Lesbók Morgunblaðsins - 05.03.1950, Blaðsíða 10

134
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
í Nigeriu að undanförnu, benda til
þess hver þróunin muni verða í
Afríku. Áður fyr var Nigeria talin
. banabeður hvítra manna", veena
þess hve loftslag var óholt fyrir þá,
vegna hitasóttar og svefnsýki, sem
hinar illræmdu tsetse-flugur valda.
Landið er að vísu óholt hvítum
mönnum enn, nema helst meðfram
ströndinni. Þess vegna er þarna
enn fótt hvítra manna, líklega ekki
nema um 4000, en Svertingjar í
landinu eru taldir um 20 miljónir.
Þeir þola loftslagið, því að þeir eru
orðnir ónæmir fyrir sjúkdómum
þeim, sem þar eru, eftir að hafa
búið í landinu mann fram af manni
um þúsundir ára.
Þrír fjórðu hlutar af Nigeria og
Gullströndinni eru þaktir af frum-
skógum. — Þrátt fyrir það flytja
Svertingjar út nær helming af öllu
því kakaó, sem notað er í heim-
inum. Ræktunin og uppskeran er
algjörlega í höndum Svertingja, en
svo taka hvítir menn við. Þeir
kaupa framleiðsluna og flytja hana
á sínum skipum á heimsmarkaðinn.
Frá þúsundum pálmalunda koma
Svertingjar með uppskeru sína til
stöðva hinna hvítu manna, og verða
oft að brjótast í gegn um þjetta
frumskóga langar leiðir. Verslunin
breytir lifnaðarháttum þeirra. Nú
er það algengt að grammófónar og
útvarpstæki sje í hinum ljelegustu
kofum inni í frumskógunum. Ung-
ir Svertingjar þeysa á reiðhjólum
eftir brautum, sem fílar hafa troð-
ið En þó ber auðvitað mest á breyt-
ir.gunni í Kano, með sínum 80.000
íbúa og mörgu ágætu byggingum.
Þar líkist nú líf manna meir og
meir því sem gerist í borgum
hvítra manna. Bifreiðar og vöru-
flutningavagnar þjóta um göturn-
ar, þar eru stórar búðir með sýning
argluggum og mörg kvikmyndahús.
\;erslun er þar blómleg, því að
íbúarnir í Nigeria og á Gullströnd-
inni kaupa af Bretum meiri vörur
heldur en Bretar flytja til Barida-
ríkjanna. Það gefur nokkra hug-
mynd um hvernig viðskifti hvítra
manna og svartra færast í nýtt
horf.
KÚGUN er ekki lengur beitt við
hina svörtu menn, en margs konar
vandamál stafa af því hvað hvítir
og svartir menn eru ólíkir. Hvítu
mennirnir eru þrælar alls konar
þarfa, sem heimsmenningin leggur
þeim á herðar. Svörtu mennirnir
eru nægjusamir og komast af með
lítið. Þess vegna er kaup þeirra
mörgum sinnum lægra en hvítra
manna. Sumir munu nú telja að
þetta sje gott fyrir hvítu mennina,
því að þá auðgist þeir á vinnu
Svertingja. Þetta getur átt við þar
sem eru aðeins fáir hvítir atvinnu-
rekendur. En í Bandaríkjum Suður
-Afríku á það varla við. Þar eiga
r.ú heima um tvær miljónir hvítra
manna og níu miljónir Svertingja
og Indverja. Hinir lituðu menn
taka alla atvinnu frá hvítum verka
mönnum, vegna þess að þeir vinna
íyrir miklu lægra kaup, og er þetta
orðið mesta vandamál hvernig
hvítir verkamenn eiga að komast
þar áfram.
Menn finna að meiri jöfnuður
þarf hjer að komast á og það er
ekki hægt með öðru móti en því
að lífskröfurnar jafnist. En þá kem-
ur sú spurning: Hafa hinir fákunn-
andi og lífsglöðu Svertingjar gott
af því að menningunni sje troðið
upp á þá, með öllum þeim kröfum,
sem hún gerir?
Það er máske erfitt að svara
þeirri spumingu, en hún svarar
sjer sjálf smám saman. Alt stefnir
í þá átt að Svertingjar tafti upp
siðu og háttu hvítra manna, eftir
því sem samgöngur og viðskifti
aukast. Nokkur bending í þá átt er
það, að í nýlendum Breta hafa svart
ir menn stofnað rúmlega 200 verka-
mannafjelög síðan árið 1938.
Svartur mentamaður, Kwegyir
Aggry læknir, líkti einu sinni svört
um og hvítum mönnum við nóturn-
ar á piano. Hann sagði að bæði
hvítu og svörtu nóturnar væri jafn
nauðsynlegar til þess að skapa sam-
ræmi í tónum. Eins væri samvinna
hvítra manna og svartra nauðsyn-
leg til þess að skapa samræmi í
sögu Afríku og menningu. En slíkt
samræmi fengist ekki fyr en Svert-
ingjar hefði tileinkað sjer menn-
ingu hvítra manna og stæðu þeim
jí.fnfætis, að svo miklu leyti sem
hæfileikar þeirra leyfðu.
Þeir, sem halda því fram að nauð
-synlegt sje að halda Svertingjum
niðri til þess að hvítir menn geti
komist af í Afríku, fara mjög villir
vegar. Þeir gæta þess ekki hvílíkar
óhemju auðlindir liggja nú ónot-
aðar um alla hina miklu heimsálfu.
Með hagnýting þessara auðlinda
gætu allir lifað þar menningarlífi
og komist vel af, og eigi aðeins sá
mannfjöldi, sem þar er nú, heldur
mörgum sinnum fleira fólk.
^ ^
KVENÞEKKJARI
STÓRBLAÐ vantaði mynd af ungri
stúlku, sem var viðriðin eitthvert
hneykslismál. Allra bragða var
leitað til þess að ná í myndina.
Stúlkum hafði verið mútað til þess,
leitað hafði veriö til ljósmyndara
og lögreglunnar en allt kom fyrir
ekki. Einn blaðamaðurinn hafði
jafnvel klifið upp að glugga henn-
ar með ljósmyndavjel í höndun-
um og ætlað að ná mynd af henni
en ekki tekist. Og svo kemur einn
af aðstoðarblaðamönnunum alt í
einu með mynd af henni. Allir
þyrptust um hann til þess að fá
að vita hvernig hann hefði íarið
að þessu.
„Jeg símaði til hennar og bað
hana um mynd í blaðið og hún
ljet mig fá hana undir eins“.