Tíminn - 19.06.1966, Síða 9

9
SUNNUDAGUR 19. júní 1966
TÍMINN
r
Viðtal við Pétur Jakobsson.
ftaekni ráðleggingarstöðvar
Þjóðkirkjunnar um hjúskapar-
og fjölskýldumál var í blað-
inu fyrir nokkru. Þá var þess
getið, að ég hefði og hitt að
málj yfirmann stöðvarinnar,
sr Erlend Sigmundsson, og
birtist viðtal það hér á eftir.
Um stofnunina sjálfa fórust
sr. Erlendi svo orð.
— Kirkjan tók við ftáðlegg
mgarstöð í hjúskaparmálum
með nýári 1965 af Féiagsmála-
stofnuninni, sem þá hafði rek-
ið starfsemi þessa í rúmt hálft
ár. Um leið og Hannes Jóns-
son ,félagsfræðingur var að
undirbúa stofnun þessarar
stöðvar, færði hann í ta! við
biskup, hvort kirkjan mundi
hafa vilja til þess að taka starf
semi þessa í sína umsjá.
Biskup taldi rétt og skylt að
taka þeirri málaleitan með
fylista skilningi og var þó ekki
undir það búinn að svara á
sbundinni jákvætt. Við nán
ari athugun taldi biskup að
leggja til við kirkjuráð. að
Erlendur Sigmundsson á skrifstofu sinni. Tímamynd GE
HJONABANOSERFIDLEIKAR FARA
EKKI EFTIR STÉTT EDA STÖDU
kirkjan tæki ábyrgð á þessari
starfsemi til reynslu. Sam
þykkti kirkjuráð tillögu bisk-
ups, og er stöðin síðan rekin
á ábyrgð þess.
Ráðleggingastöðin er enn
alger frumbýlingur og á til-
raunastigi. Hún er févana og
nýtur ekki opinbers styrks,
húsnæðið er lítið og óhentugt
og ýmislegt fleira skortir til
starfrækslunnar, sem of langt
mál yrði upp að telja. Hún
getur því ekki gegnt hlutverki
sínu til neinnar hlítar enn,
en reynslan hefur þegar sýnt,
að hér sé um að ræða við-
fangsefni, sem ástæða er til að
sinna. Kirkjan vonar, að úr
rætist um starfsskilyrði. Er
þegar reynt, að bæði prests-
þjónusta og læknisþjonusta
þyrfti að vera meiri. Spurt hef-
ur verið um, hvaða rök kirkj-
an hafi fyrir því að taka að
sér starfsemi sem þessa.
Því er tíl að svara, að kirkj-
an er til þess að hjálpa fólki
og á að vera reiðubúin til þess
á hverjum vettvangi, þar sem
hún kemur auga á þörf, eða
þegar til hennar er leitað.
Ástamál og hjúskaparmál
eru svið mannlegs lífs, sem
óneitanlega varðar miklu fyr-
ir hvern einstakan, fyrir
heimilin og þjóðfélagsheildina.
Á þessu sviði á kirkjan að
fornu og nýju ríka aðild. Prest
um er ætlað að búa unglinga
undir lífið. Þeim er ætlað að
staðfesta og blessa hjúskapar-
heit hjóna. Þeim er ætlað að
skerast í leik, ef erfiðleikar
verða í hjónabandi og leita um
sættir. Á þessu sviði hefur
kirkjan unnið mikið starf. og
er þessi ráðleggingastöð i sam
ræmi við þetta hlutverk kirk.i-
unnar og þá sálusorgun, sem
prestum er ætlað að i/eita
Stöðinni er að sjálfsiígðu ekki
ætlað að koma í staðinn fyrir
sóknarpresta, heldur létta und
ir með þeim. enda er ætlazt
•.-anivinnu við 'dðkomand’
sóknarpresta og vísað til þeirra
málum, sem heyra undir þá
sérstaklega.
Vandamál í hjónabandi eru
af margvíslegum toga, og sálu-
sorgarinn verður að grafast fyr
ir þær orsakir. Getur það kost-
að mikla erfiðleika, starf og
þolinmæði.
í flestum tilfellum er það
fólki mikill ávinningur að geta
talað í trúnaði um einkamál
sín.
Meðal þeirra atriða, sem
miklu máli skipta í hjúsikap-
arlífi, eru kynferðismálin og
hver vitiborinn sálusorgari ger
ir sér grein fyrir því.
Bæði starfandi læknar og
prestar vita, að samband og
samstarf þessara aðilja er í
mörgum greinum mikilvægt og
enda nauðsynlegt. Farsælt
hjónaband krefst samstilling-
ar — harmoni — á öllum svið-
um. Hjónin verða að vera sam-
stillt um að byggja upp ham
ingju hvors annars við sam-
eiginleg verkefni og sameig-
inlega lífsnautn. Þau hafa geng
izt undir ábyrgð hvort á öðru
og hamingja hjónabands er
fyrst og fremst því háð, hversu
þeim tekst að samstilla hugi
sína í sameiginlegri ábyrgðar-
vitund.
Þegar rætt er um hjónaband,
er ekki aðeins um að ræða
tvo einstaklinga. Það má ekki
gleyma börnunum og örlögum
þeirra Það er lífsfylling i því
fólgin að eignast börn Það er
ekki alltaf, að hjónum sé veitt
sú gæfa að eignast börn, og
bá sjálfsaat að leita læknis
Fyrir kemur, að hjón vilja
ekki eignast börn og orsakir
þess geta verið margar, sum-
ar eðlilegar, aðrar óeðlilegar.
Stundum vara hjón sig ekki
á því, hverju þau eru að
svipta sig með slíkri aUtöðu
og tefla stundum hjónabandi
sínu í hættu með óeðiiiegr:
varúð í þessum efnum. Stund-
um mega hjón ekki eiga börn
af heilsufarsástæðum, og verða
þá að fá leiðbeiningar um það
hjá sérfróðum manni.
Hvernig sem við lítum a
málin eru þessir þættir þess
eðlis, aS kirkjan getur ekki
lokað augunum fyrir þeim né
gengið framhjá þeim fremur
en öðrum mannlegum vanda,
nema síður sé. Nú lítur kirkj-
an svo á, að mönnum sé heim-
ilt að hafa áhrif á náttúrunn-
ar gang í sambandi við frjóvg-
un. Okkar kirkja lítur svo á,
að það út af fyrir sig sé ekki
vandamálið.
Maðurinn er nú einu sinni
kominn upp yfir það þrep,
þar sem náttúran ræður alger
lega yfir honum Hann grípur
á öllum sviðum inn í rás henn-
ar með vitsmunum sínum og
fyrirhyggju.
Hitt er annað, mál, að hann
má vara sig á því, að annar-
leg öfl og hneigðir fái yfirráð
yfir honum, að hann verði
þræll tækni og efnislegra vel-
ferðahugsjóna.
Þegar svo er komið til dæm-
is, að kona telur sig þurfa að
velja milli þess að eignast barn
eða bíl og velur bílinn og fær
sér svo e.t.v kjölturakka til
uppbótar, er hún gengin í
greipar annarlegra tilfinninga.
Eins og nauðsynlegt getur
verið, að hjón takmarki barn-
eignir sínar, getur hitt verið
nauðsynlegt að var við of
miklum útreikningi og áætl-
unum í þessu efni.
Hvert barn sem fæðist á að
vera velkomið, og sem betur
fer eru þau velkomin í flest-
um hjónaböndum og blessaðir
gestir, þó að ekki hafi verið
gert ráð fyrir þeim fyrirfram,
ef svo mætti að orði komast.
En hvað hefur kirkjan þá
að segja um ástamál eða sam-
búð fóks, sem ekki hefur
stofnað til hjónabands? Kjarni
málsins er sá, að það er tii
fólk, og ekki svo fátt, sem
á í vanda í sambandi við ásta-
mál sín, þótt það sé ekki gift,
eða kannski einmitt vegna þess
að það er ekki gift. Kirkjan
getur heldur ekki gengið fram-
hjá þessu fólki, né leitt vanda
þess hjá sér og sízt, ef það
leitar til hennar. Hún má ekki
líta á það sem einhverjar und-
irmálsmanneskjur. Slíkt væri
mikil ósamkvæmni við eðli
hennar og boðskap sem bein-
ist gegn sérhverjum farisea-
hætti og fordómum, þótt hún
gerist ekki málsvari óskírlífis.
Viðhorfið til þessara einstakl-
inga, yngri sem eldri, verður
ekki mótað í eitt skipti fyrir
öll út frá „paragröffum" held-
ur verður að taka hvern ein-
stakan fyrír sig, meta aðstæð-
ur hans og reynslu, leiðbeina
os vera til liðsinnis eftir bvf
Rætt við séra Erlend Sigmundsson, yíirmann Ráð-
leggingastöðvar þjóðkirkjunnar um hjúskaparmál
sem málavextir eru hverju
sinni.
Þetta ógifta fólk, sem oft
er í mestum vanda, að því er
varða þessi viðkvæmu tilfinn
ingamál, á rétt á að leita að-
stoðar sérfróðra manna, og er
þá heilbrigðara að það leiti til
stofnunar, sem leitast við að
leiðbeina því í fullu dagsljósi
heldur en það leiti og verði
að bráð einhverjum Skugga-
Sveinum.
— Af hvaða toga eru þau
vandamál spunnin, sem fólk
kemur með til yðar? Vegna
hjúskaparerfiðleika, — fjár-
hagserfiðelika?
— Fólk leitar einkum til
mín vegna hjúskaparerfiðleika,
sem eru eins margvíslegir og
ólíkir og fólkið sjálft, Fjár-
hagsleg vandamál fléttast
stundum inn í önnur hjúskap-
arvandamál, en sjaldgæft er,
að þau séu meginvandamálið.
— Á hvaða aldri eru við-
komandi? Eru konur í meiri-
hluta?
— Ég hef fyrir skömmu tek-
ið að mér þetta leiðbeiningar-
starf og hef því of stutta
reynslu til þess að slá nokkru
föstu um þetta. Leitað hafa
til mín unglingar um og inn-
an við tvítugt vegna vanda-
mála í sambandi við ástamál
sín og fyrirhugað hjónaband.
Aðallega hafa þó leitað hjón
á aldrinum frá því milli tví-
tugs og þrítugs og allt til
fimmtugsaldurs. Svo virðist í
fyrstu, að fleiri konur leituðu
aðstoðar, en upp á síðkastið
hafa einnig nokkrir eiginmenn
leitað ráða og eru nú orðnir
næstum eins margir.
— Kemur til yðar fólk" áf
öllum stéttum þjóðfélagsins og
úr öllum atvinnuvegum?
— Svo virðist sem þjóðfé-
lagsstaða eða atvinna skipti
engu máli. Komið hefur fólk
bæði vel efnum búið og fá-
tækt. Hjónabandserfiðleikar
fara að því er virðist ekki
eftir stétt né stöðu.
— Hvað getið þér gert
þessu fólki til hjálpar?
—Það er mjög háð því,
hvert vandamálið er, hvernig
fólkið er og hver er vilji og
geta þess sjálfs til að leysa
vandann. Stundum fæst aðeins
annar aðilinn til viðtals og er
þá jafnan ekki mikils að vænta
um árangur. Ráð er eigi að
síður hægt að gefa, og spm
vandamál eru þannig, að þeim
ber að visa til sérfróðra manna
um þau, t.d. læknis eða sál-
fræðings,
— Er ekki oft unj að ræða,
að viðkomandi hefur þörf fyr-
ir að tala út um vandamál
sín og býst ekki við raunveru-
legri hjálp utan þeirrar, sem
veitist með því að geta létt á
hjartasínu?
— Ég geri ráð fyrir því að
þeir, sem leita leiðbeiningar i
(hjúskaparvandamálum sínum,
vænti þess eða voni a.m.k. að
þeim veitist hjálp og komi með
vanda sinn, af því að þeir
vilja, að hann verði leystur.
Hins vegar er þess ekki að
dyljast, að oft er þessi vandi
svo mikill að það stendur
naumast í mannlegu valdi að
leysa hann. Eins og ég hef áð
ur tekð fraim, er flestum
ávinningur að tala um einka-
mál sín S trúnaði og létta á
hjarta sínu. Það er álit margra
að skriftastóll kaþólsku kirkj-
unnar, hafi komið i veg fyrir
eða greitt margar geðflækjur
og þar með forðað mönnum
frá þungu andlegu böli. Stofh-
Framihald á bls. 13.