Lesbók Morgunblaðsins - 12.02.1950, Page 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
89-
DÁLEIDSLU LÆKNINGAR
ÞAÐ HAFA verið margir hleypidómar og hjátrú í sambandi við
dáleiðslu. Hjer fer á eftir það, sem læknar segja um gagnsemi dá-
leiðslunnar fyrir læknavísind in.
FLESTIR álíta víst að dáleiðsla sje
ekki annað en skemtilegt atriði á
leiksviði, skemtilegra eða hlægi-
legra heldur en sjónhverfingar og
galdrar. Það þykir ekki lítið í það
varið að sjá náungann fremja í dá-
leiðslu alls konar vitleysu, þykjast
vera ungbarn, þykjast vera að
veiða, finnast hiti kaldur o. s. frv.
Þá er áhorfendum skemt.
En dáleiðsla er í sjálfu sjer mjög
alvarlegs eðlis, þótt menn hafi ó-
frægt hana með fíflskaparlátum.
Sálfræðingar hafa ekki skorið úr
því enn hvers eðlis hún er, en hitt
er staðreynd, að hægt er að dá-
leiða 3 af hverjum 4 heilbrigðum
mönnum. Það er líka margsannað,
að dávaldurinn hefur hjer um bil
ótakmarkað vald yfir hinum dá-
leidda og getur fengið hann til að
gera hvað sem er, nema það sem
stríðir gegn siðgæðishugmyndum
hans. Það er t. d. varla unt að fá
dáleiddan mann til þess að afklæð-
ast á almannafæri, nje heldur að
fá hann til þess að gera það, sem
hann telur glæp. Dáleiðslan nær
ekki svo langt að hægt sje að láta
menn yfirleitt brjóta á móti betri
vitund.
Seint á 19. öld hugkvæmdist
mönnum að hægt mundi að lækna
sjúklinga með dáleiðslu. Hefir það
stöðugt verið reynt síðan, bæði þar
sem um líkamleg vanheilindi og
geðbilanir var að ræða. En þessum
lækningum fylgdi svo mikið skruni
þeirra, er við þær fengust, að lækn-
ar fengu skömm á þeim. Jafnframt
fleygði þá fram sálsýkilækningum,
og hvort tveggja þetta varð til þess,
að dáleiðslulækningar nutu eigi
þeirrar athygli sem skyldi. Það eru
ekki nema tíu ár síðan að læknar
og vísindamenn fóru alvarlega að
gefa þessu gaum. Því má
segja, að þessar vísindalegu lækn-
ingar sje enn á byrjunarstigi. Þó
hafa þær sýnt allmikinn árangur
gegn ýmiskonar kvillum, bæði and-
legum og líkamlegum. Má þar til
dæmis nefna offitu, svefnleysi,
kjarkleysi, drykkjusýki og eitur-
lyfjasýki. Með dáleiðslu hefir tek-
ist að leiða hug manna frá þess-
um kvillum og vekja hjá þeim vilja
til þess að standast gegn þeim.
Vjer skulum taka offitu og ofát
til dæmis og hvernig hægt er að
hjálpa mönnum sem af þessu
þjást.
Offita stafar nær altaf af ofáti.
Dr. Wolberg læknir segir að ofát
sje enginn skepnuskapur, heldur
hafi menn nautn af því. Oft og tíð-
um stafi tilhneiging til ofáts frá
því að menn voru á barnaldri og
liðu af meltingarkvillum, svo að
þeir þoldu engan mat, en þegar
þessi kvilli var læknaður, varð
þeim það hrein nautn að borða
mikinn og góðan mat. Varð það
síðan að ávana að eta meira en
þörf var á og ánægjan af því einu
að eta, helst stöðugt. Og þegar
þessir menn hafa náð fullorðins-
aldri, er þeim það jafnmikil nautn
að offylla sig, eins og barni, sem
liggur við mjólkurfylt brjóst móð-
ur sinnar.
Aðferðin til þess að lækna þessa
menn er sú, að benda þeim á það
með rökum, þegar þeir eru í dá-
leiðslu, að ákveðinn matarskamtur
sje þeim hollastur, ef hans sje
neytt líði þeim miklu befcur en áð-
ur, líkaminn endurnýist -Jpg þeir
verði ötulli til allra star|a. Ekki
má byrja á því að skipa mönnum
fyrir, því að þá er hætt vijfcað upp
í þeim komi þrjóska. Er þvf .þyrj-
að á því að fara að sjújidlhprmm
með lenpni, en smám saman Verð •
ur dávaldurinn ákveðnarj- ‘og_ að Ipk
um skipar hann sjúklingnum í$rir
með harðri hendi, alveg eins og
faðir mundi gera við bar-h sitt. Er
sjúklingum þá sagt ákveðið, hváð
hann megi borða og hvað hann
megi ekki borða. Og niðprstaðan
verður sú, að sjúkhngurinn hlýðir
dávaldinum eins og barn,
Það er erfiðara að fást við áfeng-
issjúklinga. Það má alls ekki reyna
til þess í upphafi að fá þá til að
blygðast sín fyrir drykkjuskapinn,
nje heldur að skipa þeim með
harðri hendi að hætta að drekka.
Það verður eingöngu til þess að
vekja þrjósku hjá sjúklingnum.
Það verður því að fara afar hægt
í sakirnar og reyna að vekja metn-
að sjúklingsins og vilja til að
læknast. •
Hvernig er það hægt? munu
margir spyrja.
Dr. Wolberg segir að vekja þurfi
hjá sjúklingnum löngun í eitthvað
annað en áfengi. Dávaldur segir til
dæmis við sjúkhnginn: „Þegar bú
vaknar mun þig áreiðanlega langa
í áfengi. En jafnframt muntu finna
á þjer, að áfengið er eitur, seip
mun eyðileggja bæði líkama þinn,
og sál. Um leið muntu taka eftir
því, að á borðinu fyrir framan þig
er glas með malt-töflum. ÓsjáJf-
rátt muntu taka glasið, opna það
og fá þjer eina töflu. En um leið
og þú finnur bragðið að henni,
hverfur gjörsamlega lönguníp í á-
fengi......V