Lesbók Morgunblaðsins - 27.11.1949, Blaðsíða 16

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
540
Galdra-Leiíi
átti um skeið heima á Garðstöðum,
sem var kot í túnfætinum í Ögri. Bjó
hann þar við mikla fátækt. Einu sinni
fórst franskt fiskiskip á Brekaskerjum.
Þá neytti Leifi kunnáttu sinnar og ljet
alla matbjörg úr skipinu fljóta til sín.
Bað hann svo konu sína að koma með
sjer niður í fjöru og bjarga rekanum
undan sjó. Þá kvað hún:
Vinn eg ei fyrir vín og brauð
vandra með þjer niður í sand;
frýs mjer hugur við frönskum auð,
fjandinn hefur ’ann sent á land.
Þingkosning fyrir 97 árum.
Hinn 30. september 1852 fór fram
alþingiskosning í Reykjavík. Af kjós-
endum mættu alls 12, og fengu þeir
Jón Thorsteinsson landlæknir og Þórð-
ur Sveinbjörnsson sín 3 atkv. hvor. En
með því að Þórður var konungkjör-
inn þingmaður fyrir, þá hlaut Jón þing-
sætið.
Bjarghrun í Drangey.
Vorið 1838 var mjög kalt og gerði
fannkomuhríð mikla 9. júní, svo að
fje fenti í sumum stöðum, en ljetti af
hríðinni hinn 11. júní. Varð þá jarð-
skjálfti ægilegur um og eftir hátta-
tíma aðfaranótt þess 12. Mátti kalla
hann ógurlegastan við Drangey; varð
svo mikið hrunið á eynni, að eigi sá
handaskil fyrir moldryki og grjóthríð.
Hlupu sumir undan í sjóinn, aðrir hírð-
ust undir steininum mikla þar í fjör-
unni, en þeir á sjó voru um flekalagn-
ir, hræddust það, að allir mundu þeir
týnst hafa, er uppi voru í fjörunni og
skip gnötruðu undir þeim sem á þræði
ljeki. Hrundi þá og mjög norðan úr
Tindastól. Sums staðar fellu hús og
bæir í útsveitum, en eigi meiddist
nema einn maður við Drangey, er
Ólafur hjet Helgason. Valt afar mik-
ill steinn á hann ofan, en á honum
var sem lítil hvelfing og lenti hún
yfir Ólafi. Veltu síðan margir af hon-
um steininum og ætluðu að ná líki
hans, en alla furðaði er hann var enn
lifandi. En svo hafði að honum þrengt,
að eftir lá hann alt sumarið, varð
þó heill að kalla. — Vissu menn eigi
dæmi til slíks jarðskjálfta fyrir norð-
BÁTANAUST — Hjá Gemlufalli í Dýrafirði standa enn þessi tvö gömlu báta-
naust. Þótt margir fari þarna um taka fæstir eftir þeim, vegna þess að þau
standa undir sjávarkambi. Af slíkum húsum mun nú fátt orðið á íslandi.
Þau eru frá þeim tíma.er menn töldu jafn sjálfsagt að eiga skýli yfir bátana
sína og menn telja nú nauðsynlegt að eiga skýli fyrir bíla sína.
an land og þóttust menn vita, að elds-
umbrot hefði verið á mararbotni fyrir
norðan landið, því að það sögðu for-
menn sumir, er lengi höfðu róið til
Drangeyar, að grynt hefði á miði því,
er Drangeyarsandur kallast, um tutt-
ugu faðma. (Gísli Konr.)
Smiðir í kaupavinnu.
Árið 1854 kom fyrsta „siglingin“ til
Reykjavíkur hinn 4. maí. Var þá orðin
tilfinnanleg þurð á kornvöru og öðr-
um nauðsynjavörum og skorti m. a.
algjörlega byggingarefni. En ekkert
kom af því með þessu skipi og ekki
fyr en seint um sumarið. Var því at-
vinnuleysi hjá byggingamönnum og
rjeðu smiðir sig í kaupavinnu upp um
sveitir, heldur en ganga iðjulausir.
Reykjavik sjerstök þinghá.
Hinn 15. apríl 1835 var svo ákveðið
með konungsúrskurði, að Reykjavík
skyldi vera sjerstök þinghá, vegna sí-
vaxandi íbúatölu kaupstaðarins. Þá
voru hjer 639 sálir í árslok.
------ «vðBU-fp-'r-'S'
Einar Friðriksson
bóndi í Svartárkoti var að hugsa um
að bæta kynstofn silungs í vatninu
þar. í því skyni ljet hann í nóvember
1883 og í janúar 1884 frjóvga birt-
ingshrogn við Mývatn og flutti eggin
svo frjóvguð í Svartárvatn. Þar voru
þau ’ lögð niður í eina uppsprettuna
milli steina nokkurra, svo að hann
gæti haft eftirlit með eggjunum. í
janúarmánuði flutti hann þau frá Mý-
vatni. Þá var 16 stiga frost meðan á
flutningum stóð, en eggin voru vafin
innan í mosa og utan um hann var
látið hey. Það voru naumast liðnir 50
dagar áður en eggjunum var út klak-
ið. (Arthur Feddersen).
Grastófur.
Það má furðulegt teljast, að sumir
refir lifa á rótum og það eigi einungis
hvannarótum, heldur einnig meljum,
sem vaxa í bjarginu (Látrabjargi).
Þetta hlýtur að vera sjerstakt refaaf-
brigði, því að þeir bíta einnig gras eins
og grasbítarnir. Refir þessir koma
hvorki niður til sjávar nje leita upp
á fjöll, heldur halda þeir sig í hlið-
unum innan um lömb og rjúpur, sem
aðrir refir sækjast svo mjög eftir, en
þessir vinna þeim ekki hið minsta
mein. Kallast þeir grastófur. Smalar
veita þeim athygli, svo að þeir geti þekt
þær, og leitast við að þeim sje ekki
mein^gert, hvorki af hundum nje á
annan hátt. (E. Ól.)