Tíminn - 03.03.1966, Síða 5

FIMMTUDAGUR 3. marz 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, simar 18300—18305. Skrifstofur. Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Askriftargjald kr. 95.00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint — Prentsmiðjan EDDA hf.
Síðasti Oddaverjinn?
Undanfarna daga Jiafa orðið nörð átök í forustuliði
Alþýðuflokksins, og úrslit þeirra leitt hugann að spurn-
ingunni um framtíð flokksins. Eftir sjö ára auðsveipa
íhaldsþjónustu AlþýðUflokksins, þar sem þess hafa sézt
harla lítil merki, að hann mótaði að nokkru stjórnar-
stefmma, eða kæmi stefnumálum sínum fram, er lands-
fólkið í raun og veru hætt að líta a Alþýðuflokkinn sem
sérstakan og sjálfstæðan stjórnmálaflokk. Þess vegna
kemur það því hálfgert á óvart, þegar það spyrzt út, að
þar hafi orðið átök, sem leiddu til þess. að ráðherrar og
þingfloldrur Alþýðuflokksins voru knúnir til þess að
rísa gegn íhaldinu og knýja ríkisstjórnina alla til þess
að láta af ákvörðun, sem hún hafði tekið. Þarna var að
verki einn hinna gömlu verkalýðsforingja Alþýðuflokks-
ins, og nú spyrja menn, hvort hann muni vera „síðasti
Oddaverjinn’’ í þesum flokki. eða hvort hér sé um nýtt
lífsmark að ræða.
Inntak þessara átaka er í stuttu máli það, að í vikunni,
sem leið hafði ríMsstjómin samþykkt að hætta niður-
greiðslum á smjörlíki og fiski og varpa hækkuninni út í
verðlagið, en við það hefði dýrtíðin hækkað um 3.6 vísi-
tölustig. Þetta hafði einnig verið rætt og samþykkt í
báðum þingflokkum stjómarinnar Gengið var frá mál-
inu með öllu. og skyldi breytingin verða 1. marz. Með
þessu ætlaði ríkisstjómin að fara aftan að launaf.ólki
og var í raun og vem að rjúfa júní-samkomulagið frá í
fyrra. Þá reis Jón Sigurðsson, formaður Sjómannasam-
bandsins, upp og neitaði. Stóð glíma hans við Alþýðu-
flokksráðherrana nofckra daga, og henni lauk með því,
að þeir guggnuðu, og ríMsstjómin öll dró inn klærnar
á síðustu stundu
Þannig bar hinn gamalreyndi verkalýðsforingi Alþýðu-
flokksins sigurorð af Gylfa og Emil, sem leitt hafa hinn
gamla verkalýðsflokk til nýs hlutsMptis í íslenzkum
þjóðmálum. vinnumennsku hjá Sjálfstæðisflokknum. Al-
þýðuflokkurinn i Alþýðuflokknum sigraði í eitt sMpti.
Þess vegna spyrja menn nú: Er Jón Sigurðsson ,,síð-
asti Oddaverjinn” f fiokknum, eða boðar þetta góð
þáttasMl? Uro það verður varla sagt að sinni, enda er
það undir þvf komið. hvort hinir yngri og frjálslyndari
menn sMpa sér um þetta sjónarmið eða ekki. Finnur
Alþýðuflokkurinn fjöregg sitt heilt að nýju, eða hafa
íhaldströllin f flokknum kurlað það svo, að þarna birt-
ist aðeins „síðasti Oddaverjinn” í flokknum með brot af
þvi í hendi’ Svarið við þeirri spumingu er íslenzku
þjóðinni mikilvægt.
Réttlætiskrafa
í ályktun fundar oraðfrystihúsaeigenda á dögunum
segir svo:
„Þá vill fundurinn leggja áherzlu á og telur það rétt-
lætiskröfu. að með tilkomu nýrra stórorkuvera og auk-
innar rafmagnsframleiðslu, sitji hraðfrvstiiðnaðurinn
við sama borð og annar orkufrekur iðnaður og fái raf-
orkuna við lágu og sambærilegu verði’’.
Hér er pent á atriði, sem er auðvitað sjálfsagt rétt-
lætismái. ef héT verður leyfður erlendur stóriðnaður,
sem fær orku frá Búrfellsvirkjun við mjög lágu verði.
Þá er það auðvítað ótækt, að íslenzkur, orfcufrekur iðn-
aður sitji ekM við sama borð og útlendingai.
5
> BSflBflnHKflflflHHHHHBflHRHflHHHHBMMflHHflHflHlHfll^^HflUflfl
ESSSSSBBSBBi
Líkari Johnson en Kennedy
Sigurhorfur Wilsons þykja allgóðar í kosningunum 31. marz
Harold Wilson ásamt elginkonu slnni. Myndin var tekin rétt eftir
að hann hafði ákveðið kosningadaginn.
ÞAÐ FÓR eins og búast
mátti við, að Wilson forsætis
ráðherra Breta tók það ráð að
efna til þingkosninga í lok
þessa mánaðar. Aukakosningin
í Hull, ásamt hagstæðum nið-
'urstöðum skoðanakannana,
benti til þess, að Verkamanna
flokkurinn ætti vart eftir
betra tækifæri að bíða. Skoð-
anakönnun Gallups, sem var
birt 25. febrúar, gaf til kynna,
að VerkamannaflokKurinn
myndi fá í kosningum nú
51% atkvæða, en hann fékk
45% í haustkosningunum
1964. Reynist þetta rétt, getur
það tryggt flokknum Um 100
atkvæða meirihluta í þinginu
Samkvæmt sömu skoðanakönn
un myndi íhaldsflokkurinn fá
42% atkv. í stað 43% í haust
kosningunum 1964, en Frjáls
lyndi flokkurinn aðeins 6M>%
atkvæða í stað 11%, sem
hann fékk í kosningunum
1964. Eftir þessu myndi væm
anlegur sigur Verkamanna-
flokksins byggjast fyrst og
fremst á því, að hann ynni
atkvæði frá Frjálslynda
flokknum í stórum stíl.
Þótt þetta og fleira gefi til
kynna, að Wilson eigi sæmi-
lega vígstöðu, er sigur Verka
mannaflokksins engan veginn
viss. Vanafesta Breta gildir
ekki varðandi afstöðu þeirra
til flokkanna. Stór hluti
brezkra kjósenda er óháður og
sveiflast milli flokkanna. Skoð
anakannanir hafa sýnt, að oft
geta orðið miklar breytingar í
þessum efnum á óvenjulega
stuttum tíma. Viss dægurmál
geta haft ótrúlega mikil áhrif
í þessum efnum. Þessvegna
má ekki byggja of mikið á
skoðanakönnun sem fer fram
rúmum mánuði fyrir kosning
ar.
ENN ER of snernmt. að segja
til tullnustu, hvaða mál það
verða, sem flokkarnir munu
hafa mest á oddinum. Það
mun fara mjög eftir því, hvað
þeir álíta efst • huga kjósenda
um þessar cnundir. Allir
munu flokkamir verða ósparir
á fögiur loforð, íhaldsflokkur-
inn ekkert síður en hinir. Til-
trú til foringjanna mun því
hafa mikil áhrif á endanlega
afstöðu kjósenda, þ. e. hverj-
um þeir treysta bezt til að
framkvæma loforðin. Margt
bendir til, að tvö mál munu
verða ofarlega í hugum kjós
enda næstu vikumar. Annað
þeirra er dýrtíðarmálið. Verð
lag hefur hækkað engu minna
í stjómartíð Verkamanna-
flokksins en íhaldsflokksins
og margir telja meiri verð-
hækkanir framundan. Þótt
þessar verðhækkanir séu soaá-
vægilegar, ef þær eru bomar
saman við verðhækkanir hér-
lendis, vaxa þær brezkum kjós
enduit: eigi að síðiur í augum.
Afstaða margra kjósenda mun
vafalítið ráðast verulega af
því hvaða flokki þeir treysta
bezt í þessum efnum. Hitt mál
ið er Rhodesíumálið. Það er
vafalaust, að brezku landnem-
amir í Rhodesíu eiga mikla
samúð í Bretlandi og menn
vilja komast hjá því að beita
þá mikilli hörku. Byltingarn-
ar, sem nýlega hafa orðið í
Nígeríu og Ghana, þar sem
ríkisstjómimar vom taldar
einna traustastar í sessi í
Afríku, hafa að vissu marici
styrkt málstað hvítu íbúanna
í Rhodesíu. Merm játa að
vísru, að brezk stjórnarvöld
geti ekM sætt sig við upp-
reisnarstj. Smiths, þvi að það
myndi veikja álit þeirra víða
um heim. Hitt er hinsvegar
ekki ólíiklegt, að sú stefna
fhaidsmanna að treysta ekki
á refsiaðgerðir eingöngu, held
ur freista samninga á ný
eigi vaxandi fylgi meðal kjós
enda í Bretlandi. Wilson þarf
áreiðanlega að fara að með
gát í þessu máli.
ÞEGAR allt kemur til alls,
mun það sennilega verða tiltrú-
in til foringjanna, sem ræður
úrsHtum kosninganna. Brezkir
kjósendur hafa oft kosig meir;>
eftir mönnum ea málefnum.
Margt bendir til, að svo verði
það að þessu sinni.
Ótvírætt er það, að i upp-'
hafi kosningabaráttunnar hef
ur Wilson mun sterkari að-
stöðu en Heath. Wilson hef-
ur unnið sér mikið álit þá 16
mánuði, sem hann hefur verið
forsætisráðherra. Þó fer fjarri
þvi, að vonir þær, sem marg
ir gerðu til hans, hafi rætzt.
Hann hefur ekki orðið nýr
Kennedy, merkisberi nýrra
viðhorfa jafnt inn á við og út á
við. Hann hefur ekki orðið
merkisberi nýrrar vinstri
stefnu, eins og margir munu
hafa búist við af lærisveini
Bevans. Það ei laukrétt, sem
The Economist segir u-m hann,
að hann minni miklu meira á
Johnson en Kennedy. Hann
er kænn stjórnmálamaður,
sem kann fótum sínum forráð
Sá er hinsvegai munurinn á
honum og Johnson, að John
son hefur verið að færast frá
hægri til vinstri en Wilson
Framhald á bls. 12
mmmmmmmmmmmmmmmrnmi*