horf. að réttlát og friðsam-
leg lausn á þýzka vandamálinu,
verði aðeins fundin á grundvelli
sjálfsákvörðunarréttar. Þá lýstu
ráðherrarnir enn yfir því, að ríkis
stjórn Þýzka sambandslýðveld
isins, er hina eina þýzka ríkis-
stjórn, sem mynduð er á frjálsan
og Iöglegan hátt, og ber því réttur
til að tala í nafni Þýzkalands sem
fulltrúi þýzku þjóðarinnar í ai-
þjóðamálum. Að því er tekur til
Berlínar, stendur Atlantshafs-
bandalagið við yfirlýsingu sina
frá 16. desember 1958.
7 Varðandi vandamál utan
Atlantshafssvæðisins taka ráð-
herrarnir fram, að dregið hefur úr
spennu í sumum heimshlutum. í
Suðaustur-Asiu eru þó enn
árekstrar og deilur. Varðandi Viet
nam tók utanríkisráðherra Banda
ríkjanna enn á ný fram, að um
leið og Bandaríkjamenn væru
ákveðnir í að standa við skuld
bindingar sínar, væru þeir enn
sem fyrr reiðubúnir til þess að
hefja samningaviðræður í því
skyni að binda endi á styrjöldina,
án skilyrða fyrirfram. Hann ítrek
aði skoðanir ríkisstjórnar sinnar á
þvi hver verið gætu undirstöðu-
atriði friðarsamkomulags Varn
armálaráðherra Bretlands skýrði
stefnu brezku ríkisstjórnarinnar í
málum Rhodesíu og lýsti yfir
þakklæti stjórnarinnar vegna
stuðnings þess, sem bandalags
þjóðirnar hefðu veitt henni. Hann
lagði áherzlu á, nauðsyn t'rekari
samræmdra aðgerða bandalags-
ríkjanna. Ráðherrarnir munu
halda áfram að ráðgast við, ekki
aðeins um þessi mál heldur einnig
um önnur vandamál. sem nokkrir
ráðherranna vöktu athygli á,
og rætur eiga að rekja til stefnu
Kínverska alþýðulýðveldisins.
8. Ráðherrarnir staðfestu á ný
áhuga ríkisstjórna sinna á félags-
legr; og efnahagslegri velferð í
þróunarlöndunum og áframhald-
andi framförum þar.
9. Ráðherrarnir staðfestu á ný,
að eitt af megintakmörkum ríkis-
stjórna þeirra, væri enn sem fyrr
að koma á fullkominni allsherjar-
afvopnun, undir raunhæfu alþjóða
eftirliti. Þeir lýstu yfir vonbrigð
um sínum með það, hve lítið hefur
enn áunnizt að þessu leyti. Þeir
hafa áhyggjur af þeirri hættu, að
kjarnorkuvopn kunni að breiðast
út í ýmsum heimshlutum. Þeir
voru sammála um, að stöðugt
skuli fylgzt með þróun þessa
vandamáls og að haldið skuli
áfram að leita að leiðum, sem
komið geti í veg fyrir þessa hættu.
Ráðherrarnir fögnuðu þeirri
ákvörðun, sem nýlega hefur verið
tekin, um að boða til reglubund
inna funda á vegum NATO til
þess að kanna í öllum nánari
atriðum tæknilegar hliðar vígbún
aðareftirlits og til þess að athuga
nýja möguleika á þróun afvopn
unarmála.
10. Ráðherrarnir lýslu yfir
ánægju sinni með þær framfarir,
sem orðið hafa á rannsókn hinna
skyldu vandamála, er snerta her-
stjórn, herbúnaðarþörf og fram-
lög í því skyni, en ráðherrafund
urinn í Ottawa í maí 1963 beitti
sér fyrir slíkri athugun. Verið
er að vinna að herskipulagningu
fyrir tímabilið frá 1966 til árs-
völlum, og var par fram á vor
aldamótaárið Þá hóf hann bú-
skap, asamt oróður sínum Jónasi
vestur á Ásum j Svína-
vatnshreppi En ekki varð iang'
í dvöl Gísla þar Voriys 1901 gerð
ist hann ráðsmaður á Skíðastöð
um í Tungusveit Þai ojó þá ingi
björg jónsdóttir ekkja Hannesar
loka 1970, og er það fyrsta skref-
ið af fleirum, sem tryggja eiga
nánari samræmingu á hernaðar-
legum þörfum Atlantshafsbanda-
lagsins og áætlunum um heri
hinna einstöku aðildarríkja inn
an ramma hinnar herfræðilegu
kenningar, sem samþykkt hefur
verið og byggð er á framvörnum
Þeir féllust í meginatriðum á nýj
ar aðferðir, sem miða að því að
bæta hina árlegu athugun á vörn
um bandalagsríkjanna og fram-
lögum þeirra hvers um sig. Þessar
aðferðir, sem gera ráð fyrir, að
herstyrkir og stefnumörk banda
lagsins og einstakra ríkja séu á
hverju ári íhuguð 5 ár fram í tím
ann, eiga að auka hæfni banda-
lagsins til þess að aðlaga varnar
áætlanir sínar í nýjungum í her-
tækni og breyttu ástandi alþjóða
mála.
11. Ráðherrarnir fólu fastaráði
bandalagsins að endurskoða skipu
lag og fjárhagslegan grundvöll
„Allied Command Europe Mobile
Force“.
12. Framkvæmdastjóri Atlants
hafsbandalagsins flutti ráðherra
fundinum skýrslu sína, sem for
maður sérstakrar nefndar varnar-
málaráðherranna. Ráðherrarnir
ræddu skýrsluna,
13. Ráðherrarnir samþykktu
ályktun, þar sem fastaráði banda
lagsins var falið að gera áætlun
um aðstoð í varnarmálum við
Grikkland og Tyrkland fyrir árið
1965 með þátttöku sem flestra
aðildarríkja og að tryggja, að
skuldbindingar í þessum efnum
Péturssonar frá Valadal. Hann
hafði latizt árj fyrr, liðlega fex-
tugur að aldri frá þremur oórn
um, ihum ungum Hafði Gíst á
hendi !-áðsmennskustöri á ákíða
stöðurr til 1904. er hann gekk
að eiga ekkju Hannesar, og
Djuggi pau ingibjörg á jörðinni
til vorsins 1915. Þá skildu þau
séu efndar eins tafalítið og unnt
er. Fastaráðið mun flytja á ráð-
herrafundinum, sem haldinn verð
ur vorið 1966 skýrslu um fram-
kvæmd þessarar áætlunar og
leggja fram tillögur um nýja áætl
un fyrir árið 1966, sem samdar
verða í ljósi athugana á varnar
áætlunum að þessu leyti.
14. Ráðherrarnir hlýddu á
skýrslu framkvæmdastjórans um
sambúð Grikkja og Tyrkja, en
fyrirrennara hans var falið
að fylgjast vandlega með þessum
málum á ráðherrafundinum í
Haag í maí 1964. Þeir lýstu yfir
stuðningi sínum við aðgerðir fram
kvæmdastjórans í þessum efnum
og samþykktu, að þeim skyldi
haldið áfram. Þeir lýstu einnig
að nýju yfir stuðningi sínum við
tilraunir Sameinuðu þjóðanna til
að draga úr spennunni á Kýpur
og endurtóku ákvörðun sína um
að stuðla að friðsamlegri og óhlut
drægri lausn á Kýpurdeilunni
sem báðir aðilar gætu sætzt á og
væri í samræmi við meginreglur
samvistir og hann brá búi, en var
þó um sinn í húsmennsku á Skíða
stöðum hjá bróður sínum Jó-
hanni, er tók við jörðinni. Gísli
fluttist því næst til Reykjavikur.
þar sem hann hefur átt heima
síðan. Hann stundaði þar ucn
langt skeið fasteignasölu, en
hætti fyrir allnokkru öllum um-
svifum fyrir aldurs sakir, og síð
astliðin ár hefur hann verið vist
maður á Hrafnistu.
Gísli gerðist snemma dugmikill
og verkhygginn. Hann naut mikils
álits í vístinni á Álfgeirsvöllum,
þó ungur væri, og þótt þá þegar
sýnilegt, að þar fór enginn með
almaður. Hann ólst upp við kröpp
kjör, Því Björn faðir hans lézt
frá stórum barnahópi, en það
felldi ekki á hann neinn fjötur.
Ungur tók hann að hugsa fram í
tímann og staðráðinn í að koma
vel undir sig fótunum. Þannig átti
hann drjúgan bústofn, þegar
hann fór frá Álfgeirsvöllum vest
ur í Húnaþing, því hann var fljót
ur að sjá sér leik á borði og gera
hagstæð kaup. Þó var það ekki
fyrr en á Skíðastöðum, að hann
lét að sér kveða svo um munaði,
eða með öðrum orðum: þegar
hann fór „ag verzla við náttúr-
una“, eins og hann hefur sjálfur
komizt að orði og segir. að verið
hafi kjörorð sitt. Á þeim tiltölu
lega stutta tíma, sem hann bjó
þar búi sínu, réðist hann í hverja
framkvæmdina af annarri og
sýndi þvílíkan kjark í öllum um-
bótum og svo hyggilega framsýni
að lofsvert má kallast og til íyrir
myndax
Þegar Gísli kom að Skíðastóð
um, var þar allt meg gömlu sniði,
bæjarhúsin sæmileg á þeirrar tíð
ar mælikvarða, en útihús léleg.
En aðkoman efldi einungis með
honum starfsþrá og framkvæmda
hug, nann fann hjá sér knýjandi
stofnskrár Sameinuðu þjóð-
anna. Ráðherrafundurinn tók
undir áskorun framkvæmdastjór
ans um að viðræður í anda sátt
fýsi verði fljótlega hafnar að nýju
milli Grikkja og Tyrkja. Ráð-
herrarnir lýstu yfir trausti sínu á
því, að málsaðilar myndu ekki
grípa til neinna aðgerða, sem
spillt gætu slíkri lausn. Um leið
lagði ráðherrafundurinn áherzlu
á mikilvægi skjótrar úrlausnar
fjárhagslegra og annars konar
vandamála, sem spretta af áfram
haldandi friðargæzlu Sameinuðu
þjóðanna.
15. Ráðherrrnir samþykktu
skýrslu um almannavarnir. Þeir
vöktu athygli á því, að endurmat
almannavarna fer nú fram, og
lögðu enn áherzlu á mikil-
vægi slikrar starfsemi til verndar
almenningi.
16. Næsti ráðherrafundur At-
lantshafsbandalagsins verður
haldinn f Briissel seinast í maí
eða fyrst í júní 1966 samkvæmt
boði belgisku ríkisstjórnarinnar.
löngun til að bæta jörðina og
byggja þar upp. Og hófst þegar
handa. Fyrsta verk hans var að
girða allt túnið rammlegri girð
ingu (fimmþættri) og hefja slétt
un þess. Hann sléttaði annað og
þriðja árið 6 dagsláttur samtals,
en stækkaði auk þess túnið síðar
um 3 dagsláttur. Hann keypti
Skíðastaði árið 1903, því ekki
kærði hann sig um að gera þar
stórfelldar umbætur nema eiga
jörðina. Tók síðan „að velta í
rústir og byggja á ný.“ Hann
reisti þrjú fjárhús undir einu
risi síðan tvö með sama hætti, og
hlöður við, er tóku samtals 500
hesta; einnig tvö hesthús, mnað
fyrir tuttugu, en hitt fyrir lutt-
ugu og fimm hross, og fjárrétt
við annað þeirra. Hús þessi voiu
úr torfi, en mjög vandlega gerð
að innviðum. Þá setti Gísli og
upp kornmyllu vig Skíðastaða
laug, kom sér upp smiðju, byggðj
hús yfir áburðinn, girti landið
fyrir ofan sig, lét gera flóðgarða
á engjum (Nesinu, sem svo var
kallað) og aðfærsluskurði úr
Svartá; óx grastekja þar fyrsta
árig úr 35 hestum í 85, og mun
meira þegar lengra leið. Ekki er
þó allt upp talið, enn er ónefnd
sú framkvæmd, sem hæst be/.
Árið l909 hóf Gisli undirbúnmg
að smíði íbúðarhúss úr stsin-
steypu og lét ekki sitja við fyrir
ætlani, tómar: vorið 1911 blasti
við sjónum manna í Tungusveit
myndarlegt steinhús heima á
Skíðastöðum. annað fyrsta hús
sinnar tegundar í sveitum Skaga
fjarðar. Hann hafði sjálfur gert
uppdrátt að húsinu, sent bann *il
Akureyrar og gert þar samkvæmt
honum pantanir á öllu því efm,
sem til þurfti. Sá farmur var fiutt
ur sjóveg til Sauðárkróks, en á
sleðum þaðar og fram að Skíða
stöðum Reyndist þag um 200
Framhald á bls. 12.
NIRÆÐUR í DAG:
Gísli Bjðrnsson
fyrrum bóndi á Skíðastöoum í Tungusveit
Einhver mesti
atorkubóndi i
Skagafirði á srani
tíg og seinna Þ'tt
eignasali 1 Reykja
vík, Gísli Björcs-
son er níræður í
dag.
Hann er borinn
og barnfæddur
Skagfirðingur. son
ur hjónanna
Björns Gottskálks
sonar, bónda i
Kolgröf og víðar,
og Jóhönnu Jó-
hannsdóttur. Hann
missti föður sinn
barnungur, en
ólst upp í Kolgröf
hjá móður sinni
og stjúpa, Birni
Þorlákssyni, er
voru þar búandi
hjón. Milli ferm-
íngar og tvítugs
réðst hann í vinnu
mennsku til Ólafs
Briems, bónda og
alþm á Álfgeirs
Gísli Björnsson
imyndin er tekin af honum 85 ára gömlum).