Tíminn - 19.06.1966, Blaðsíða 5

SUNNUDAGUR 19. júní 1966
i—WtBttm—
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Strandferðírnar
ÞaS hefur lengi verið talin staðreynd, sem ekki þyrfti
um að deila, að skipaferðir með ströndum íslands væru
nauðsyn, er ekki yrði gengið á snið við. Framsóknarflokk
urinn hefur jafnan talið þetta mál, sem ríkinu bæri að
sinna af alúð, framsýni og festu, og hann hefur að
minnsta kosti tvívegis beitt sér fyrir stórátökum til efl-
ingar strandferðunum.
Ýmsir kunna að telja, að með bættu vegakerfi um
landið, hverfi þörfin fyrir skipulegar og tíðar strand-
ferðir. Vera má, að fullkomið vegakerfi og betri sam-
göngutæki á landi geti dregið úr strandferðaþörfinni,
en reynsla síðustu' ára sýnir glögglega, að enn vantar
mjög á, að svo sé og síaukin flutningaþörf vegur miklu
meira. Það hefur meira að segja komið glögglega í ljós
á liðnu vori, að þýðingarmestu gjaldeyrisatvinnuvegum
þjóðarinnar var stefnt í beina hættu með lélegum og
ónógum strandferðum á þeim tíma, sem vegir voru enn
lítt færir. Af þeirri reynslu mætti nokkuð læra.
Skipakostur Skipaútgerðar ríkisins til strandferða er
orðinn gamall og svarar ekki kröfum tímans og þarfa
þjóðarinnar. Allur aðbúnaður til þess að inna strand-
ferðaþjónustuna af hendi er ónógur. Ríkisstjórnin, sem
setið hefur að völdum í sex ár, hefur gersamlega neitað
að efla strandferðirnar að nýju í samræmi við þarfir, en
látið hallast æ meira á ógæfuhlið. Síðasta tiltæki henn
ar er að leita fyrir sér um sölu á strandferðaskipunum
til útlanda, en neita jafnframt með öllu að afla nýrra
skipa. Virðist helzt svo að sjá, sem hún ætli að draga
stórlega úr eða leggja niður þessa þjónustu að meira eða
minna leyti.
Þessum aðförum hlýtur fólkið í standhéruðunum að
mótmæla harðlega, enda er byggðum þess og því sjálfu
beinlínis stofnað í nýja og geigvænlega hættu, þegar
stjórnarvöld bregðast strandferðaskyldunni Atvinnu-
þróunin hefur víða kallað á auknar strandferðir en ekki
minni.
Strandferðamálin eru glögglega rakin í athyglisverðri
grein, sem Vilhjálmur Hjálmarsson ritar í Austra ný-
lega. Þar drepur hann einnig á þær úrbætur, sem brýn
astar eru. Byggja þarf nú þegar tvö ný skip nokkru
stærri en Breiðarnar, er leysi þær af hólmi. Þessi skip
yrðu að vera gerð fyrir nýtízkulegri vinnutilhögun við
vöruafgreiðslu en nú tíðkast og farþegarúmi í þeim stillt
í hóf, en þó vrði það að vera nokkurt. Jafnframt þessu
yrði að fá nýtt og betra afgreiðslurými í Reykjavík til
strandferðaþjónustunnar.
Einnig yrði að byggja nýtt og hraðskreitt farþegaskip
til strandferða, og gæti það leyst Heklu og Esju af hólmi.
Ætti það að flytja einvörðungu póst og farþega og vera
miklu fljótara í förum en skipin eru nú.
Þeir tilburðir ríkisstjórnarinnar að selja strandferða
skipin nú, án þess að gera ráðstafanir til þess að önnur
nýrri og betri komi þegar í staðinn, er ekki aðeins til-
ræði við þau mörgu byggðarlög, sem eiga mest undir
sæmilegum strandferðum, heldur og þjóðina alla. því að
þar eru einnig í beinni hættu mikilvægir hagsmunir
þjóðarheildarinnar. Þess vegna verður að knýja ríkis-
stjórnina til stefnubreytingar í strandíerðamálunum.
TÍMINN________________________
r.............. ■
HENRY BRANDON:
Háð var í Washington fjölmsnnt
fulltrúaþing um þegnréttindi
Skipuleg og friðsamleg ráðstefna 2500 full-
trúa hvaðanæva að úr Bandaríkjunum.
Stakk í stúf við fregnir um mannvíg og
skemmdarverk í kynbáttaátökum.
Roy Wilkins
ÍBÚAR Washinigton-borgar
— og þó sérstaklega íbúar
Hvíta hússins — vörpuðu önd
inni léttar um daginn þegar
ráðstefnunni nm jafnrétti borg
aranna lauk án áfalla og meira
að segja án þess að nokkur
hvöss mótmælasamþykikt væri
gerð- Þegar Johnson forseti hóf
að óvörum að ávarpa þennan
2500 manna fulltrúafund hvaða
nœva að úr landinu, var eng
irm á því hreina um hvort hon
um yrði heldur fagnað eða
hann hrópaður niður. En þegar
til kastanna kom heyrðist ekki
eitt einasta óánægjuhjóð. For
setinn hlaut mjög uppörvandi
viðtöikiur og þar með hófst
ákaflega friðsöm og skipuleg
tveggja daga ráðstefna.
Að engin óhöpp skyldu koeia
fyrir þótti bera vott um mikla
ábyrgðartilfinningu meðal leið
toga blöikkumanna og þjóðin
þótti mega telja sig sérlega láns
sama að blökkumannabyltingin
skyldi lúta forustu svona
merkra og skynsamra manna.
Ennfremur þótti þetta
sýna stjórnmálasnilli Jóhnsons
forseta. Þegnréttindagangan til
Washington á fund Keennedys
forseta var farin eftir Pensyl
vaníuveginum, en gangan til
Johnsons lá eftir mjúku, rauðu
gólfteppi þægilegs nýtízku gisti
húss og þaggaði niður hvern
þrætukurr, sem kann að hafa
legið í loftinu.
Þarna var saman komið ákaf
lega siðprútt fólk, sem ýmist
barst fram og aftur um ganga
og forsali eða sat á nefnd't-
fundum, sýndi meiri hófsemi í
málflutningi betri hegðan og
var betur búið en tíðkast. á
venjulegum fjöldasamkomum,
sem oftast eru hávaðasamar.
Hvítum mönnum og svörtum
sýndist koma ágætlega saman,
skipulagningin var óaðfinnan-
leg, meira að segja svo öflug
að sumir fulltrúanna töldu það
draga úr krafti andmæla og
krafna. Ályktanir voru aðeins
ræddar í nefndum, en eksi á
opnum fundum þar sem erfið
ara er að hafa vald á sarn-
þykktum.
SAGT VAR, að suma gömlu
göngugarpana hefði klæjað í
fæturna. f þeirra augum var
þetta allt of blítt og vært og
laust við spenning.En ráðstefn
unni svipaðí til .göngunnar til
Washington" að því leyti, að
hún væri fremur einskonar ör-
yggishani til að firra eyðilegg-
mgu en fýsibelgur til að blása
í elda jafnréttishreyfingarinn-
ar, en hinn raunverulegi for
ingi hennar eins og sakir standa
er hvorki dr. King né Rov
Wilkins, heldur Johnson for
seti sjálfur.
Sumir fulltrúanna töldu á-
orðna breytingu benda til ert
iðleika eða vandræða innan
hreyfingarinnar sjálfrar sem
ætti á hættu að missa hraða
sinn. En aðrir sögðu, — og
þeir voru í meirihluta, — að
þeir kysu heldur skipulega ráð
stefnu, sem gengi frá úlyktun
um, en óskipulega og hávaða-
sama samkomu, sem engan til-
gang hefði annan en útrás. Þeir
neituðu afdráttarlaust að ráð
stefnan hefði verið kvödd
saman tíl þess eins að stílla til
friðar, en ekki til þess að leit
ast við að brúa gjár misréttís-
ins.
Eitt leiddi ráðstefnan ber
lega í ljós. Lagalegt jafnrétti
til búsetu og kosninga er form
lega staðfest og fyrir þinginu
liggur frumvarp að lögum, þar
sem kveðið er á um, að mis
rétti til búsetu sé beint brot
á lögum sambandsríkisins og
næsta skrefið sé að lækna sýk
ingu fátækrahverfanna" Þarna
veltur allt á atvinnu, íbúðum og
almennri notkun.
FORSETINN benti á í ræðu
í fyrra, að fjölskyldulíf negra
væri einn hluti þessa vanda,
en þetta var aldrei nefnt á
þessarri tveggja daga ráð-
stefnu og kom heldur ekki
fram í ályktunum, sem sam-
þykktar voru. í ræðu sinni í
fyrra talaði forsetimi um „nið
urrif fjölskyldubyggingar
negra", en negrum geðjast ekki
að þeirri hugsun og lita á hana
sem siðferðilega gagnrýni,
eins og Roy Wilkins, fram-
kvæmdastjóri „Þjóðarsamtata
til framfara blakkra manna“
hefir sagt.
Ráðstefnan mælti með eins
konar innlendri Marshallaðstoð
til framdráttar blökkum mönn
um. Fjárhæðin 100 púsund
milljónir dollara á næstu átta
árum til „frelsisútgjalda“ er
hvergi nefnd í ályktunum ráð
stefnunnar, en upp á henni hef
ir verið stungið. En sú stað-
reynd, að nú þarf fyrst og
fremst há framlög af opinberu
fé til þess að ná „árangri í
jafnréttinu“ vakti kröfuna um
brotthvarf Bandaríkjamanna
frá Vietnam. Um stund leit
út fyrir að sú krafa ætlaði að
blása burtu friðsemdarblænum,
sem hvíldi yfir ráðstefnunni.
Fulltrúar CORE fCongress of
Racial Equality) reyndu að
koma á framfæri spumingunni,
„hvers veigna við ættum að
eyða milljörðum dollara í Viet
nam, meðal fólks, sem skipíi
bandaríska velmegun sáralitlu
máli?“
Walter Reauther verkalýðs-
leiðtogi tók að sér andstöðu
þessarar kröfu og hélt fram,
að ekkert gæti við það unnízt
að ráðstefnan færi að blanda
sér í stefnumörkun í utanríkis-
málum. Aðrir ræðumenn létu
í ljós efasemdir um, að tunglið
væri mikilvægara en Watta.
VEL má vera, að Johnson
forseta takist að útvega opin-
bert fé kynþáttajafnrétti til
framdráttar eftir þeim leiðum,
sem kenndar eru við „samrík
isáætlanir". Hugmynd, sem
byggist á svipuðu skipulagif
var rædd gaumgæfilega í íbúða
nefndinni- Markmiðið átti þó
efcki að vera að sjá fyrir fé til
byggingar fleiri íbúða, sem að
eins yrðu til myndunar nýrra
Framhald á bls. 14.