Tíminn - 18.01.1966, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAGUR 18. janúar 1966
TÍMiNN

BÁLFARIR
Á
INDLANDI
Dauðinn hefur frá upphafi
mannlífsins verið mikið um-
hugsunarefni, og útfararsiðir og
reglur urðu brátt fastur og
mjög þýðingarmikill liður í
lífi mannsins. Siðir hvers og
eins mótuðust af mörgu, m. a.
trú, umhverfi, stöðu hins látna í
ættbálknum, þorpinu, þjóðfélag
inu — i stuttu mál sagt: — út-
farasiðir mótuðust af sam-
spili fjölmargra atriða land-
fræðilegra, menningarlegra og
sagnfræðilegra. Því leiðir af
sjálfu sér, að þeir eru margir
og ólíkir eftir því, hvar stung
ið er niður fæti. Sem dæmi um
fjölbreytnina má nefna, að á
eyju einni lítilli í Melanesíu
hafa verið taldir yfir tuttugu
mismunandi útfararsiðir.
Víðast hvar eru útfararsiðir
þýðingarmiklir. í Bandaríkjun-
um, t. d., mun meira fjármagni
vera eytt í jarðarfarir og allt
það, sem þeim fylgir, en í
sjúkrahús og heilsugæzlu.
Jarðafarir eru þar „big buis
ness“.
Það er í sjálfu sér auðvelt að
losna við lík, en siðir og regl
ur í sambandi við dauðann eru
mun flóknari, en sú einfalda at
höfn krefst. Þegar dauðinn nálg
ast, hefja ættingjarnir, og
prestar, hverju nafni sem nefn
ast framkvæmd þessara siða-
reglna, og stunda þær af mikl-
um dugnaði Þar til einhverju
ákveðnu sorgartímabili er lokið,
og þó stundum ekki einu sinni
þá, sbr. forfeðratrú ýmissa
þjóðflokka.
Því er það, að fornir siðir
hafa ákvarðað, hvemig eigi
að losa sig við lík dauðs
manns. Aðferðirnar eru fjöl
margar, en þær bezt þekktu í
sögu mannsins eru greftrun,
likbrennsta, „vatnsgreftrun",
líkgeymsla, mannát og að lik
unum er kastað á bersvæði fyr
ir villidýr að gæða sér á.
Greftrun er sú aðferð. sem
Kristin trú aðhyilist, og mun
þar koma til m. a. trú - krist
inna manna í upprisu holdsins.
Greftrun er ein elzta aðferðin
í sögu mannsins.
Líkgeymsla, þ. e. að geyma
allan líkaman sbr. múmíur, er
gömul aðferð, sem einkum var
þekkt í Egyptalandi til foma,
en einnig hjá mjög frumstæðu
fólki t. d. í Ástralxu. Venju
lega var það þó einungis hátt
sett fólk, sem varð þessarar
virðingu aðnjótandi. -targar að
ferðir hafa verið notaðar við
geymslu líkamans. Þessi að
ferð á upphaf sitt í löndum,
þar sem loftslag er þurrt.
Ýmsar sæfaraþjóðir setja lík
manna í bát og láta hann
hverfa í skaut hafsins. Aðrir
fleygja líkunum í fljót, en það
er einungis gert, ef um er að
ræða persónu, sem lítils virði
er talin í lifanda lífi. Þá tíðkast
þar á sumum eyjum, að hluti
strandarinnar er notaður sem
,,grafreitur“, og eru þá stein
ar festir við líkin og þau látin
sökkva til botns. Á Salomon
eyjunum eru líkin lögð á rif,
og hákarlarnir látnir sjá um
afganginn. Virðist það mjög
handhægt.
Það mun einnig hafa tíðkast,
að lík manna séu lögð út á
bersvæði, undir tré eða á sér
stakan pall, og er þá ætlunin,
að dýrin gæði sér á þeim. Mun
þetta vera útbreitt m. a. í
Indónesíu, Ástralíu og Amer
íku. •
Þá mun Það tíðkast, þó
ekki viða, að lík séu lögð sér
til munns. Þetta mun gert
vegna þess, að ættingjarnir
vilja hafa 'hinn látna í sem
nánustu sambandi við ættbálk
inn, en ekki falla í hendur
djöfla og annarra óvinveittra
afla, og telja þetta beztu að-
ferðina.
Að lokum er það svo lík-
brennsla, sem í rauninni varð
til þess að alfræðiorðabókum
var flett og grein þessi skrif
uð. Eins og kunnugt er af
fréttum var Lal Bahadur
Shastri brenndur á báli að Hind
úasið við hið heilaga fljót
Jamnu fyrir nokkrum dögum
með pomp og pragt, og þótti
því hæfa að skýra nokkuð frá
Þessari aðferð við eyðingu
mannslíkamans.
Líkbrennsla er þekkt um all
an heim, en á ýmsu hefur þó
gengið um vinsældir hennar.
Hún á uppruna sinn hér í
Evrópu fyrir bronsöld, og tók
við af greftrun á því tímabili.
En þegar Kristinn dómur reis
upp til valda í hinu rómverska
heimsveldi var líkbrennsla for
dæmd, og því lítt stunduð í
Evrópu um langt skeið. Á síð
ari tímum hefur hún þó aftur
unnið nokkrar vinsældir á Vest
urlöndum. og fer nú mjög vax
andi notkun hennar þar
Líkbrennsla hefur um alda-
raðir verið notuð meðal Hind
úa, og er einnig vinsæl meðal
Búddatrúarmanna, en í hinum
fornu ríkjum í Egyptalandi,
Kína og ísrael var líkbrennsla,
Þar sem trúarbrögð þessara
ríkja boðuðu að ódauðleiki
væri kominn undir geymslu lík
amans (Egyptaland). forfeðra-
dýrkun (Kína) og upprisu
holdsins (ísrael).
Siðareglur 1 sambandi við
dauða og annað líf eru mjög
þýðingarmiklar hjá Hindúun
um, þar sem Hindúatrúin boðar
m. a. endurfæðingu. í raun og
veru óskar sérhver Hindúi sér
sonar, því að einungis sonur
getur framkvæmt þær sérstöku
helgiathafnir, sem tryggja giftu
samlega endurfæðingu í fram
tíðinni. Og helgiathafnir Hind
úa í sambandi við dauðann eru
Framhalti á bls 12
Þessar myndir eru frá bálför Lal Bahadur Shastris, forsætisráðherra Indlands. Hér að ofan sést
sonur Shastris, Hari Kisha, tendra bálið.
Kveikt hefur verjð í bálkestinum. L'kbrennslan er hafin.
Prestarnir bæta viði á eldinn sem nú logar glatt.