Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.1950, Side 16
76
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
Strandarkirkja.
Kirkjan á Strönd í Selvogi var helg-
uð Maríu mey og heilögum Tómasi
erkibiskupi. Það er mál manna, að sjera
Eiríkur í Vogsósum haíi komist yfir
flís af krossinum helga í Kaldaðarnesi,
þegar hann var brotinn niður, og
skeytt hana einhvers staðar inn í við-
inn í Strandarkirkju. En tvennum sög-
um fer um það, hvernig hann hafi náð
flísinni. Sumir segja, að hann hafi tek-
ið hana sjálfur, þegar krossinn var
feldur, en það var reyndar löngu fyrir
daga sjera Eiríks. Aftur á móti segja
aðrir, að hann hafi náð henni á Hjalla
í Ölfusi, hjá gamalli kerlingu, og er
það sennilegra. Þau ummæli eru höfð
eftir sjera Eiríki, er hann kom síðast
í Strandarkirkju, að mönnum mundi að
öllum jafnaði verða að ósk sinni, ef
þeir hjeti á kirkjuna. Hefur það ræst
vel, því að enn í dag er heitið á kirkj-
una, og verður hún jafnan vel við. (ísl.
galdramenn).
Fyrir 300 árum.
Jón het maður, kallaður Sýuson;
honum hafði stjúpdóttir hans kent
barn, en hann meðgekk aldrei; bárust
á hann líkur og fekk hann ei eiðamenn,
var síðan dæmdur til dauða 1650. Hann
varð illmannlega við og fekk eigi böð-
ullinn höggvið hann, því öxin þótti
vefjast upp sem í steini; urðu því mjög
mörg höggin áður hann dó; fundu þeir
á honum svartan rúnastaf í skónum,
á eikarspjaldi og hausskel af manni
með hári á, og heldu hann fjölkunn-
ugan mjög, og brendu kroppinn. (Árb.
Esph.)
Augun í selnum.
í ævisögu sinni segir Daniel Daniels-
son frá því er þeir voru að seladrápi
í vognum hjá Andríðsey. Lögðu þeir
nót fyrir voginn, voru á báti meðfram
henni og rotuðu selina, sem lentu í
nótinni, er þeir ætluðu út úr vogn-
um. „Við, sem að þessu unnum, köll-
uðum þetta sport“, segir hann. „En
nú fengist jeg ekki til þess að horfa
í augu á sel, sem flæktur væri í nót,
og slá hann þar með barefli. Jeg
get ekki lýst augnaráði sels, sem er
svo fjötraður, að hann getur enga
ROK — Veðráttan í janúar var óvenjulega umhleypingasöm og stormasöm.
Hafa sjaldan á einum mánuði verið önnur eins stórviðri og jafn tið. Hvað
eftir annað komst vindhraðinn yfir 12 stig og var sundum 14—15 stig. Ýmsum
skemdum hafa þessi stórviðri valdið og stórslysum á sjó; fórst stór vjelbátur,
Helgi frá Vestmannaeyum og stór togari, Vörður frá Patreksfirði. Með þeim
skipum fórust 15 menn. — Myndin hjer að ofan er tekin einn rokdaginn í
Reykjavík. Stormský grúfa yfir en brimskaflar brotna úti fyrir hafnarmynninu.
— (Ljósm. ÓI. K. Magnússon).
björg sjer veitt, en verður að þola
högg og slög frá manni, sem hann
hefir aldrei unnið mein. Augnaráðið er
ekki hvast, það er fremur spyrjandi
eða dreymandi. — Á meðan jeg er
að skrifa þessar línur, er mjer sem
jeg sjái enn augnaráð sumra selanna,
sem jeg fyrir röskum aldarfjórðungi
sló í rot í lóninu hjá Andríðsey. Lík-
lega á hjer við málshátturinn: Tvisvar
verður gamall maður barn“.
Fyrir 100 árum
í janúar voru nú alment haldnir fund-
ir í hverjum hrepp, einkanlega til að
tala um kosningar til þjóðfundarins,
er halda átti í Reykjavík á þessu
sumri. Vonuðu menn nú eftir algjöðri,
æskilegri og endurbættri stjórnarlög-
um, með miklum fögnuði. Sýslunefndir
voru settar, er sömdu stjórnarfrum-
vörp, er mörg urðu samhljóða, handa
þinginu að velja úr það besta, eftir
landsins hagsmunum. Voru þau send
til prentunar í Reykjavík, en af því
stiptsyfirvöldum þótti það ei geta orð-
ið einhvers hlutar vegna, voru skjö!
þessi send út og því síður álitin til
prentunar. Þóttist stjórnin nú finns
sjálfbyrgings- og uppreistaranda hjá
íslendingum, þar sem þeir vildu ekki
gefa sig að öllu á vald Danastjórnar.
(Brandstaðaannáll).
Sæskrímsl.
í Grímsey var lengi mognuð trú á
sæskrímsl og töldu menn að þau leit-
uðu þar oft á land um nætur. Þótti
því ekki ráðlegt að vera á ferli eftir
dagsetur. Til sannindamerkis um það
var sögð þessi saga: — Það bar við,
að kona ein gekk frá Efri-Sandvík til
næsta bæar að mala, og fyrir því að
kvörn var eigi laus þegar, mól hún á
nótt fram og vildi þá heim ganga, en
kom eigi heim um nóttina. Að morgni
var hennar leita farið og fannst af
henni önnur höndin, og ekkert ann-
að. Var því trúað að sæskrímsl hefði
grandað henni.