Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1949, Blaðsíða 8

52 *'rT"?^!"SKT LESBOK MOK<iUKBLAÐSlKS
ingurinn fái nógu snemmi hug-
mynd um, að hann sje veikur og
að hann kunni að vera haldinn
krabbameini. En ef hann er með
krabbamein á byrjunarstigi, getur
verið auðvelt að þekkja það, t. d.
ef það er í vör eða brjósti, en það
getur líka verið erfitt, og læknum
getur yfirsjest rjett eins og öðrum
mönnum og þarf því að halda þeim
vakandi í þessum efnum og ljetta
undir með þeim, til þess að sigr-
ast á þeim erfiðleikum, sem oft eru
á því, að þekkja byrjandi krabba-
mein.
Víðtsek samvimia nauðsvnleg.
En jafnvel þótt læknarnir geri
allt sem mannlegum mætti er unnt,
hrekkur það ekki nema tiltölulega
skammt, ef fólkið er fáfrótt um
krabbamein og kemur ekki fvrr, en
of seint er að veita þá hjálp sem
komið hefði að haldi nokkrum
mánuðum fyrr.
Og hjer er það sem þörf er a
fjelagssamtökum til varnar krabba
meini. Sá fjelagsskapur á aó
standa á breiðum grundvelli, þar
sem læknar og leikmenn vinna
saman að því, að læknisaðgerðir
gegn krabbameini geti borið árang
ur. Það sýnir sig hvarvetna, að það
er ekki nóg að læknar skrifi og
tali um krabbamein. Ef einhver
þekking á að ná til allra þegna
þjóðfjelagsins þarf að sá henni vel
og víða og liafa marga menn og
konur til að hlúa að henni.
Það mundi þvi verða eitt höfuð-
hlutverk þessa fyrirhugaða fje-
lagsskapar að standa fyrir almenn-
íngsfræðslu um krabbamein, í út-
varpi, blöðum og með sjerstökum
fræðandi ritum, sem útbýtt vrði
meðal almennings, og einnig með
kvikmyndum.
íiæta barí hjúkrun sjukra.
Annað verkefni þessa íjelags-
skapar yrSi aS gera fyrir krabba-
meinssjúklinga það sem unnt er.
Eins óg er, liggja krabbameinssjúkl
ingar víða út um bæinn, oft við
ónóga hjúkrun og ljeieg kjör. Er
mikil þörf á að líkna þessum sjúkl-
ingum og gera þeim lífið bærilegra
eftir föngum.
En í þessu sambandi má minn-
ast á, að það ástand sem nú rikir
í sjúkrahúsmálum vorum er ger-
samlega óviðunandi og að það get-
ur engan veginn samrímst mann-
úðarhugmyndum menningarþjóð-
ar, að krabbameinssjúklingar skuli
þurfa að liggja í heimahúsum við
ófuilkomna hjúkrun og aðbúð aí
þvi að sjúkrahúspláss eru ?kki til
handa þeim.
Þessi fyrirhugaði fjelagsskapur
þarf því m. a. að beita sjer fyrir
því að bætt verði það allra bráð-
asta úr sjúkrahússkorti landsins,
sem c. t. v. kemur harðara niður
á krabbameinssjúklingum heldur
en flestum öðrum.
Tíðar rannsóknir til öryggis
Erlendis ,hafa víða verið settar
upp sjerstakar stöðvar til þess að
greiða fyrir fólki sem vill láta rann
saka sig fyrir krabbameini. Eru
slíkar stöðvar skipaðar færum
mönnum og fullkomnustu tækjum
til að rannsaka sjúklinga sem grun
ur er á að kunni að hafa krabba-
mein. Er öll áhersla lögð á að upp-
götva krabbameinið snemma, svo
að unnt sje að veita lækningu við
því. Mætti athuga, livorl liltæki-
legt þætli, að koma slikri stöð,
einni eða fleirum, upp hjer á landi.
Sumsstaðar erlendis, einkum i
Ameríku, er það farið að tíðkast að
menn sem komnir eru yfir 40—45
ára aldur mæti einu sinni á ári
hvort sem þeir kenna sjer nokkurs
meins eða ekki, til að láta athuga
sig fyrir krabbameini. Mundi
krabbameinsrannsóknastöðin auð-
vitað taka shkar tannsóknir að sjer,
ef húr. vsstí til.
Nota þarf liiua full-
koinnustu tækni.
Enn er eitt verkefni, sem fjelags-
skapur þessi gæti tekið að sjer.
La^knisfræðinni er ávallt að fara
fram, en á hverjum tíma er ekki
sagt að það sem áunnist hefir í
þekkingu og kunnáttu sje þegar
orðið sameign allra læknislærðra
manna, heldur tekur það mislang-
an tíma að dreifast út. Einn þáttur
í verkahring þessa fjelagsskapar
yrði því sá, að standa vel á verði
um allar nýungar og framfarir í
viðureigninni við krabbameinið og
veita aðstoð ef með þarf, til að
flytja sjerstaka kunnáttu inn í
landið.
Þannig getur t. d. komið til mála
að styrkja lækna til að læra sjer-
stakar aðgerðir, sem enn er ekki
íarið að gera hjer á landi, en eru
árangursríkar í viðureigninni viö
krabbamein í sjerstökum líffær-
um. í því sambandi vil jeg benda
á, að okkur vantar eins og er, mann
sem kann að gera lungnaskurði,
skera burtu hluta af lunga eða
jafnvel heilt lunga. Hafa slíkir
skurðir gefist mjög vel við krabba
meini í lungum, sem áður drap
hvern einasta mann sem af þvi
veiktist. Vegna framfara í skurð-
lækningum tekst nú að bjarga þvi
sem næst þriðjungi þessara sjúki-
inga og líkur til að betur megi
gera, þegar sjúklingarnir íara að
koma fyr. Mikil þörf er lijer a
landi fyrir skurðiækni, sem gert
gæti slika skurði, því að þeir eru
mikið notaðir við lungnatæringu
og eru ein mesta framför síðari
ára í viðureigninni \rið lungna-
berkla,
Væri vel við eigandi að krabba-
meinsvarnafjelagið tæki að sjer að
styrkja unga skurðlækna til að afla
sjer nauðsynlegrar kunnáttu til
þessara aðgerða, sem eru vanda-
samar og hættulegar í höndum ó-
æfSra, &r. tiltölulega lítt hættúleg-