Vísir - 10.01.1975, Blaðsíða 2
2
Vlsir. Föstudagur 10. janúar 1975.
VÍSRSm:
Notið þér siðar nær-
buxur i kuldanum?
Garöar Haraldsson, starfsmaöur
hjá Alafossi: — Nei, ég er ekki
svo viðkvæmur fyrir kuldanum.
Ég afber hann alveg án þess aö
vera i siöum nærbuxum.
Magnús Sigurösson, bilasmiöur:
— Ekki lengur.Ég vann áöur fyrr
útivinnu, og notaöi þá sföar ullar-
nærbuxur. Þær eru alveg
ljómandi flikur, mig klæjar alls
ekkert undan þeim. Núna vinn ég
inni, þannig aö ég þarf ekki aö
klæöa af mér kuldann.
Ketill Larsen, leikari: — Já, ef
þaö er mjög kalt. Hvað er mjög
kalt? Auðvitað þegar maður er að
drepast úr kuida. En það er nauð-
synlegt að vera i siðum nær-
buxum i ferðalögum upp um fjöll
og firnindi.
Friögeir Guöjónsson, vörubil-
stjóri: —Já, alveg skilyröislaust.
Manni liöur svo miklu betur ef
það er kalt úti. An siðu nær-
buxnanna finnst mér miklu
kaldara.
Eyjólfur Sigurösson, verka-
maöur: — Nei, það geri ég aldrei.
Ég vinn uppi i Sigöldu, og þar
hefur komið 29 stiga frost, þegar
mest var. Þá var ég ekki i slöum
nærbuxum og fann ekki fyrir
kuldanum.
Ragnar Jónsson, starfsmaöur á
Landakoti: — Nei, og mér finnst
kuldinn alls ekki til óþæginda,
þóttsiðu nærbuxurnar vanti. Hins
vegar klæðist ég I siöar nær-
buxur, þegar ég fer um vetur upp
á fjöll.
Svona voru lestarferöirnar fyrr á þessari öld, þegar fariö var meö langar lestir hestvagna til aödrátta. Þetta er rifjaö upp I þjóöhátiöar-
kvikmyndinni i dagsins önn. Ljósm. Vigfús Sigurgeirsson.
i dagsins önn heitir heimildar-
kvikmynd um þjóöhætti og vinnu-
brögö, sem frumsýnd verður
samtimis I Reykjavlk, á Selfossi
og á Akureyri upp úr næstu
mánaöamótum. Þaö eru Arnes-
ingar og Rangæingar, sem standa
aö gerö þessarar myndar, en
Þjóöhátiöarnefnd hefur stuðlaö
aö gerö hennar, meöal annars
látið yfirfæra hana af 16 mm
filmu yfir á 35 mm.
Sá hluti, sem Þjóðhátiðarnefnd
stendur þannig að sýningu á, er
partur af miklu stærri og ýtar-
legri heimildarmynd, sem þessar
tvær sýslur, Arnessýsla og Rang-
árvallasýsla, hafa látið gera. í
dagsins önn hefur verið valin og
stytt með það fyrir augum, að hún
taki venjulegan sýningartima
kvikmyndar.
Það er alllangt siðan sýslu-
nefndir sýslnanna 'ákváðu að
standa að gerð myndarinnar.
Siðan var valin sérstök fram-
kvæmdanefnd, sem i eiga sæti
þeir Stefán Jasonarson i Vorsa-
bæ, Jón Guðmundsson i Fjalli og
Ólafur Guðmundsson i Hellna-
túni. Haraldur Matthiasson,
kennari á Laugarvatni, og Þórður
Tómasson, safnvörður i Skógum,
voru fengnir til að sjá um fram-
kvæmd myndagerðarinnar.
Myndatökumaður var fenginn
Vigfús Sigurgeirsson.
„1 myndinni er reynt að taka
fyrir ýmsa þætti um vinnubrögð
til sveita, eins og þau voru. t
mörgum tilvikum má segja, að
það séu siðustu forvöð að bjarga
vinnuaöferðum frá gleymsku,
vinnuaöferöum, sem þó tiðkuðust
hér allt fram á fjóröa tug aldar-
innar að minnsta kosti.
Myndatakan hófst árið 1961 og
voru teknir nokkrir þættir þá og
eins sumarið 1963. Siöan lá verkið
i láginni, þar til áriö 1972, að
þráðurinn var tekinn upp að nýju.
Þjóðhátiðarnefnd komst á
snoðir um, að þetta stæði yfir, og
það varð að samkomulagi með
Þjóöhátiðarnefnd og fram-
kvæmdanefnd myndatökunnar að
taka valda þætti úr myndinni til
að gera úr kvikmynd i sambandi
viö þjóðhátiðarárið.”
Sú mynd er nú fullgerð af hálfu
Haralds, Þórðar og Vigfúsar.
„Langflest atriðin eru
sviösett,” sagði Haraldur enn-
fremur. „Flest er þetta um
vinnubrögð, sem nú eru horfin úr
lifi bænda og búaliðs. Þó eru at-
riði um vorsmalamennsku og
rúningu, sömuleiðis um fjallaferð
og réttir, tekin eins og þau eru nú,
enda hefur litið breyst þar aö lút-
andi.
Það var um margt erfitt að
útvega verkfærin, sem með
þurfti, og varð að láta smiöa
sumt. Til dæmis var mjög erfitt
að útvega hestvagna — viö uröum
að fara viða til að safna í þá hlut-
um, en samt að láta smiða sumt.
Eins var með dráttarhesta. Það
var að visu ekki örðugt að útvega
þá árin 1961 og 1963, en eftir að
þráöurinn var tekinn upp að nýju
var það mjög erfitt. Við fengum
aö lokum einn úr Laugardalnum,
annan úr Biskupstungunum og
þann þriðja ofan úr Hreppum.
Skinnskó og skinnsokka varð ég
að láta búa til og var svo heppinn
að fá til þess vanan skógerðar-
mann, móðurbróður minn, sem
var siðasti ferjumaðurinn á Iðu i
Biskupstungum. Hann saumaði
meðal annars fyrir okkur klofháa
skinnsokka. Hann kemur lika
fram I atriði, þar sem farin er
lestarferð á klakkhestum og
ferjað yfir Hvitá. Hann er nú lát-
inn og nokkrir fleiri, sem þarna
koma fram, en flestir eru þó lif-
andi.
Þessi heimildarmynd hefði
aldrei orðið til, hefði ekki komið
til velvild fjölda fólks og félaga-
stofnana.
Það var sannarlega gaman og
spennandi að standa að gerð
þessarar myndar, en ótrúlega
timafrekt og oft erfitt. Það, sem
LESENDUR HAFA ORÐIÐ
Orðin um
orðuna
„Oröulaus” hringdi:
„Skyldi Morgunblaöið hafa
einhvern sérstakan tilgang með
öllum sinum skrifum um fálka-
orðuna?
Ég spyr vegna þess að undan-
farnar vikur og mánuöi hafa
birzt margar fréttir i ofan-
greindu blaöi, þar sem sagt er
frá fálkaorðum til sölu. Finnst
mér skina út úr skrifum blaðs-
ins, að það vilji gera orðuna
sem háðulegasta og leggja sér-
staka áherzlu á, aö mönnum
þyki hún ekki merkilegri en svo,
aö þeir sem hafa hlotið hana
vilji selja hana.
Síðasta fréttin af þessu tagi
Föðurnafn
misritaðist
Nafn Júliusar lialldórssonar
misritaðist á lesendasiðunni i
fyrradag. Þar var hann
Baldursson. Þá skal einnig tekið
fram, að Július hringdi ekki
fyrir hönd allra ibúa hússins við
Austurbrún 2.
birtist i blaðinu I dag (fimmtu-
dag 9. jan.). Mig langar til að
vitna i nokkur orö i fréttinni:
(Mbl.) spurðist fyrir um ástand
á islenzka orðumarkaðnum.
Sagði Magni, að verzlunin hefði
engar fálkaorður fengið siðan I
haust.
Þarna er þvi varpað fram eins
og ekkert sé, að fálkaoröur
gangi kaupum og sölum, og látið
skina i, aö alltaf sé eitthvert
framboö af þeim.
Ekki bætir fyrirsögn fréttar-
innar úr. Þar stendur: „Alveg
orðulaus i bili.”
í’sjálfu sér er ekkert að at-
huga við það, að blað birti
fréttir um það sem þvi þykir
fréttnæmt. En fréttaflutn-
ingurinn fer að verða
gruggugur, þegar margsinnis
er klifað á þvi sama.
Auðséð er, að þessi skrif
Morgunblaðsins um litillækkun
fálkaoröunnar hafa haft a.m.k.
einhver áhrif á einn lesanda
þess.
Þessum manni var boðið um
áramótin að heiöra hann með
fálkaorðunni, en hann af-
þakkaði. t viðtali viö Alþýðu-
blaöið föstudaginn 3. janúar
sagöi hann: „Já, ég baöst
undan þvi að fá fálkaoröuna.
Það geröi ég af persónulegum
ástæðum”. Þær ástæður eru
ekki frekar raktar I viðtalinu.
Ég vona að hin neikvæöu skrif
Morgunblaðsins um fálka-
orðuna hafi ekki orðið til þess að
draga úr áhuga mannsins á að
þiggja orðuna.
Maöurinn sem þáði ekki
fálkaorðuna af „persónulegum
ástæðum”, er Matthias
Johannessen, fyrrv. formaður
Þjóðhátiðarnefndar og ritstjóri
Morgunblaðsins.
Vonandi eru skrif þess blaðs
um orðuna ekki af „persónu-
legum” toga spunnin”.
Hvert var
„Iþróttamaöur” spyr:
„í iþróttaþætti útvarpsins sl.
laugardag, þar sem flestir af
helztu forkálfum Iþrótta-
hreyfingarinnar ræddu um allt
og ekkert, talaði stjórnandi
þáttarins, Jón Asgeirsson, um
hneyksli, sem heföi orðið I
keppnisferðalagi hjá stórum
Islenzkum iþróttahópi, erlendis
á sl. sumri.
Um þetta vildi enginn, sem
þarna var, ræða, og sátum við
útvarpshlustendur þvi eftir,
engu nær um máliö. Forvitni
min og annarra, er ég hef talað
við, var vakin með þessu, og þvi
langar mig til að fá að vita
eitthvað meira um þetta mál.
Aldrei hefur verið um þetta
skrifað og ég, sem fylgist mikið
með iþróttum, aldrei um það
heyrt.Þar sem ég var með i
ferðalagi Iþróttahóps i sumar,
langar mig til að fá að vita
meira um þetta hneyksli, eins
og það var kallað, þvi margir
liggja þarna undir grun”.
Jón Asgeirsson, iþróttafrétta-
maöur útvarps, varö góöfúslega
viö þvi að svara spurningu
„tþróttamannsins”.