Tíminn - 23.08.1966, Síða 5

ÞREÐTUDAGT7R 23. águst 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þðrsteinsson. Fulltrúl ritstjómar: Tómas Karlsson. Ang-
lýsingastj.: Steingrímur Gislason. Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusimi 12323. Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrifstofur,
sámi 18300. Askriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands — í
laasasölu kr. 5.00 eint — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Stjórnin í körinni
í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins s. 1. sunundag er
töluvert rætt um verðbólguna og glímu ríkisstjórnar-
innar við hana. Getur þar að lesa m. a. þessi orð:
„Saimleikurinn er sá, að íslenzka ríkisstjórnin hefur
reyrtt ðii tiltæk urræði gegn verðbólgu, önnur en þau,
að bán telur ekki ráðlegt að beita fjárfestingarhömlum
og atvHHi«leysi“.
Þessum orðum er vert að veita athygli, ekki sízt fyrir
þá sök, að það er forsætisráðherra landsins, sem heldur
um pennann. Hann á hér við hin gamalkunnu ráð, sem
beitt hefur verið í langþróuðum iðnaðarþjóðfélögum,
en löngn er sýnt að eiga alls ekki nema að mjög litlu
leyti við hér á landi, eins og Alþýðublaðið hefur raun-
ar játað hreinskílningslega. Þessi ráð eru hækkun
vaxta, hækkun skatta, takmörkun bankalána og niður-
skurður opiniberra framkvæmda.
Eftir að ríkisstjórnin segist þannig hafa beitt hinum
heimsviðurkendu ráðum gegn verðbólgu í sjö ár, stend
ur dæmið þannig, að verðbólgan hefur magnazt meira
en nokkru sinni fyrr á jafnlöngum tíma.
Samt situr ríkisstjórnin sem fastast, og þjóðin hlýtur
enn að spyrja, hvort ríkisstjórn, sem „reynt hefur öll
tiltæk úrræði“ gegn þessum meginvanda hverrar ríkis
stjórnar í nútímaþjóðfélagi, með þeim „árangri”, að
yfir hefur dunið stjórnlausari óðaverðbólga en nokkru
sinni fyrr, hafi rétt til þess að sitja áfram. Sannleikurinn
er sá, að í verðbólgubaráttu núverandi ríkisstjórnar hef
ur ætíð vantað eitt veigamikið atriði, hvað sem segja
má um hagstjórnina. Það atriði er, að ríkisstjórnin setti
sjálfa sig í veð fyrir því, að henni tækist að hafa sæmiieg
an hemil á verðbólgunni og léti það ætíð vofa yfir, að
hún færi frá, ef það tækist ekki. Má vera að ýmislegt
hefði þá tekizt eitthvað skár, ef slíkt veð hefði verið
sett og haldið, eins og lýðræðisstjórn ber.
En þessi ríkisstjórn hefur aldrei haft manndóm til
þess að setja sjálfa sig í veð fyrir eitt eða neitt. Hún hef-
ur aðeins hrakizt undan afleiðingum sinna eigin axar-
skafta og hugsað um það eitt að tolla á stólum.
Það er harla táknrænt um þessa eymdarstjórn, að
forsætisráðherra hennar skuli enn einu sinni bera fram
játningar sínar um að stjórnin hafi 1 sjö ár reynt öll
tiltæk úrræði gegn verðbólgu með þeim hörmulegu
afleiðingum, sem þjóðin þekkir öll, en streitast samt við
að sitja í uppgjöfinni og spyrja hástöfum:
Hvaða úrræði eru til önnur?
Slík úrræði eru auðvitað mörg til, en eitt hið fyrsta
og mikilvægasta er, að ríkisstjórn fari frá, þegar henni
tekst svona herfilega, eins og forsætisráðherrann játar.
Það er yfirleitt forsenda þess, að nokkuð ráðist við verð
bólgu. En auk þess mætti í allri vinsemd benda forsætis
ráðherranum á leið, sem oft hefur verið rædd og meira
að segja Vísir benti nýlega á með þessum orðum:
„Bæði Bretar og Norðurlandaþjóðirnar hafa tekið upp
slíka skipulagningu í fjárfestingarmálUm, sem miðar að
því að beita vinnuafli og fjármagni á sem hagkvæmast-
an hátt. Þar er ekki um höft að ræða. heldur skvnsam-
lega hagstjórn. Sýnist vissulega tímabært að beita svip-
uðum ráðum hér á landi“.
En forsætisráðherrann les líklega ekki Vísi. Honum er
það nóg að teljast höfuð ríkisstjórnar. sem gefizt hefur
opinberlega upp við meginverkefni sín og er lögzt í
kör í stjórnarráðinu. Og þessi kararstjórn er ekki eins og
„Kata mín í vörinni" í vísu Laxness, þó að síldin veiðist.
TIMINN
Ritstjórnargrein úr „The Economist#/:
Kosningasigur Jafnaðarmanna í
Westfalen sýnir breytt viðhorf
Vestur-Þjóðverjar taldir miður ánægðir með stjórn Erhards og lít-
ast vel á hugmyndir Willys Brandts um breytta og bætta sambúð við
nágrannana í austri.
Greln þessi fjallar aS mestu um innanríkismálin í Westfalen, en
í forustugreín The Economist voru utanríkismálin rædd og m. a.
komist svo að orði:
„ ... \ marz stungu Jafnaðarmenn upp á tvennum opinberum
rökræðum við leiðtoga Austur-Þjóðverja (en þeir .viku sér undan).
Á flokksþinginu í júní gerðist Willy Brandt svo djarfur aS segja í
heyranda hljóði, að ef Vestur-Þjóðverjar héldu áfram að neita að
viðurkenna Austur-Þýzkaland kynni það að hindra samskipti, sem
annars gætu orðið þeim til ávinnings. Þetta kann að hafa virzt djarf-
lega mælt, en við skoðanakönnun, sem fram fór nýlega, létu þrír
af hverjum fjórum Vestur-Þjóðverjum í Ijós, að þelm geðjaðist vel
hugmyndin um rökræður við austur-þýzka leiðtoga, og lögðu þannig
blessun sína yfir afstöðu Jafnaðarmanna. Og nú hefir flokkurinn
unnið eftirtektarverðan sigur í
lands . . . "
LANGT er til næstu sam-
bandsþingskosninga í Þýzka-.
landi árið 1969 og breytinga
þeirra á stefnu og mannavali
sem þær kunna að valda. Samt
væri til of mikils mælzt, að
stjórnmálamenn létu sig litlu
varða hin furðulegu úrslit fylk
isþingskosninganna í Westfal-
en í byrjun júlí. íbúar fylkis-
ins eru flestir kaþólskir og
Kristilegir demókratar hafa far
ið þar með völd 17 aí síðustu
19 árum. Þrátt fyrir þetta hlutu
jafnaðarmenii allt að heímingi
greiddra atkvæða í þessum ný
afstöðnu kosningum.
Jafnaðarmenn fengu alls
4.226.135 atkvæði, eða 49.5%,
6.2% meira en fyrir fjórum ár-
um. Kristilegir demókratar
fengu 3.653.649 atkvæði, eða
42.7%, 3.7% minna en árið
1962. Á nýja fylkisþinginu, sem
saman kemur í Dusseldorf eft
ir sumarleyfið, verða fulltrúar
Jafnaðarmanna 99, Kristilegir
demókratar 86 og Frjálsir
demókratar 15. En rnargt orð
verður sagt og skrifað áður en
hinir kjörnu þingmenn skipa
sér í fylkingarnar cvær, sijórn
og stjórnarandstöðu. Nokkrar
vikur kunna að líða áður en að
úr því verður.
AUÐSKILIÐ er, hvers vegna
þessi úrslit hafa vakið umtal.
Westfalen er allverulegur og
mikilvægur hluti af Vestur-
Þýzkalandi. íbúatalan er vfir
16 milljónir og fylkið er þétt-
býlla og auðugra en önnur
fylki. Iðnaður er þar meiri en
annars staðar, framleiðslan
mest og tæknibreytingar sarn
tímans og olnbogaskot Efna-
hagsbandalags Evrópu hafa
þarna meiri áhrif f>n annars
staðar. í Westfalen eru kosnir
153 af 518 þingmönnum sam-
bandsþingsins. Yrði úr stjórn
Kristilegra demókrata og jafn-
aðarmanna í Diisseldorf hlyti
það að sjálfsögðu að haía áhrif
á stefnuna í höfuðborg sam-
bandslýðveldisins, aðeins fjöru
tíu mílum ofar með ánni Rín.
Engan þarf að furðf á því,
að Erhard kvaddi miðst.iórn
Kristilegra demókrata . tíl
fundar í Bonn strax og úrslit
kosninganna voru kunn en
hann tók við formennsku
flokksins i marz. Miðstjornar
mennirnir 60 vörðu um það bil
fimm stundum f að vega og
ikilvægasta fylki Vestur-Þýzka-
meta fréttirnar af atburðunum
neðar við Rín. Þeir höfðu bú-
izt við fylgisaukningu Jafnað-
armanna á kolanámusvæðunum
í Ruhr, en ekki í rammkaþ-
ólsku umhverfi dómkirkjuborg
anna Köln, Miinster og Pader-
born. Þeir spurðu sjálfa sig,
hvernig á því gæti staðið, að
Kristilegir demókratar, sem
álitnir voru vinsælir. náðu ekki
endurkjöri, eins og t.d. Paul
Mikat, prófessor, tnenningar-
maj.ará^errg^jg^lk^stjórninni.
, og Max Adea^ueí^, sonur dr.
Adenauers og fyrrverandi borg
arritari í Köln?
Efalaust má skýra aukna ó-
ánægju með stjórn Kristilegra
demókrata í Westfalen með efn
islegum rökum að mestu. Flest
ir íbúanna búa við þolanleg lífs
kjör, en marga þeirra grunar,
að framundan kunni að vera erf
iðari tímar og þykir sem vald
hafarnir vanræki varúðarráð-
stafanir um of. Vitaskuld eru
allir óánægðir með dýrtíðina
sem eykst shiskunnarlaust.
VAKIÐ hefur athygli, að
framleiðsla eykst hægar í West
falen en í öðrum fylkium. Um
það bil tveir af hverjum þrem
ur verkamönnum í fylkinu
vinna við starfrækslu, þar sem
framleiðni er undi;- meðallagi,
Bygginga-, véla-, plast-, efna-
og bílaiðnaðurinn færir út kví-
amar. en kolanám, landbúnað-
ur og vefnaðarvöruiðnaður
draga saman seglin.
Olía kemur í stað kola, jafn
vel við stálbræðslur sem ná-
tengdar eru ákveðnum kola-
námum, og af þeim sökum hafa
200 þúsund námumenn misst
atvinnu undangengin tíu ár.
Árið 1956 voru 1775 námugöng
starfrækt, en ekki nema 105
nú, og senn verður 18 lokað í
viðbót. Námumenn sem eru
um 230 þúsund að tölu, búast
við enn auknum samdrætti í
námugreftrinum og jatavel að
60 þúsund manns missi atvinnu
sína í náinni framtíð. Þeir
gera ennfremur ráð fyrii . að 50
búsund af þessum mönnum
verði að leita sér atvinnu
lengra í burtu en svo, að þeir
geti komizt milli vinnustaðar
og heimilis síns kvölds og
morgna.
Verkamennirnir eru óánægð-
ir með að stjórn Sambandslýð
veldisins skuli efcki leggja fram
Erhard
skynsamlega heildaráætlun að
sjá öllu Vestur-Þýzkalandi fyr.
ir aflgjafa. Þeir benda á, að
þrátt fyrir lokanir margra
náma hafi árlegt kolanám í
heild. ebki minnkað nema um
14 milljónir lesta, eða í 135
milljónir lesta árin 1958 til
1965. Á sama tíma hafa afköst
hvers einstaklings aukizt urn
1.7 lestir á viku, eða í nálega
þrjár lestir. Nániumannafélög-
in hótuðu verkfalli í vor, en
því var afstýrt með þeirri óhag
kvæmu ráðstöfun að auka rík
isstyrkinn. Verkamennirnir í
stálverksmiðjunum í Ruhr hafa
einnig ókyrrzt vlð þxr fréttir
að fyrirtækin, sem þeir staifa
við, hætti senn að gefa arð, í
fyrsta sinn síðan stríðinu lauk.
Þetta er sagt stafa meðal ann
ars af því, að verksmiðjurnar
séu neyddar til að brenna koksi
úr dýrúm Ruhr-kolum, en inn-
flutt kol yrðu ódýrari.
ÞRÁTT fyrir allt þetta verð
ur mistökum i stjórn efnahags
mála ekki einum kennt um
aukna óánægju með Kristilega
demókrata. Eigi að unna fyl-k
isstjórninni sannmælis verður
að játa, að hún hefur gert ýms
ar skynsamlegar ráðsíafanir til
þess að greiða fram úr efna-
hags- og félagslegum erfiðleik-
um í Westfalen. Meðal þess-
ara ráðstafana. sem flestir jafn
aðarmenn styðja, má nefna
samgönguáætlun næstu 20 ár
og lagningu vega. járnbrauta
og leiðslna, gröft skipaskurða
og flugvallagerð. Einnig er gert
ráð fyrir styrk til þjálfunar og
endurþjálfunar starfs-fólks við
bær iðngreinar sem auka starf
semi sína, ókeypis ráðlegging
um til handa smáum og meðal-
st.órum iðnfyrirtækjum og
stofnun iðnþróunarsjóðs, sem
lagt geti að mörkum tillag eða
lán til stofnunar fyrxrtækj*,
sem veitt geti atvinnulausum
námumönnum vinnu. Hvernig
svo sem næsta stjórn fylkisins
verður skipuð, mun hún ekki
Framhald á bls. 15.