Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1949, Qupperneq 12

21(5
LESBOK MORGUNBL^DSINS
ALLSNÆGTIR -
EN NÆRINGARSKORTUR
Ilvcrnig mcnn svclta sig upp mcö hcimskulcgu mataræði.
VÍSLNDAMENN frá Pensylvania
State College tóku sig til fyrir
nokkru og rannsökuðu mataræði
og líkamsþrif 64 fjölskyldna í
Philadelphia. Þeir völdu ekki af
verri endanum, heldur hafði alt
þetta fólk nóg af öllu og lifði í
allsnægtum.
Árangurinn af þessum rannsókn-
um staðfesti þann grun vísinda-
mannanna, að meiri hlutinn af í-
búum Bandaríkjanna búi við nær-
ingarefnaskort, og engu síður efn-
aðra fólkið.
í þessum 64 fjölskyldum voru
239 karlar, konur og börn, og það
kom í ljós, að aðeins fjórða hvert
mannsbarn fekk þá fæðu, sem full-
nægði líkamanum. Allir voru tald-
ir heilbrigðir þegar rannsókn hófst.
en rúmlega helmingurinn af ungu
stúlkunum náði ekki meðalþunga,
og bein þeirra höfðu ekki fengið
eðlilegan þroska vegna skorts á
kalki, járni og fjörefnum. Börn
innan 12 ára aldurs skorti mikið
á að hafa náð meðalþunga, höfðu
beinkröm, og þrjú af hverjum fjór-
um hafði skort A og D fjörefni.
Verst voru mæðurnar farnar. —
Fjórar af hverjum fimm þjáðust af
næringarskorti.
Hvernig stendur a þessu? Hvern-
ig má það ske að efnað fólk þjáist
af næringarefnaskorti?
Það er alt mataræðinu að kenna.
Sjest það best á því, að húsbænd-
urriir voru yfirleitt hraustir, en
það kemur af því að þeir eta altaf
miðdegisverð á veitingahúsum, en
konurnar láta sjer r.ægja að „narta
í eitthvað'4 heima. Nokkra karl-
menn skorti þó C fjörefni, en það
stafar af því hvað þeir eru frá-
bitnir grænmeti. — Þeir eta líka
meira heima og það bætir upp hvað
maturinn er fjörefnasnauður. En
konur reyna allar að forðast það
að fitna og þora því ekki að borða
nægju sína.
Það kom í ljós að margar hús-
mæðurnar höfðu gengið í mat-
reiðsluskóla og þektu vel næring-
argildi hinna ýmsu matvæla. En
svo eyðilögðu þær matvælin með
því að sjóða úr þeim öll fjörefnin.
Fólki er það yfirleitt ekki ljóst.
að hægt er að eyðileggja bestu
fæðu með heimskulegri matreiðslu
Og það eitt getur valdið næringar-
efnaskorti. Vísindamenn, sem voru
að rannsaka heilsufar Newfound-
landbúa fyrir nokkru, urðu hissa
á því hvað margir þjáðust þar af
fjörefnaskorti, þótt þeir lifðu á
kartöflum, káli og fiski. Það var
ekki fyr en þeir fóru inn í eld-
húsin og athuguðu matreiðsluna,
að þéir sáu lausn gátunnar. Matur-
inn var eyðilagður með því að sjóða
hann langa lengi í miklu vatni. Og
svo var soðinu, með öllum fjörefn-
unum fleýgt eins og hverjum öðr-
um úrgangi.
Læknablaðið .,Hygeia“ segir að
einn þátturimi í óhollu mataræði
sje matvendni og hún hefur frem-
ur aukist með bættum liag alþýðu.
Nú þykjast menn ekki geta lagt
sjer til munns hið holla rúgbrauð,
gert úr heimamöluðu korni. Þuð
þykir „fínna“ ad eta brauð úr aí-
hýddu cg blíkjuðu hveiti, aó ncta
hreúisaðan hvítasykur og „póler-
uð“ grjón. Þetta heimskulega nrat-
aræði er afleiðing velmegunar og
liefur við gengist lengi.
Hjer skal nefna eitt dæmi. Meg-
inþorri manna lifir á þyítu hveiti,
en við hreinsunina og blikjuna hef-
ur það mist 90% af því efni, sem
kallast „thiamine". Hverjar verða
svo afleiðingarnar? Til þess að
ganga úr skugga um það, tók Mavo
Clinic til rannsóknar hóp af ung-
um, hraustum og fjörugum stúlk-
um og ljet þær hafa sjerstakt mat-
aræði. Þær fengu nóg af öllu nema
„thiamine". Á skömmum tíma urðu
stúlkurnar framtakslausar, þung-
lyndar og uppstökkar. En þeim
batnaðí aftur er þær fengu „thia-
mine.“
Dr. Russell M. Wilder, nafn-
kunnur matvæla-sjerfræðingur,
segir aði margs háttar mannamein
svo sem þunglyndi, þreyta, tauga-
óstyrkur og kjarkleysi sje aðallega
sprottin af óhollu mataræði.
Nú er að segja aftur frá fjöl-
skyldunum í Philadelphia. Læknar
ráðlögðu húsmæðrum hvað þær
skyldi hafa til matar framvegis og
þeim var kent að matreiða. Eftir
eitt ár var fólkið orðið gjörólíkt
því sem áður var.'Nú hafði það
fengið hollari og fjörefnaríkari
fæðu en áður, en samt hafði fæðið
kostað minna og konurnar höfðu
haft miklu minna fyrir matreiðsl-
unni en fyr. Börnin höfðu þroskast
betur, minna hafði borið á tauga-
veiklun og íólkið hafði ekki verið
jafn næmt fyrir kvefi.
Öt af þessu hefur di*. Tom D.
típies, heilsufræðingur og forstjóri
Department of Metabolism and
Nutrition of Northwestern Uni-
versity Medical School í Chicago,
gefið eftirfarandi ráðleggingar um
holt matai'æði:
Mjólk — að minsta kosti hálfur
litri a dag fyrir fullorðna og peli
fyrir bcrn.
Magurt kjót — einu sinni á dag