Lesbók Morgunblaðsins - 07.10.1951, Page 1
'ÁRNI ÓLA:
Á IMVUIVI vegi
Þverfirðirnir norðan Breiðafjarðar. Svarta línan sýnir hvert vegurinn er kominn,
brotna línan hið fyrirhugaða vegarstæði.
STRÖNDIN norðan Breiðafjarðar
frá Hjarðarnesi að Reykjanesi, er
ákaflega vogskorin. Eru þar langir
og mjóir firðir og löng og mjó nes
milli þeirra. Vestast er Kjálka-
fjörður, þá Kerlingarfjörður, þá
Skálmarfjörður, þá Kvígindis-
fjörður, þá Kollafjörður þá Gufu-
fjörður, þá Djúpafjörður og sein-
ast Þorskafjörður. Inn frá fjörðum
þessum ganga dalir og falla eftir
þeim ár, sem stundum eru straum-
harðar og illar yfirferðar þegar
vatnavextir eru. Dalir þessir eru
allir þröngir, en ná langt norður
í hálendið, og mega þar frekar
kallast gil en dalir.
Nesin milli fjarðanna eru þessi,
talið að vestan: Litlanes, Skálmar-
nesmúlafjall, Svínanesfjall, Bæar-
nesfjall, Skálanesfjall, Brekkufjall
og Hjallaháls. Öll eru nes þessi há-
lend og víða gínandi hamrar í
brúnum þeirra. Eru hámramúlar
miklir á sumum þeirra við fjarðar-
botnana og rísa hærra en hálendið
þar fyrir norðan. Þessir hamra-
múlar eru kallaðir axlir.
Á þessum slóðum eru tvær sveit-
ir, Múlasveit og Gufudalssveit.
Bygðin er strjál, því að undirlendi
er sama sem ekkert. Nokkur hlunn-
indi eru á sumum jörðunum af æð-
arvarpi í eyum og selveiði, en aðal-
lega verða bændur að treysta á
sauðfjárrækt. Og hjer eru einhver
hin bestu sauðlönd, sem hægt er
að hugsa sjer, skógarkjarr víða og
kjarngott graslendi í fjallahlíðun-
um. Er það og annálað hvað fje
verður hjer vænt og hve mikil nyt
var úr búsmala meðan fært var
frá og hve kjarngóð mjólkin var.
En sá var ljóður hjer á, að sam-
göngur voru ákaflega erfiðar. Til
skamms tíma urðu bændur að
sækja verslun út í Flatey og flytja
vörurnar á bátum upp á nesin. Út-
firi er svo mikið í fjörðunum, að
þar er ekki bátum fært nema með
flóði. Og þegar vörurnar voru nú
komnar í land, varð að binda þær
í klyfjar og flytja heim á klökk-
um. Stundum skemdust vörurnar á
leiðinni í land af ágjöf og oft gat
komið fyrir að ekki væri hægt að
flytja þær heim þegar er báturinn
kom, og lágu þær þá undir skemd-
um niður við sjó, því að þar voru
engin skýli. Með síauknum við-
skiftum og vaxandi þörf fyrir meiri