Lesbók Morgunblaðsins - 20.03.1949, Blaðsíða 3

LESBÓK MORG UNELAÐSINS
143
inum á Fáskrúðsfirði, heldur
jarði þau á svonefndri „Búða-
strönd“. Líkkisturnar sje ekki ann-
að en óvandaðir kassar og grafnar
svo grunnt, að þær blási upp.
Kveðst prestur vera hræddur um
að þarna geti gosið upp pest. Ósk-
ar hann því að stiptsyfirvöldin
reyni að finna einhver ráð gegn
þessu, annaðhvort að skylda
Frakka til að grafa líkin í kirkju-
garði, eða þá að sökkva þeim í
hafið að sjómannasið. Biskup svar-
aði þessu á þá leið, að stiftsyfir-
völdin gætu ekki gert neitt, prest-
ur yrði að snúa sjer til sýslumanns,
því að hjer væri um heilbrigðis-
ráðstafanir að ræða. —
EN SVO var það hinn 3. apríl
1864 að Baudoin prestur helt op-
inbera guðsþjónustu í kirkju sinni
og talaði á íslensku. Var þar
margt Islendinga. Sögðu þeir að
hann hefði talað mikið um það
hvað kaþólskan bæri af lútersk-
unni. Næsta sunnudag messaði svo
Boudoin aftur á íslensku með
sama hætti. Þá var Ólafi Pálssyni
dómkirkjupresti nóg boðið og
kærði hann þetta athæfi fyrir
biskupi. En biskup skrifaði þegar
stiptamtmanni og skýrði honum
frá þessu. Biður hann stiptamt-
mann að segja sjer hvort þessi
framkoma hinna kaþólsku sje
landsins lögum samkvæm, og sje
svo eigi, þá skorar hann á stipt-
amtmann að bíða ekki eftir úr-
skurði stjórnarinnar í Danmörk.
heldur skerast þegar í málið og
koma „þannig í veg fyi’ir hneyksli
það, sem kirkju vorri er búið“.
Bendir hann til brjefs dómsmála-
ráðuneytisins 14. júií 1859, þar sem
segir að hinir kaþólsku prestar
megi ekki reyna að teJja Íslend-
inga á að taka sína trú, en þetta
hafi nú Baudoin gert með því að
flytja ræöu a íslensku ur prjedik-
unarstoli.
Ekki þóttist biskup fá fullnægj-
andi svar hjá stiptamtmanni og
skrifaði honum aftur, en ekkert
svar kom við því brjefi. Stiptamt-
maður hafði þegar skrifað dóms-
málaráðuneytinu og lagt málið
fyrir það. Með því mun hann hafa
talið sig hafa gert hreint fyrir sín-
um dyrum.
BISKUP skrifaði þá langa kæru
til kirkju- og kenslumálaráðuneyt-
isins. Segir hann þar, að ef þessu
haldi áfram, verði afleiðingarnar
ófyrirsjáanlegar. Að vísu kvaðst
hann ekki vantreysta íslendingum,
en svo geti farið að þeir kaþólsku
komi hjer upp söfnuði „og skapi
þar með sundrung, tvídrægni og
illindi, sem er það versta sem fyr-
ir landið getur konlið“.
Hann segist vita að stiptamtmað-
ur muni leggja málið fyrir stjórn-
ina, en treystir því ekki að hann
útskýri það rjett. Biður hann því
ráðuneytið að styðja sig, sem
standi einn og yfirgefinn í þessu
þýðingarmikla máli, til þess að
koma í veg fyrir það að þetta
„katholske Uvæsen“ nái að festa
rætur í landinu, því að það mundi
hafa hinar hræðilegustu afleiðing-
ar —
Aftur skrifar hann ráðuneytinu
um mitt sumar og segir að prest-
arnir hafi prjedikað á íslensku á
hverjum sunnudegi síðan í apríl.
Hafi þeir auglýst messurnar á
kirkjunni og hafi þar stundum
verið rúmlega 50 áheyrendur. Vita
allir, sem muna eftir elstu ka-
þólsku kirkjunni hjer, sem var lít-
il og þröng, að þar munu flest sæti
hafa verið skipuð við þessar guðs-
þjónustur.
Biskup huggar sig við það. að
enn hafi enginn kastað trú sinni,
en kvartar um það, að stiftamt-
maður hafi ekki tekið minsta til-
ht til umkvartana sinna. —
í Kaupmannahofn gekk nú-mal-
ið milli stjórnardeildanna. Og
liinn 29. júní kom úrskurður dóms
málaráðuneytisins. Var hann á þá
leið, að stiptamtmanni var falið að
tilkynna bæjarfógeta að honum
beri að banna kaþólsku prestunum
að halda slíkar opinberar guðsþjón
ustur. Á hinn bóginn verði þeim
ekki bannað að hafa guðsþjónust-
ur fyrir franska sjómenn. —
ÁRIÐ áður en þefta gerðist barst
Alþingi bænarskrá frá 22 Þingey-
ingum um trúbragðafrelsi. Var
hún á þessa leið:
Trúbragðafrelsi hjer á landi er
rnjög takmarkað eftir hinum
gömlu lögum, sem enn gilda í því
efni, og er með þeim einkum hall-
oð rjetti kaþólskra manna meira
xn góðu hófi gegnir. Vjer ætlum
þó, að það sje hverjum skynsöm-
um og mentuðum manni ljóst, hve
ósanngjarnt og iJla tilfallið er, að
leyfa ekld lrverjum kristn,um
manni að þjóna guði með þeirri
oðferð, er sannfæring manns býð-
ur, og einkum er þetta því frá-
Jeitara, sem Gyðingar hafa fengið
hjer trúbragðafrelsi að lögum.
Óska þeir svo að þingið sendi
bænarskrá til konungs um að öll-
um kristilegum trúarbragðaflokk-
um verði veitt fullkomið trúfrelsi
lijer á landi, og nemi alt úr lög-
um, sem því hefir verið til fyr-
irstöðu. —■
Ekki tók þingið vel undir þetta.
því að inálið var felt 'frá umræðu
með 20:3. Þeir, sem ekki viidu
stinga því undir stól voru Gísli
Brynjólfsson, Jón Guðmundsson
og Jón Hjaltalín.
Þar sem þessir Þingeyingar
vitna til þess að Gyðingar hafi
hjer trúbragðafrelsi, þá er þar átt
við opið brjef frá 1857 svolát-
ondi:
„Vjer Fnðrik VII o. s. frv.
Eftir að vjer höfum meðtekið
-þegnlegt - alitsskj al - vors trúa ■ al-