Lesbók Morgunblaðsins - 21.09.1941, Blaðsíða 14

826
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
iarl í liðinu?“ Hann svarar:
„ekki er því at leyna; hér munu
þér hann finna“. Þá mælti einn
riddari: „Haraldr bróðir þinn
sendi þér kveðju ok þau orð
með, at þú skyldir hafa grið ok
Norðimbraland allt, ok heldr en
eigi vilir þú til hans hneigjask.
þá vill hann gefa þér þriðjung
ríkis alls með sér“. Þá svarar
jarl; ,,Þá er nökkut annat boð-
it en ófriðr ok svívirðing sem í
vetr; hefði þá verit þetta boðit,
þá væri margr maðr sá á lífi, er
nú er dauðr, og betr myndi þá
standa ríki í Englandi. Nú tek
ek þenna kost, hvat vill hann
þá bjóða Haraldi konungi Sig-
urðarsyni fyrir sitt starf?“ Þá
mælti riddarinn: „sagt hefir
hann þar nökkut frá, hvers
hann mun honum unna af Eng-
landi, sjau fóta rúm eða því
lengra, sem hann er hæri en
aðrir menn.“ Þá segir jarl: „far-
ið þér nú ok segið Haraldi kon-
ungi, at hann búisk til orrostu;
annat skal satt at segja með
Norðmönnum en þat, at Tósti
jarl fari frá Haraldi konungi
Sigurðarsyni í óvinaflokk hans,
þá er hann skyldi berjask í Eng-
landi vestr; heldr skulu vér all-
jr taka eitt ráð, deyja með sæmð
eða fá England með sigri“. Þá
riðu aptr riddararnir. Þá mælti
Haraldr konungr Sigurðarson
við jarl: „hverr var þessi inn
málsnjalli maðr?“ Þá segir jarl:
„þat var Haraldr konungr Guð-
inason.“ Þá mælti Haraldr kon-
ungr Sigurðarson: „oflengi
váru vér þessu leyndir; þeir váru
svá komnir fyrir lið várt, at
eigi myndi þessi Haraldr kunna
segja banaorð várra manna“.
Þá segir jarl: „Satt er þat, herra,
óvarliga fór slíkr höfðingi, ok
vera mætti svá, sem þér segið.
Sá ek þat, at hann vildi mér grið
bjóða ok ríki mikit; en ek væra
banamaðr hans, ef ek segða til
hans; vil ek heldr, at hann sé
minn banamaðr en ek hans“.
Þá mælti Haraldr konungr Sig-
urðarson: „lítill maðr var þessi
ok stóð steigurliga í stigreip“.
(Heimskringla, Haralds saga
harðráða, 90—9(1. kap.).
Ólafur helgi og Haraldur harð-
ráði.
Halldórr, sonrBrynjólfs gamla
úlfalda, var vitr maðr ok höfð-
ingi mikill; hann mælti svá, er
hann heyrði ræður manna, at
menn misjöfnuðu mjök skap-
lyndi þeira bræðra, Óláfs ins
helga konungs ok Haralds,
Halldórr segir svá: „ek var með
báðum þeim bræðrum í kærleik-
um miklum, ok var mér hvárs
tveggja skaplyndi kunnigt;
fann ek aldri tvá menn skap-
líkari; þeir váru báðir inir
vitrustu ok inir vápndjörfustu,
menn ágjarnir til fjár ok ríkis,
ríklyndir, ekki alþýðligir,
stjórnsamir ok refsingasamir.
óláfr konungr braut landsfólk
til kristni* ok réttra siða, en
refsaði grimmliga þeim, er dauf-
heyrðusk við; þolðu landshöfð-
ingjar honum eigi réttdæmi ok
jafndæmi ok reistu her í móti
honum ok felldu hann á eigu
sinni sjálfs; varð hann fyrir þat
heilagr; en Haraldr herjaði til
frægðar sér ok ríkis ok braut
allt fólk- undir sik, þat er hann
mátti; fell hann ok á annarra
konunga eigu. Báðir þeir bræðr
váru menn hversdagliga sið-
látir ok veglátir; þeir váru ok
víðförlir ok eljanarmenn miklir,
ok urðu af slíku víðfrægir ok
ágætir“.
(Heimskringla, Harald* *aga
harðráða. 100. kap.).
Mungát Einherja.
Þá mælti Gangleri: „Hvat
hafa Einherjar at drykk, þat er
þeim endisk jafngnóliga sem
vistin, eða er þar vatn drukk-
it? — Þá segir Hárr: Undarliga
spyrr þú nú, at Alföðr mun
bjóða til sín konungum eða jörl-
um eða öðrum ríkismönnum ok
myni gefa þeim vatn at drekka;
ok þat veit trúa mín, at margr
kemr sá til Valhallar, er dýrt
mundi þykkjask kaupa vatns-
drykkinn, ef eigi væri betra
fagnaðar þangat at vitja, sá er
áðr þolir sár ok sviða til ban-
ans. Annat kann ek þér þaðan
segja. Geit sú, er Heiðrún heitir,
stendr uppi á Valhöll ok bítr
barr af limum trés þess, er Læ-
raðr heitir, en ór spenum hennar
rennr mjöðr sá, er hon fyllir
skapker hvern dag; þat er svá
mikit, að allir Einherjar verða
fulldrukknir af. — Þá mælti
Gangleri: Þetta er þeim geysi-
haglig geit; forkunnar góðr
viðr mun sá vera, er hon bítr
af.
(Snorra-Edda, Gylfaginning,
39. kap.).
Ferð Þórs til Grjótúnagarða.
Nú skal enn segja dæmi, af
hverju þær kenningar eru, er
nú váru ritaðar, er áðr váru
eigi dæmi til sögð, svá sem Bragi
sagði Ægi, at Þórr var farinn í
austrvega at berja tröll, en óð-
inn reið Sleipni í Jötunheima ok
kom til þess jötuns, er Hrungnir
hét. Þá spyr Hrungnir, hvat
manna sá er með gullhjálminn,
er ríðr lopt ok lög, ok segir, at
hann á furðugóðan hest. óðinn
sagði, at þar vill hann veðja
fyrir höfði sínu, at engi hestr
skal vera jafngóðr í Jötunheim-
um. Hrungnir segir, at sá er
góðr hestr, en hafa lézk hann
mundu myklu stórfetaðra hest;
sá heitir Gullfaxi. Hrungnir
varð reiðr ok hleypr upp á hest
sinn ok hleypir eptir honum ok
hyggr at launa honum ofrmæli.
Óðinn hleypir svá mikit, at
hann var á öðru leiti fyrir, en
Hrungnir hafði svá mikinn jöt-
unmóð, at hann fann eigi fyrr
en hann kom inn of ásgrindr.
Ok er hann kom at hallardur-
um, buðu Æsir honum til
drykkju; hann gekk í höllina ok
bað þá fá sér at drekka; váru þá
teknar þær skálir, er Þórr var
vanr at drekka af, ok snerti
Krungnir ór hverri. En er hann
gerðisk drukkinn, þá skorti eigi
stór orð; hann lézk skyldu taka
upp Valhöll ok færa í Jötun-
heima, en sökkva Ásgarði, en
drepa goð öll, nema Freyju ok
Sif vill hann hafa heim með sér;
ok Freyja ein þorir þá at skenkja
honum, ok drekka lézk hann
mundu allt ásaöl. En er Ásum
leiddisk ofryrði hans, þá nefna
þeir Þór. Því næst kom Þórr í