Lesbók Morgunblaðsins - 03.12.1950, Side 7
LESBÓK M0KGUNLLAÐ3INS
'67’L
E L D
IIMGAR
IMýustu rannsóknir á eðii þe
í SKÖPUNARSÖGUNNI í Gylfa-
ginningu segir svo frá þeim Borsson-
um: „t>eir gáfu staðar Öllum elding-
um, sumura á himni, sumar fóru
lausar undir himni, og settu þó þeim
stað og sköpuðu göngu þeim“. En í
goðafræði Grikkja er svo talið, að
eldinear sje blossar af skeytum þeim,
er guðinn Seifur sendir úr skýunum
yfir óvini sína. Og alt fram á þenna
dag hafa menn talið eldingar reiði-
teikn æðri máttar og óttast þær
mjög, því að gegn þeim virtust eng-
ar varnir hugsanlegar.
Nú er þetta að breytast. Að vísu
koma eldingar enn óforvarandi og
eru jafn háskasamlegar og áður, en
sínu. Þó sie hún alveg róleg, því
að hún bvkist örugg um að geta
lækuað h«ð. Tilraunin er ekki að-
oin? rrorA tit huss að fá úr hví skor-
ið að krohbamein pet? borist frá
manni til manns. he?dur einnig til
þess að sanna bað að krabbamein
sie hægt að lækna. Hún heldur því
fram. að krabbamein sje virus-
siúkdómur og standi í sambandi
við geislavirk efni í blóðinu. Og á
þessu bvggist svo læknislvf (ser-
um) það, sem hún hefur fundið
unp.
í Milano fvlgiast 20 læknar af
miklum áhuga með þessari tilraun
hennar, og blaðið segir að þeir hafi
góða von um að henni muni tak-
ast að lækna sig á nokkrum mán-
uðum. Fari svo, hefur hún unnið
mannkvninu ómetanlegt gagn. En
takist henni ekki að lækna sig, þá
hefur hún fórnað lífi sínu í þágu
alls mannkyns.
menn eru farnir að skilja eðli þeirra
og geta þess vegna varast þær og
afstýrt því að þær valdi jafn miklu
tjóni og fyrrum.
Venjulegt er að tala um það. að
eldingum ljósti niður á þessam og
þessum stað. En nú vita raenn að
þetta getur verið öfugt og er oft
öfugt, þannig að eldingarnar brjót-
ast upp úr jörðinni, og það eru senni-
lega þær, sem mestu tjóni valda.
Þetta kemur af því, að eldingarnar
stafa af háspennustraum, sem þevt-
ist fram og aftur milli tveggja öfl-
ugra rafmagnspóla. En þeir mynd-
ast eigi aðeins í þrumuskýum, held-
ur einnig í jörðinni sjálfri beint und-
ir þrumuskýunum.
Það er gömul trú, að eldingu
ijósti ekki nema einu sinni niður á
sama stað. Þetta er rangt. Tólf eld-
irra
ingum laust einu sinni niður í
Empire State Building í New York
á 20 mínútum, og stundum hefir
eldingum lostið niður í þá byggingu
50 sinnum á ári.
Langöruggasti staðurinn þegar
eldingar geysa er inni í iokuðum bíl.
Þótt eldingu Ijósti niður í bílinn get-
ur hún ekki gert mönnum neitt mein,
því að stálið í bílhúsinu ieiðir hana
niður í jörð.
Eldingavarar koma ekki í veg fyrir
að eldingu ljósti niður í hús, en þeir
leiða hana niður í jörð án þess að
hún geti kveikt í eða valdið tjóni.
Þótt flugvjel, sem, er eingöngu úr
málmi, verði fyrir eldingu, þá mun
farþegana ekki saka. Það hefir aldrei
komið fyrir svo að menn viti. að
elding hafi valdið flugslysi.
Það er miklu tíðara að eldingar
Hjer sjest hvemig hinir tveir rafmagnspólar myndast. annar í þrumuskýi, hinn
í jörðinni þar beint niður af. Á báðum stöðum fara að koma „forhlauparar" og
ná seinast saman og við það fær rafhieðslan í jörðunni framrás upp um þak-
ið á hiöðunni. En meiui mundu segja að eldingu hefði lostið niður í hlöðuna.