Lesbók Morgunblaðsins - 05.03.1950, Qupperneq 8

132
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
01 unnar fjjóhr
AFRIKUMENN
í AFRÍKU eru rúmlega 2000 bjóð-
ílokkar. Hver þeirra hefur sína sjer
stöku siði og venjur og hugmyndir.
Hver þjóðflokkur talar sína tungu,
sem er frábrugðin tungum hinna.
Samtals eru hinir dökku íbúar þess
arar álfu um 150 miljónir. En hvít-
ir menn í álfunni eru ekki nema
um 3 miljónir.
Frumbyggjar álfunnar eru mjög
Diismunandi. í hátt. — Sumir eru
tinnusvartir, aðrir Ijósbrúnir. Sum-
ir eru með snarhrokkið hár, aðrir
með strítt og sljett hár. Sumir eru
flatnefja og með afar þykkar varir,
aðrir með hvöss nef og þunnar var-
ir. Sumir eru skeggjaðir, en öðrum
vex ekki skegg. Sumir eru hraustir
og harðfengir, miklir á velli og
gjörfulegir, aðrir eru dvergar að
\exti.
Menning þcirra er jafn marg-
brotin eins og kynin eru mörg'. —
Rjett sunnan við Sahara eyðimörk-
ina býr Hausa-kynþátturinn. Þeir
eru Múhamedstrúar. Þeir hafa kvik
fjárrækt, nautgripi, sauði og geit-
ur Þeir stunda akuryrkju og iðnað,
framleiða gler, ofnar mottur og
körfur, vefa dúka í föt handa sjer
og framleiða alls konar nytsamar
og fallegar \örur úr leðri. Þeir
byggja sjer reisuleg hús ur leir og
grjóti. Þeir eru sjálfstæðir og hafa
sin eigin lög og dómstóla.
Ólíkir þeim eru Buskamennirnir,
sr m ciga heima hjá Kalihari eyði-
ínörkinni og þar í grend. Þeir eru
heiðingjar og trúa á tunglið. Þeir
liía aðalícga á ávöxtunx og rótum
og smáurn dýrum, sem þeir geta
veitt í gildrur. Konur þeirra byggja
húsm cg eru þau gerð úr greinum
og grasi og standa nokkur saman í
þyrpingu, svo sem mílu vegar eða
meira frá næsta vatnsbóli. Ekki
þykir vogandi að hafa bygðina nær
vatnsbólinu, svo að ekki fælist dýr-
in, sem leita sjer þar drykkjar. Sje
aýrin fæld frá vatnsbólinu er loku
fyrir það skotið að hægt sje að
veiða og hafa kjöt á borðum.
Buskamenn hafa ýmsar cinkenni
legar venjur. Þegar fjölskylda er
orðin svo mannmörg, að allir geta
ekki sofið í kofanum, verða elstu
börnin að liggja úti. Engin áhöld
eiga þeir og engin húsgögn, en ílát
þeirra eru aðallega strútseggjakopp
ar og illa smíðaðar trjeskálar. Þeir
eru altaf á flökti fram og aftur, og
þess vegna kemur það sjer vel að
hafa lítinn flutning. Þegar allir
ávcxtir og rætur er upp etið á ein-
hverjum stað, er ekki unx annað að
gera en flytja búferlum og setjast
að í námunda við næsta vatnsból.
Föt eiga þeir engin, en karlmenn
gera sjer skýlur úr dýraskinnum.
\ opn ciga þcir ekki önnur en boga,
og eru ör\rarnar með beinoddum.
Þeir hafa enga hugmynd um bað
hvernig á að rækta jörðina eða
hafa tamin dýr.
Á þessum sanxanburði á Hausa-
þjóðflokknum og Buskmönnum má
sjá hve mikill munur er á hinum
ýmsu þjóðflokkum í Afriku.
ÞEGAR hvítir menn íóru að kynn-
ast Aíríku komust þeir að raun um
að þar voru ágæt skilyrði til þess
að rækta sykui'reyr, bómull, kaiíi
og margs konar aðrar utflutrúngs-
vorur. En þegar þeir ætluðu að
byrja a ræktun, urðu þeir undir
eins í hraki með vinnuafl. Svörtu
mennirnir vildu ekki vinna hjá
þeim. Þeir voru sínir eigin herrar,
höfðu nóg handa sjer og kærðu sig
ekki um meira. Þannig var til dæm
is um Kaffana. Þeir höfðu reist
sjer stór þorp (kraals), víggirt með
timburgirðingu, og yfir hverju
þorpi rjeði einvaldur höfðingi. Þeir
eignuðu sjer alt land þar í nágrenn-
inu, enda þurftu þeir á því að halda
sem beitilandi fyrir nautgripa hjarð
ir sínar. Varði hvert þorp sitt land
með oddi og egg, hver sem í hlut
átti. Það voru því Kaffarnir, sem
íyrstir risu upp gegn hvítum mönn-
um (Bretum og Hollendingum) og
háðu orustur við þá.
Hvítu mcnnirnir voru nauðbeygð
-ir til þess að flytja inn vinnuafl,
og þcir sóttu verkamenn austur til
Indlands. Það voru ágætir starfs-
menn og þeir settust að í Afríku.
Margir þcirra hafa orðið landeig-
endur ðg’ auðgast vel, aðrir hafa
crðið kaupsýslumenn. — Nú sem
stendur cr um hálf miljón inn-
lluttra Indverja í Afriku, og hafa
aí því íásið ýmis vandamál.
EKKI hafa allir innfæddir Afríku-
menn verið hvítum mönnurn and-
vígir, enda gætir nú áhrifa menn-
ingar hvítra manna þar meir og
meir með hverju árinu sem liður.
En mikill munur er á hinum
svörtu mönnum og hinum gulu
Indverjum. Indverjar búa að gam-
alli og rótgróinni menningu, og
’eiga langa sögu að baki. Megin-
þorri Svertingjanna á sjer enga
sögu og enga menningu. Trúar-
brögð þeirra eru sambland af kyngi
og ótta. Fortíðin er þeim sein lok-
uð bók. Engir þjóðflokkar þax'
þektu lcturgerð, þegar hvítir menn
komu til sögunnar, nema þeir fáu,
sem höföu liaft kynni af Múham-
edstruarmonnum nyrst í alfunní og
menningu þeirra. Flestir Afríku-
búar tjá geðshrænngar sínar auð-