Vísir - 07.07.1975, Blaðsíða 6

6
Vísir. Mánudagur 7. jiili 1975.
vísm
Ctgefandi:' Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulitrúi:, Haukur Helgason
Augfýsingastjóri: Skúii G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreibsla: Ifverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Sfðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánuOi innanlands.
t lausasölu 40 kr.eintakiO. BlaOaprent hf.
Þurfum við þjóðkirkju?
Deilur hreintrúarmanna og breiðtrúarmanna i
þjóðkirkjunni eru orðnar svo heitar, að nauðsyn-
legt er orðið að vara við öllu ofstæki i þeim efn- \
um. I
1 nýjasta Kirkjuriti fjallar Heimir Steinsson, r
skólameistari i Skálholti, um tvo andmælendur (
sina með þessum hætti: ,,Hjá hinum fyrri skein
ljósið með ámóta daufum bjarma og ævinlega. 1
Hjá hinum siðari var það slokknað að fullu og ,
mjög að vonum.”
Það gildir um hreintrúarmenn i kristinni kirkju
eins og marxisma og öðrum trúarbrögðum, að (
þeim hættir til að fara yfir markið, svo sem (
reynslan sýnir hér. Þeim eru tamari hvöss og
persónuleg ámæli en breiðtrúarmönnum, hvar i *
trú sem þeir standa, enda eru þeir svo sannfærðir (
i eigin skoðunum, að þeir fyrirlita skoðanir ann- ,
arra. Er hér undanskilinn Bolli Gústafsson i
Laufási, sem hefur flutt mál sitt frábærlega. (
Full ástæða er fyrir hreintrúarmenn að vara , (
sig á ofsa, svo að þeir fæli ekki almenning frá J.
skoðunum sinum. Þorri fólks er frjálslyndur og y
umburðarlyndur og á bágt með að skilja tillögur í(
á borð við þá, að breiðtrúarmenn eigi að standa //
sem mest á höfði, svo sem ritstjóri Kirkjuritsins 1)
setur fram i siðasta blaði. \\
Heimspekileg þráttarhyggja i tilverufræði eða ((
marxisma eða á öðrum slikum sviðum getur verið /
skemmtileg iþrótt, ef hún er ekki tekin of alvar- )
lega. En þvi miður leiðir hún oft til ofsatrúar á (
málstaðinn og skilningsleysis á, að önnur sjónar- /
mið geti komið til greina. )
Það kann að vera rétt, að spiritismi eigi ekki \
heima i þjóðkirkjunni og að trúin á Krist sé (
mikilvægari en almennur mannkærleikur. Ef /
hins vegar þjóðkirkjan hyggst ganga að þessari )
hreinsun með þvi offorsi og skorti á kærleik i \\
skrifum, sem mjög hefur borið á að undanförnu, //
slitur hún tengsli sin við hina efagjörnu islenzku ))
þjóð.
Með þessu er ekki verið að neita þvi, að breið- (
trúarmenn i prestastétt hafi lika skotið yfir - /
markið i deilunum. En fyrir sliku fer minna. Og )
satt að segja bar af framlag breiðtrúarmannsins \\
Kristjáns Róbertssonar i margnefndu Kirkjuriti, ((
að þvi er varðar hófsemi, stillingu og tillitssemi. /
Umræður þessar vekja á ný hugsanir um, hvort )
ekki sé kleift að skilja að riki og kirkju með skyn- (
samlegum hætti. Ekki er unnt að segja, að trú- /
frelsi riki hér á landi, meðan þessar stofnanir eru )
eins samgrónar og nú er. \
Þrátt fyrir aðskilnað gæti rikið tekið að sér að (
innheimta kirkjugjöld fyrir islenzka söfnuði. /
Enginn kæmist þá undan þvi að greiða slik gjöld )
frekar en nú. En menn gætu valið um, til hvaða (
söfnuða og trúflokka þau rynnu, til viðbótar við /
þann kost, sem trúleysingjar hafa nú, — að þau )
renni til háskólans. )
Sumir kristnir menn mundu þá láta gjöld sin (
renna til hreintrúarsafnaða, aðrir til breiðtrúar- /
safnaða af ýmsu tagi, jafnvel spiritistasafnaða. )
Þetta gæti leitt til þess, að fleiri jurtir blómstr- \
uðu i akri kristninnar. (
Ef til vill er þjóðkirkjan með deilum sinum að /
stefna rakleiðis til sliks aðskilnaðar. Þá væru )
deilurnar ekki til einskis, heldur gætu orðið \
grundvöllur að nýju og fjölbreyttu kristnihaldi (
hér á landi. /
—JK )
llllllllllll
m
Umsjón:
r
Oli Tynes
RÚSSNESKU
VINIRNIR
HANS IDIS
Á meðan augu heimsins
hvíldu á þeim Idi Amin og
Chandos Blair, hershöfð-
ingja, þegar þeir deildu
um örlög Denis Hills,
voru að gerast i Afríku
atburðir sem geta haft
mun alvarlegri afieiðing-
ar í náinni framtíð. I ná-
grannaríkinu Kenya var
á ferðinni lest griðarmik-
illa herflutningabíla frá
Sovétríkjunum, sem und-
ir stjórn rússneskra her-
manna voru að flytja
hergögn til ofstopa-
mannsins í Uganda.
Ein sterkasta
brynsveit Afríku
Undanfarna mánuði hafa
Rússar hrúgað hergögnum i
þennan nýja bandamann sinn.
Hann hefur fengið nýtizku
skriödreka, MIG orrustuþotur
og jafnvel loftvarnaeldflaugar.
Myndir af herflutningalestinni i
Kenya benda til að Rússar séu
einnig að senda Amin bryn-
varða liðsflutningavagna á belt-
um, sem geta bæði farið yfir
verstu torfærur á landi og einnig
siglt á vatni, eins og skriödrek-
arnir.
Ef svo er, þá er nú til i Uganda
kjarninn i eina sterkustu bryn-
sveit i Afriku.
„Frelsa Cape Town"
Það er tvenns konar pólitísk
þróun sem þarna er slegiö sam-
an. Annarsvegar er hömlulaus
löngun Amins til þess að verða
valdamesti leiðtogi I Afriku og
hinsvegar er þarna að finna
stöðugar tilraunir Sovétrikj-
anna til að stækka áhrifasvæði
sitt.
t fljótu bragði virðist met-
oröagirnd Amins liklegri til að
vera hættuleg. Hann hefur belj-
að hótanir sinar i tima og ótima
og lokatakmark hans er að
„frelsa” Cape Town i Suður-Af-
riku.
„Útfærsla landamæra
nauðsynleg"
Rússar mega þó hjálpa Amin
mikið ef hann á að geta lagt
Suður-Afriku undir sig. Það er
miklu liklegra að það veröi ná-
grannarikið Tanzania sem
verður fyrir barðinu á honum.
Þar býr meðal annarra Milton
Obote, sem Amin steypti af stóli
árið 1971. Obote nýtur þar gest-
risni og hælis og kröfum Amins
um að fá hann framseldan hef-
ur verið hafnað. Fyrir það hefur
hann hótað hefndum. Útvarpið i
Uganda hefur llka talað um
nauðsyn þess að færa út landa-
mærin að Kagera ánni en það
þýðir innrás i Tanzaniu fyrir
vestan Viktoriuvatn.
Leið til sjávar
Amin hefur oftar en einu sinni
hótað að reka fleyg i gegnum
T^nzaniu til að tryggja Uganda
leið að Indiandshafi. Rússar eru
nú að sjá til þess að hann hafi til
þess nauðsynleg hergögn. Aust-
ur-Afrika er langt frá þvi að
vera stööug stjórnmálalega.
Ef Amin kemst að þeirri nið-
urstööu að hann hafi nægilegan
herafla til verksins, er viðbúið
að hann láti verða af hótunum
sinum. Riki Austur-Afriku gætu
þá sundazt I átökum sem yrði
mjög erfitt, ef ekki ómögulegt
að takmarka við sjálft bardaga-
svæðið.
Tilgangur
Sovétríkjanna
Sovétrikjunum gengur þrennt
til með stuðningi sinum við Am-
in. I fyrsta lagi er það óseðjandi
hungur þeirra þegar um er að
ræða möguleikana á að færa út
pólitiskt og hernaðarlegt áhrifa-
svæði sitt.
í öðru lagi eru þeir að leita
eftir jafnvægi við þvi að Kin-
verjar hafa nokkur áhrif i Tanz-
aniu. I þriöja lagi ætla þeir svo
að vera viðbúnir að koma upp
stjórn sér þóknanlegri ef ein-
hverjum tekst loksina að ráöa
Amin af dögum. Her landsins er
þegar undir miklum rússnesk-
um áhrifum og fjölmargir yfir-
menn hans eru I þjálfun i Aust-
ur-Evrópu.
Breiöari grundvöllur
Hér að framan var sagt að i
fljótu bragöi virtist metorða-
girnd Amins alvarlegri en út-
þenslustefna Rússa. Það er þó
ekki vist að svo sé ef litið er á
málið á breiðari grundvelli, far-
ið út fyrir Austur-Afriku.
Það þarf að setja þetta i sam-
band við þróunina hjá Rússum
annars staðar og framgang
kommúnismans yfirleitt.
Sovétrikin njóta vaxandi yfir-
burða i land- og flugherjum sin-
um i Evrópu. Aðeins bandariski
flotinn er nú sambærilegur við
flota þeirra. Sem flotaveldi eiga
Sovétrikin mun auðveldara með
að fylgja eftir útþenslustefnu
sinni.
Við þetta verður svo að bæta
sókn kommúnista á Vesturlönd-
um. Það er ekki hægt að segja
fyrir um það ennþá hvernig
endanleg úrslit verða i Portúgal
og á ftaliu. Það er ekki útilokað
að þar taki hreinar kommún-
istastjórnir við völdum.
Ef það gerist er hætt við að
fljótlega verði leiðréttur sá út-
breiddi misskilningur að stjórn-
skipulag i landi þar sem komm-
únistar ná völdum I kosningum,
verði lýðræðislegra en I landi
þar sem þeir hrifsa þau með
valdbeitingu.
Ekki steypt meö
kosningum
Þegnar lýðræðisrikis hafa
vissulega rétt til að kjósa sér
kommúnistastjórn ef þeir vilja.
En þeir ættu að gera sér grein
fyrir að það eru siöustu forrétt-
indi lýðræðisins sem þeir geta
veitt sér. Kommúnistastjórn
sem einu sinni hefur náð völdum
er ekki likleg til að þola stjórn-
skipulag sem gerir kleift að
steypa henni með kosningum.
Þeir sem halda að atkvæða-
fjöldi skipti hana einhverju
máli, ættu að kynna sér ræðurn-
ar sem Cunhal, kommúnista-
leiðtoginn i Portúgal hefur hald-
ið undanfarið.
Opnar dyr í Afríku
Hingaðtilhefur Sovétmönnum
ekki gengið alltof vel að ná fót-
festu i Afriku. Ef Idi Amin opn-
ar nú dyrnar fyrir þá vegna
taumlausrar valdagræðgi sjálfs
sin, hæfir að visu skel kjafti, en
það er litil von til að það
verði til blessunar fyrir
Uganda, Afriku eða bara
veröldina svona eins og hún
leggur sig.
WkzuA idí miKiki,
Klá bicuLurn \Jiú
KveuoA í APtftVu