Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1946, Blaðsíða 5

81
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS %■ 'I 'w
émm- ■ #*mrr
r
í s
* i
a®aaí«a»-cj®i
. aa»í »-88S«l
I
S í939999*C<9f
j> aaa«»»(»»a«
*%»J9 9»aga9
'V'.'Siíia*
^SiíiSI"
Hoftóft í Lundi (Texkning Sig. Vidfússonar)
verið eins og Sigurður lýsir því.
Þetta hús var í þrennu lagi á lengd
ina og við austurvegg þess miðjan
afhýsi nokkurt. Gólfi hússiijs hallar
en þó hefir það verið grafið niður í
annan endann, svo að gólfflötur
er þar 1,3 m. undir yfirborði, en í
hinum endanum eru steinarnir
rjett undir grasrót. Lengd aðal-
byg|gingarinnar að utanmáli, á-
samt þrepum, sem eru fyrir utan
stafndyr,*er um 28,8 m. en breicjd-
in 6—7,3 m. því að húsið er ekki
alt jafn breitt. Á dyrastafni sást
ekki móta fyrir veggjum, og virð-
ist það benda til þess að þar hafi
verið þil. Veggir viðbyggingarinn-
ar cru úr lagi gengnir, en þó er
hægt að sjá, að sú bygging hefir
upphaflega verið minni, en síðan
lcngd, og þá hlaðið við gömlu vegg
ina. Allir hafa veg'gir verið úr
torfi og grjóti mcð moldarfyllingu,
og í skilrúmsveggjum hafa verið
undirstöður úr grjóti. Hleðshui
milli aðalhússins og útbyggingar-
innar var verst farin, en senni-
lega hefir þar ekki verið torfve^g-
ur. Framan við aðaldyrnar voru
þrep úr sljettum lielluni.
Frexnsta húsið (I) er 9x3,5 m.
og er einkennilegt mjóg. Að endi-
löngu er því skift í þrent, en ekki
á venjulegan hátt. í miðju er hellu
lagður gangur og nær hellulagn-
ingin inn í næsta hús. Til beg!gja
hliða eru hærri steinar í slitinni
röð, og sumstaðar steinaraðir það-
an út að veggjunum og eru það
sennilega undirstöður þilveggja.
Á þennan hátt hafa verið gerð
þrjú skot að austanverðu og tvö
að vestan, að því er best verður
sjeð, en máske líka þrjú hvoru
megin. Á milli fremsta skotsins,
sem er 2,5x1 m. og þess næsta
hefir verið torfveggur. Næsta skot
er 1,75x0,73 m. og hið insta 3x1
m. og hefir ekki verið skilrúm
milli þess og miðgangsins. sjest
það á því, að hellulagningin nær
inn í bæði instu skotih.
Annað húsi'ð (II) er 3,8x1,75—2,25
m. og' cru úr því dyr inn í öll hin
húsin.
Þriðja húsið er niðurgrafið. —
Stærð þess er 9,75x3 m. Tvöföld
stoðaröð eftir endilöngu hefir
skift því í þrent. Ekkert eldstæði
fanst hjer, og þótt ofurlítið fyndist
þar af ösku og viðarkolum, benti
það ekki til þess að eldur hefði
verið kveiktur þar inni. Engir
bekkir voru til hliðanna, gólfið alt
jafn hátt og hörð gólfskán 2—5
cm. þykk. 1 báðum innri hornum
var gólfið þó ofurltið hærra. Er
talið að Sigurður hafi ekki grafið
upp þarna og sje því alt óhreyft
af honum. En ve^na þess að þarna
fanst ekkert eldstæði, þykir senni-
legt að þarna hafi verið útieldhús,
enda þótt það fyndist ekki.
Fjórða herbergið (útbyggingin)
er talin hafa verið búr.
Rannsóknin sýndi, að hjer getur
ekki hafa verið hof, eins og Sig-
urður helt fram Að vísu eru húsa-
kynni þarna frábrugðin því, sem
venjulegt er um forna húsaskipan.
Er því ekki staðhæft að húsin I
og III hafi verið skáli og stofa.
Um aldur þessarar byggingar er
ekki hægt að ákveða. Ef dæmt er
eftir herbergjaskipan og bygging-
stíl, virðist hún yngri, en rústirnar
í Þjórsárdal, en þær yngstu þar
eru frá 1300.
Ástæðurnar til þess að Sig’urði
Vigfússyni skyldi missýnast svo
mjög, eru sjálfsagt nokkrar, en að-
allega sú, að hann gengur að rann-
sókninni með þeirri fyrirfram sann
færingu að hjer sje um hoftótt að
ræða. Rannsóknin verður fyrir
vikið flausturverk, eins og skýrsla
hans ber.með sjer, þar sem hann
var þarna aðeins einn dag.
Hinar nákvæmu rannsóknir
sumarið 1939 haía þannig leitt í
ljós, að óvarlegt er að mynda sjer
skoðanir um það fyrir fram af
hverju fornar húsarústir eru. Þær
sanna einnigj, að af ytra útliti
slíkra rústa er ekki liægt að ráða
neitt um aldur þeirra. Það sjest á
rannsóknunum á Snjáleifartóttum
og ísleifsstöðum, þar sem komið
var niður á margar húsarústir,
hverja niður af annari á mismun-
andi dýpi.