Vísir - 29.12.1975, Page 10

10
Mánudagur 29. desember 1975. VISIR
Mikil tiðindi hafa
gengið yfir land og þjóð
undanfarnar vikur:
eldsumbrot, jarðskjálft-
ar og önnur ótiðindi og
erlitt — jafnvel ómögu-
legt, — aö sjá íyrir hvað
verða muni, hvort hér
sé uin að ræða upphafið
að endi Kröfluvirkjunar
og þeirra drauma, sem
menn dreymdi um
mikla og hagkvæma
orkuvinnslu þar og þá
jafnframt sú huggun, að
allar deilur um þær
framkvæmdir muni
Fjárlagaeldgos
eða
eldgosafjárlög

V
niður falla — eða eitt-
hvað ennþá ven a, sem
best er að hætta sér ekki
út i að skilgreina nánar
að svo stöddu.
En svo merkilega vildi til, að $
þeirris stundu, sem alþingis-
mennirnir okkar sátu og greiddu
atkvæði nær stanslaust i tæpar
tvær klukkustundir og afgreiddu
þar með fjárlagafrumvarpið okk-
ar fyrir næsta ár — þá tóku mátt-
arvöldin að ræskja sig fyrir norð-
an — nánar tiltekið upp um Leir-
hnúk. Sjálfsagt er ekkert sam-
band milli þessara atburða
tveggja — það er fráleitt að af-
greiðsla fjárlaganna hafi á
nokkurn hátt vakið upp máttar-
völdin nyrðra eða skoða megi at-
burðina þar sem nokkurs konar
jarteikn — að þeim sömu máttar-
völdum þyki nú nóg komið!
Engu að siður tengjast þessir
tveir atburðir á vissan hátt i' huga
þessa greinarhöfundar. t fyrsta
lagi minnir eldgosið nyrðra okkur
ennþá einu sinni á þá staðreynd,
að við búum i harðbýlu landi, þar
sem ómögulegt er að sjá fyrir
hvaða ósköp komi til með að
hrella okkur næst og gera þar
með alla útreikninga um hagvöxt,
greiðslugetu rikissjóðs, nauðsyn-
lega skattlagningu og svipuð hag-
ræn atriði úrelt á svipstundu. Það
nægir að lita fáein ár aftur i tim-
ann til þess að sannfærast: Gosið
i Heimaey, snjóflóðið á Norðfirði
og nú seinast eldsumbrotin fyrir
norðan að ógleymdri svör'
skýrslunni um ástand þor
stofnsins!
Stóru málin
á þingi
En hvað sem liður óvæntum at-
burðum, náttúruhamförum og
verðfalli á erlendum mörkuðum,
þá er eitt atriði, sem við getum
verið alveg handviss um, að ekki
breytist — að minnsta kosti
bendir ekkert i þá átt ennþá sem
komið er. Það er meðferð Alþing-
is á svokölluðum „stórum mál-
um”. Það lögmál virðist nú vera
orðið óhagganlegt, að ' þvi
„stærri” sem málin eru og af-
drifarikari, þeim mun skemmri
tima tekur að afgreiða þau á hinu
háa Alþingi. Um þetta vitnar af-
greiðsla fjárlaganna alveg af-
dráttarlaust og aö þvi leyti var
ekki um neina nýjung eða breyt-
ingu að ræða nú rétt fyrir jólin.
Páll Heiðar
Jónsson skrifar
. y
Og þó — alltaf er nú einhver ný
blæbrigði að finna ef vel er leitað
eins og leiðari Alþýðublaðsins frá
iaugardeginum 20. desember ber
með sér:
Skorpuvinna —
án fyrirhyggju
Þvi hefur oft verið haldið fram,
að Aiþingi endurspegli þjóðarsál-
ina — eða nánar tiltekið helstu
yai i iiktraKVÖId
hjá okkur
Núeru útsölustaðirnir:
Reykjavík- Kópavogur ■ Garðahreppur
Suðurnes- ísafjörður- Blönduós
Akureyri -Vestmannaeyjar og Hveragerði
Flugeldamarkaðir 1=*= Hjálparsveita skáta
Sem dæmi umvmnúbrögö dkis-
’ stjðrnarinnar má nefna það, at> eitt 1
1 af meiriháttar frumvörpum hennar <
1 — frumvarp um breytta verkaskipt- <
ingu rikis og sveitarfélaga — var,
keyrt gegnum þrjár umræður i efri ,
deild Alþingis á einum sólarhring og
umsvifalaust tekið til fyrstu um-
-.ræðu i neöri deild þingsins strax
sömu nótt og meöferð málsins lauk i
jefri deild og þeirri umræðu lokið. Þá <
— og þá fyrst — uppgötvaðist það, <
að rikisstjórnin hafði gleymt að <
setja i frumvarpið ákvæði um
1 hvenær hin nýju lög ættu að taka
i gildi. Það var fyrst i gærmorgun, 1
. sem það kom í ijós, aö rikisstjórnin '
, var á góðri leið með að knýja f
, Alþmgi til þess áð samþykkjá lögj 1
, sem ekki var gert ráð fyrir að tækju <
' nokkru sinni gildi. Þá var auövitaö <
* rokiö upp til handa og fóta til þess að <
1 kippa þessu i lag á þeim fáu klukku
1 stundum, sem eftir lifðu af starfs-,
1 tima Alþingis fyrir jólin. En þetta
< sýnir hvilik handabakavinnubrögð ’
i eru höfð af rlkisstjórninni við mála- ’
, tilbúnað.
einkenni okkar sem þjóðar, og
þar af leiðir, að fulltrúar okkar á
ingi séu upp og niður — svona eins
og fólk er flest — þeir hafi til að
bera flesta þá kosti og flesta þá
galla, sem ýmist prýða okkur hin
eða óprýða. Ég hallast mjög að
þessari kenningu, einkum hvað
það þjóðareinkenni varðar, þegar
við rifum okkur upp, ákveðum að
taka nú á honum stóra okkar, og
viljum drifa hlutina af! Þá spýt-
um við i lófana, bölvum i hljóði
(sumir að visu upphátt), og siðan
hefst skorpan og það er ekki hætt
fyrr en verkinu er lokið. Við erum
nefnilega skorpuvinnuþjóð og
fyrirhyggjan eða öllu heldur
fyrirhyggjuleysið, oft i samræmi
við það. Á hið sama við um
Alþingi? Samkvæmt þeirri kenn-
ingu, sem sett var fram hérna
áðan, þá tel ég að þeirri spurn-
ingu megi tvimælalaust svara
játandi — og vi til frekari stuðn-
ings er þessi frétt úr Morgunblað-
inu frá 20. desember:
ILagarcgn á Alþingi:
(Fjárlög í nótl
eðamorgun
ÉAMÉÉÉM
FUNDIR vóru í báóum deildum
Alþinfiis fram á rauða nótt í
fyrradag. A|íur cn þingmenn <
gengu íil naða og nýr dagur
rann höfðu sjö ný lög orðið til:
1) Lög um Bátaábyrgðarfólag ^
tslands, 2) lög um samábyrgð
(slenzkra fiskiskipa, 3) lög um <
verðjöfnun á raforku (fram- .
lenging). 4) lög um vörugjald 4
(framlenging að hluta), 5) «
aukatekjur rfkissjóðs, 6) fjár-<
öflun til vegagerðar (dísel-
skattur) og 7) almannatrvgg-^
ingar (1% álag á útsvör o.fl.).
I ga»r var fundum beggja^
deilda haldið áfram — og frum-
vörp héldu áfram að verða aði
lögum: 1) Kjarasamningar op-
inberra starfsmanna (mánaðar-'
frcstun á kjaradómsúrskurðiÉ
til frekari samningsumleit- .
ana), 2) Lántaka vegna opin-
berra framkvæmda, 3) lög um(
► söluskatt (hlutdeild sveitarfé-(
laga í 5 söluskattsstigum til við-
f bótar), 4) lög um verkefni
> sveitarfélaga (verkefnaflutn-
ing frá ríki til sveitarfélaga) 6)
f lög um kaupstaðaréttindi fyrir
f Njarðvíkurhrepp og 7) tvö
frumvörp um Húsnæðismála-
* stofnun ríkisins voru sam-
þvkkt-
Hressist Eyjólfui?
Eins og vænta mátti, voru
menn ekki sammála á Alþingi um
fjárlögin og kom það vistengum á
óvart. Slikur ágreiningur er svo
hefðbundinn. að að er beinlinis
óhugsandi að stjórnarandstaðan
geti fylgt nokkru þvi máli, sem
rikisstjórnin ber fram — einkum
og sér i iagi ef málið er „stórt”.
Þá telst það einnig til nokkurra
tiðinda, að þingmenn skipti um
skoðun — opinberlega — og
ástæðan sé sú, að rök manna i
umræðum á þingi hafi orsakað
þau skoðanaskipti. Hins vegar
má finna dæmi þess að ráðherrar
skipti að vissu leyti um skoðun
eða breyti eigin frumvörpum —
jafnvel eigin stefnu með stuttu
millibili. Hér er fyrirsögn af for-
siðu Morgunblaðsins frá 29. októ-
ber:
[Verulegar erlendarl
llántökur útilokaðar|
| — nema gmðslujöfnuflur stcfni til bvtri vfgar|
Nú er bæði rétt og skylt að gæta
þess, að þjóðhagsspáin fyrir
næsta ár, gerir ráð fyrir bættum
greiðslujöínuði við útlönd — þ.e,-
a.s. að hann verði ekki óhagstæð-
ur um meira en þetta 14-15 mili-
jarða og i samræmi við það! er
gert ráð fyrir talsverðum
lántökum erlendis. En þegar leit-
að var samþykkis Alþingis á
þessum lántökum, tóku þær
skyndilega upp á þvi að fara stig-
hækkandi, eins og þessi litla frétt
úr Þjóðviljanum ber með sér.
Hún er einnig frá 20. desember:
A þriöjudaginn hugöist fjár-
k málaráöherra fá heitnild til lán- '
f töku erlendis á árinu 1976 uppá 3.6 4
‘ niljaröa króna. A miövikudaginn
hækkaöi hann upphæöina uppi 4,6 *
'miljaröa og á fimmtudaginn (
_^_ekkaöi hann sig enn uppí 6,7
miljaröa króna.
Daginn áður hafði Visir komið
að máli við fjármálaráðherrann
okkar, og spurði hann, hvort lik-
legt væri að við fengjum þau lán
erlendis, sem þessar heimildir
gerðu ráð fyrir. Það er ekki hægt
að segja, að risið hafi verið bein-
linis hátt á blessuðum ráðherran-
um:
..Vonandi hofum viö láns-
> traust og vonandi bera aðgeröir
rikisstjórnarinnar og þróun
) undanfarinna mánaöa vott um *
aö viö steínum i rétta átt i efna-.
f hagsmálum — og aö þaö veröi
k‘^1 þess aÖ halda viö þvi láns-<
trausti sem islendingar hafa.
* haft" ^
En hvað sem þvf líður, þá hljót-
um við öll að taka undir þessi orð
ráðherrans — „hver veita nema
Eyjólfur hressist?” eins og þar
sténdur — það er vist ekki seinna
vænna!
Reykjavik:
Auglýsingadeild Visis,
Hverfisgötu 44 og
Siðumúla 14 S: 11660-86611.
Akureyri:
Gisli Eyland
Viðimýri 8, S.: 23628.
Akranes:
Stella Bergsdóttir,
Höfðabraut 16. S: 1683
Selfoss:
Kaupfélagið Höfn. S: 1501.
Keflavik:
Ágústa Randrup,
Hafnargötu 265:3466
Hafnarfjörður:
Nýform
Strandgötu 4. S: 51818
VÍSIR
Simi 86611
Hverfisgötu 44.