Tíminn - 23.03.1966, Blaðsíða 8

MIÐVTKUDAGUR 23. mar* 1966
8
TÍMINN
mmrnm.
Því er oft haltlið fram í gamni,
en öllu gamni fylgir nokkur al-
vara, að nú á tímum tækninnar,
sé engin þörf á því að hafa fal-
lega rithönd, því að menn grípi
aldrei til penna nema til þess að
krota nafnið sitt undir kvittanir og
á jólakort. Hvort sem þetta er nú
tilfellið eður ei, er það staðreynd
að teljandi fáir hafa fallega rit-
hönd, og getur það verið nokkuð
bagalegt, ef menn þurfa að árita
þækur eða skrifa.á gjafakort, því
að þá er nú viðkunnalegra, að
hægt sé að lesa úr skriftinni. Kn
það vill nú svo vel til, að hér í
borg eru nokkrir skrautritarar,
sern taka að sér að árita bækur,
gera iheiðusskjöl, skrifa gjafakort
og létta þannig undir með hálf
skrifandi almúganum. Við náðum
fyrir nokkru tali af Ragnhildi
Briem Ólafsdóttur skrautritara.
Henni er reyndar fleira til lista
!agt en falleg rithönd, en eftir
samtal oldkar komumst við að
raun um, að þarna er um að ræða
ífkastamikla og fjölhæfa lista-
konu, sem fengizt hefur við ýmis
legt um dagana, teikni- og föndur-
kennslu, leðurvinnu, bókskreyt-
ingu, hattagerð, skrautritun og
fiðluleik. Er við heimsóttum hana,
var hún í óða önn að teikna stafi
í útsaumsbók og hún tjáði ofckur,
að bókin væri gerð fyrir minn
íngarsjóð Elínar Briem Jónsson.
— Þetta verður 6. útgáfa þess
arar bókar, þær hafa alltaf selzt
upp og hver útgáfa er endurbætt
og aukin að einhverju leyti. Allur
hagnaður af sölu bókanna rennur
f minningarsjóðinn en honum
er aftur varið til að styrkja ungar
stúlkur til náms.
— Hvað er það aðallega, sem
þú ert beðin um að skrautríta?
— Það er allt hugsanlegt, ég
hef skrautritað mikið af heiðurs
skjölum og það er talsverð vinna
fólgin í því. Fyrst verður að gera
skissu, þvl næst telja alla stafina
ut á rúðustrikaðan pappír og þá
loks getur maður hafizt handa fyr
ir alvöru. Oft kemur fyrir að orð
eða heilar línur gleymast og þá
verður að gera þetta allt upp aft
ur. Eg hef oft verið beðin um
að skrifa á gjafakort og eins að
árita bækur, mestmegnis sálma-
og gestabækur. Skrautritun út-
heimtir afar mikla nákvæmni,
naemt auga og ekki sízt hugmynda
flug, ef ég sé fallega rithönd,
stæli ég hana umsvifalaust og
nota hana við skrautritun. Það I
þýðir ekki annað en nota margvís j
legt letur, annars yrði þetta alltl
Ef ég sé fallega
rithönd, stæli ég
hana umsvifalaust
Rætt við Ragnhildi Briem
Ólafsdóttur, skrautritara
Ragnhildur Briem Ólafsdóttir.
hvað öðru líkt. Oft fæ ég nákvæma
uppskrift á því, hvað ég á að
gera, en oftar er ég látin einráð
um letur og uppsetningu. Þegar
ég skrifa eitthvað, sem tileinkað
er konu, hef ég áferðina mjúka
og fínlega, en fyrir karlmenn rita
ég kantaðra og sterklegar. Yfir
leitt er ég á móti of miklu ítt-
flúri og mikilli litadýrð, og nota
aðeins litina gyllt, svart og brúnt
við skrautritun.
— Eg hef aldrei lært skrautrit
un formlega og nánast sagt var
það fyrir tilviljun að ég byrjaði
á þessu. Fyrir allmörgum árum
var ég beðin um að útvega leður-
möppu, sem skrautritað skjal átti
að fylgja.
Þegar ég hafði útbúið möppuna
hóf ég dauðaleit að skrautritara,
en hann virtist ekki fyrirfinnast í
Reykjavík. Eftir langa mæðu
rakst ég þó á mann, sem gat tek
ið þetta að sér, en þegar til kom,
fannst mér þetta ekkert fallegt
hjá honum og hugsaði sem svo, að
Timamynd BB.
ég gæti fullt eins gert þetta sjálf.
Það gerði ég, og þannig komst ég
út í þetta, en annars hef ég alltaf
haft skrautritun í hjáverkum, þar
til nú. Það hefur einhvern veginn
æxlazt þannig, að þetta er orðin
mín aðalatvinnugrein. Eg bef
alltaf haft ákaflega gaman af
hvers kyns föndri og teikningu,
og hef stundað jöfnum höndum,
bókskreytingu, föndur- og teikni-
kennslu samhliða skrautrituninni.
Bókskreytingu lærði ég á sínum
tíma við Statens Kunst- og Hánd-
industriskole I Osló og þar lagði
ég einnig stund á ýmsar greinar
listiðnaðar svo sem koparstungu-
gerð, en hana hef ég ekki haft
aðstöðu til að stunda hér heima.
í föndri og teikningu er ég að
mestu leyti sjálfmenntuð, og sá
er hængurinn á, að ég hef ekki
kennararéttindi, þótt föndur og
teiknikennsla hafi verið mín aðal
atvinnugrein til skamms tíma. Eft
ir tveggja ára nám við skólann í
Ósló var ég beðin um að koma
heim og taka að mér kennslu í
föndri og leðurvinnu við Handíða
og Myndlista Skólann, og þetta
gerði ég, enda þótt frekara nám
hefði borgað sig fyrir mig. Síðar
hóf ég teiknikennslu við Æfinga-
deild Kennaraskólans og föndur-
kennslu við Kennaraskólann sjálf-
an og við hann loði ég enn, þótt
umsvif mín þar hafi minnk-
að á síðustu árum, þar sem
ég hef ekki kennararéttindi. Bók
skreytingu hef ég stundað meira
og minna í öll þessi ár, og af henni
hef ég mjög gaman. Eg er miklu
fljótari að myndskreyta bækur
heldur en að gera heiðurrsskjöl,
gæti gert tvær kápusíður á sama
tíma og ég skrautrita eitt skjal.
Eg hef gert myndir og skreyting
ar í ýmsar barria- og kennslubæk
ur, og mest unhið fyrir bókafor
lagið Fróða. Á sínum tíma teikn
aði ég allar myndimar í bókina
Sálin hans Jóns míns, sem ísáfold
gaf út, og nokkrum árum siðar
fékk ég senda bók frá sænsku út
gáfufyrirtæfci og í henni voru
myndskreyttar þjóðsögur frá ýms
um löndrnn. Þama var sagan um
sálina hans Jóns ásamt nokkrum
teikningum mínum og höfðu Sví
arnir tekið þetta upp án þess
að biðja um leyfi mitt eða ísafold
ar. Allt um það hafði ég mjög
gaman af þessu.
— Hvemig líkaði þér að kenna
teikningu?
— Teiknikennsla er eitt það
ánægjlegasta starf, sem ég get
hugsað mér. Það er líklega þann
ig með alla kennslu, að manni
finnst maður vera að gróðursetja
eitthvað hjá börnunum og fylgist
með því að alhug, að það beri
ávöxt. Ég álít að öll börn geti
lært að teikna á sama hátt og þau
geta öll lært að skrifa. Það þarf
bara að kenna þeim það, og hér
áður fyrr gat fjöldi fólks ekki
skrifað af þeirri einföldu ástæðu
að það hafði ekki lært það. Börn
em vitanlega mjög mismunandi
miklum hæfileikum búin á þessu
sviði, og það er kennarans að
rækta upp þá hæfileika sem barn
ið hefur til bmnns að bera, og
ekki síður að hvetja og örva þau
böm er litla getu hafa. Sum
böm eru haldin minnimáttar-
kennd á þessu sviði og hún brýzt
þannig út, að þau eru með alls
konar óspektir í tímanum og segj'
ast ekki nenna að teikna. Það sem
við þessi böm þarf að gera, er
að vekja áhuga þeira og hvetja
þau til að teikna hluti, sem þau
hafa áhuga á. Einu sinni hafði ég
nemanda, sem í byrjun Skólaárs
ins tilkynnti mér að hann kærði
sig ekkert um teikningu og ætlaði
ekkert að gera í tímunum hjá
mér. Eg vissi að hann var sonur
skósala eins hér í bæ, og benti
honum því á, að það gæti verið
nauðsynlegt fyrir hann að geta
teiknað auglýsingu fyrir verzlun
ina hans pabba síns. Þetta fannst
stráksa ágæt hugmynd og innan
skamms var hann farinn að t.eikna
auglýsingu með stígvélaða kettin
Framhald á bls. 13
HESTAR OG MENN
Einkennisstafir til
merkingar á hestum
— Á síðasta ársþingi var
stjórn L.H. falið „að úthluta
hverju sambandsfélaganna ein
kennisstaf eða einkennisstöf
um til að merkja hesta sína
með á hestamótum.“ — Er gert
ráð fyrir að stafirnir séu klippt
ir á hestana og bent á, að
til greina geti komið „að nota
ákrásetningarstafi bifreiða og
til viðbótar tölustafi í þeim
sýslum og kaupstöðum sem
hafa fleiri en eitt félag innan
sinna takmarka."
Það þarf ekki útskýringar
við, hve mikið hagræði getur
oft verið að því, að hestar séu
greinilega auðkenndir. Á lands
mótum og öðrum slíkum fjölda
samkomum hafa oft hlotizt
ýms vandkvæði vegna þess að
bestar úr hverju héraði hafa
ekki verið auðkenndir sem
skyldi. Það er því öllum ljóst
að á þessu þarf að ráða bót.
En þetta er ekki eins auðvelt
og ætla mætti og kemur þar
fleira en eitt tiL. — Búast má
við að sum hestamannafélögin
vilji hafa ráð á upphafsstaf sín-
um til merkinga en þar rek-
ur sig hvað á annars horn, þvi
fleiri en eitt félag hafa sama
uphafsstaf. T.d. eiga 4 félög
F að upphafsstaf 4 H, 4 L og
6 S. Væri þá helzt að láta
stærstu fólögin hafa þá stafi
sem fleiri eru um og eru eftir-
sóknarverðir til merkinga. F-
ið kæmi þá í hlut Fáks, Hörð-
ur fengi H-ið o.s.frv. En þetta
er ekki einhlít lausn. Að sumu
leyti getur verið heppilegast að
ákveðin svæði hafi einn og
sama stafinn til merkingar og
bæta þá við tölustaf til sér-
greiningar ef þurfa þykir. —
Einnig ber á það að líta, að
ekki er sama hvaða stafir eru
notaðir til merkinga. Boga-
dregnir stafir eins og G, S, o.
fl. eru ekki eins þægilegir til
merkinga eins og þeir, sem eru
með beinum línum og einnig
hætta á að þeir verði ekki eins
greinilegir tilsýndar.
Með tilliti að framansögðu
kemur mér til hugar að e.t.v
mætti ákveða merkingarnar
þannig:
A. Akureyri
E. Eyjafjörður
F. Fákur
H. Hörður
K Skagafjörður
L. Rangárvellir
M. Mýra- og Borgarfjarðars.
N. Hafnarfj. og Gullbringu-
sýsla, ásamt Kópavogi.
T. Efri hluti Árnessýslu
X. Neðri hluti Árnessýslu
V. Húnavatnssýslur
Z. Skaftafellssýslur.
Skipta má svo hverju stafs-
umdæmi í smærri hluta með
því að bæta tölustaf við bók-
stafinn, t.d. M-1 vestan Hvítár,
M-2 austan ár. M-3 Akranes
o.s.frv.
— Eins og þessi tiUaga ber
með sér er sums staðar farið
eftir skrásetningarstöfum bif-
reiða, en annars staðar höfð
önnur viðmiðun.
— Búast má við að þessi til-
laga sæti nokkurri gagnrýni þvi
hér um mun reynast erfitt að
gera svo öllum líki. En hafi
menn upp á eitthvað betra að
bjóða, væri gott að það kæmi
fram.
GÞ-
Hólamótið
Gert er ráð fyrir að lands-
mótið að Hólum verði haldið
16—17, júlí, (eða jafnvel 15—
17). Sumum finnst að það sé
helzt til seint og heppilegra
væri að það yrði haldið viku
fyrr. Einkum eru það sveita-
mennirnir sem kysu heldur
fyrri tímann vegna heyskapar-
ins. Menn eru þá svo viðbundn-
ir, að löng frávik eru útilok-
uð meðan heyannir eru mest
ar. Með tilliti til þess gæti
fyrri tíminn reynzt mörgum
hagkvæmari. — Margir Sunn-
lendingar hafa hug á að fara
á hestum norður og þeim mun
fyrri tíminn henta öllu betur.
Mótsnefndin hlýtur að hafa
óbundnar hendur að mestu um
það, hvenær mótið verður hald-
ið. Því þótt þeim tilmælum
væri beint til hennar á árs-
þinginu að halda það 16.—17
júlí, þá getur það ekki verið
bindandi fyrir nefndina ef hún
áliti að annar tími myndi verða
heppilegri. Það ætti því ekki að
vera nein goðgá, þótt þeim til
mælum væri skotið til nefnd-
arinnar, að hún athugi vei
hvort ekki gæti verið heppi
legra að mótið yrði fært fram
um eina viku, frá því sem ráð
gert hefur verið. — Og þá að
taka ákvörðun um það svo
fljótt sem verða má. KJ>.