Lesbók Morgunblaðsins - 07.10.1951, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
433
I
Á HjaHahálsi, sjer niiVur í Þorskafjarðarbotn. Vaðalfjöll ber við loft til hægri.
segir þar. En nú er fallegt tún á
Þórisstöíium og Hjallaland er
nytjað þaðan. — A£ bjargbrún
fyrir ofan bæinn fellur íoss, sem
Gullfoss heitir. Hann er stundum
nokkuð vatnsmikill og þá tiguieg-
ur ásýndum, en nú seitlnði þarna
niður á tveimur stöðum, eins og
tveir gráir lokkar felli rúður kol-
svart bergið. Þar sögðu til sín
þurkarnir í sumar.
★
Skamt fyrir utan bæinn sveigic
vegurinn upp á Hjallaháls og er
þar allbratt upp að fara og brekk-
an löng. En þegar upp á hálsinn
kemur borgar sig að stíga út úr
bílnum og virða fyrir sjer útsýnið.
Blasir þar við oll Innsveitin, víð-
feðma og frjovsöm, með mörgum
bæum og stórum túnum.
Fyrir fótum manns sjer niður á
climmblaan Þorskafjörðinn. Hann
er þvengmjór,*) en taium tvær
vikur sjávar á lengd. Þar er útfiri
mikið í f jarðarbotni og geta ríðandi
menn stytt sjer leið með því að íara
yfir fjörðinn á svonefndiim Vaðii
niður af Skógum, milli Vaðilseyr*
ar og ósa Múlaár. Af þessum vaðli
draga Vaðalfjöll nafn sitt, þótl
drjúgur spölur sje þar á milli. Áð-
ur íyr var mikill skógur inn með
öllum Þorskafirði að vestan og alt
frani á seinustu öld. Einu leifar
hans eru nú í Teigaskógi utan vio
Gröf, sem er næsti bær við Þóris-
staði. Nú eru berir og blásnir hjali-
ar, þar sem skógur skrýddi lanxl-
ið áður.
Að Gröf var aður lialfkirkja eða
bænhús fyrir heimamenn, en nú
er jörðin halfgert, í eyði, Skamt
frá bænum er lítil fjallsöxJ, seni
*) Til diemis um það hvað fjorður-
inn er mjór, er sagt, að Hrafna-Flóki
liafi stigið' þvert yfir hann í eihu
skrefi frá FiókavölJum að Flókavalla-
imýpn hinuni megiji l‘ó fyfgir J'ai
sogujíiu #5 Hr^ína-ií'ldki Luí’ «veti5
óvenjulega &tor aaa'Jur.
nefnist EggjasJeggja og er sögð
sú saga um uppruna nafnsins, að
eitt sinn heyrðist þar kveðið:
Eggjasleggja heiti jeg,
dóttir Geirs og Gunnu.
Út var jeg borin
í Jwtnlausri tunnu
á sjálfa hvítasunnu.
Svipuð saga er í Þjóðsögum Jóns
Árnasonar og á að hafa gerst í
Hvítársíðu, en þar er forynjan
nefnd Veggjasleggja og kend \áð
bæiim Veggi. Þetta er eitt dæmi
um það livernig tiJdrög þjóðsagna
eru ílutt hjeraða milli.
HaJlsteinsnesfjalJ lieitir frain á
liálsinum, en ysti fjallsmúiinn þar
heitir Sorgarhorn. Tildrög þess
nafns eru þau, að örn hremdi einu
sinni barn á Hallsteinsncsi aö móð-
lurinni ásjaanrli. Hafa ernir löngum
att lieima i öxlunum og múlununx
Jxjer milli fjarðamxa, og enn munu
þeir verpa þar, Jxöt.t fátt sje nú
orðið urn ]>á hjer á landi.
■k
Nafmð Þorskafjörður virðist
benda til þess að þar Jxafi verið
nukji Jx'rskveiði f.vrrum en langt
er uu móuu nokkur .bxqj.xda hefy:
ftornið iaji í fjöröinii. Jíra það áiög,
senx valda. Maður er nefndur Bárð-
ur. Haixxx fór á skipi yfir Þorska-
fjörð með fimm öðrum, deildi ill-
deilum við þá og drap þá alla. Tveir
þeirra voru bræður, synir galdra-
konu einnar. Varð hún svo heiptai-
full út af drápi sorxa sinna, að hún
lagði það á fjörðinn að ,aldrei
skyldi þar fást fiskur úr sjó fyr
en 20 menn Jiefði týnt l>fi í hon-
um. Sagt er að P’riðrik prófastur
Jónsson á Stað, sem druknaði þar
1840, hafi verið sá tuttugasti, exx
ekki ljetti af álögunum áð heldur,
liverju sem um er að k“mia.
Handan við fjörðinn blasir við
bærinn Hlíð. í fjallið þar fvrir of-
an flaug Gull-Þórir í drekalíki eft-
ir að hann hafði lagst á fje sitt
og trylst. Innar eru Hofstaðir, þa-r
sem Hallur fjandmaður Jxans lijcv
lvpnrad Maurer segir að sjer Jxafi
verið sýndur álfakirkjugarður á
Ilofstöðum og menii liafi endur og
sinmuix lieyrt að grafið sje í hoix-
um, einkum þegar klakahögg er
mikið. Aimars er furðulitið um
álfasögin' frá þessurn slóðum, þólt
ótrúlegt megi virðast eftir því
Jivermg kmdslagi er lxáftað. Og
þ u er það merkilegt að þarna.skuii
vera t4 al^aktfkj’a^aröur. þvj *4