Lesbók Morgunblaðsins - 07.10.1951, Blaðsíða 11

* LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
447
- Á NÝUM V£G/
Frh. af bls. 443.
sinni orðið vegabót heldur einnig
landbót, því að víðlend sljetta hefði
þá komið þar sem hálsinn er nú,
og munur hefði verið að geta farið
beint á milli Króksfjarðarness og
Tjaldaness í stað þess að krækja
inn fyrir Gilsfjörð. Og þegar sú
landbrú var komin mundi Gils-
fjörður hafa þornað og orðið að
engi. Því miður varð ekki úr þessu.
Ólafur tóni vildi fá gjald af hverj-
um bónda fyrir vikið, en þeir tímdu
ekki að reiða það af höndum.
Póstleiðin hggur yfir Gufudals-
háls upp úr fjarðarbotninum og
þar liggur símalína litlu utar þvert
upp snarbratta hlíðina. Ofarlega í
hálsinum hverfur hún, því að yfir
hálsinn var lagður jarðsími vegna
þess að þar helst ekki sími á staur-
um sökum stórviðra. Ekki er á-
rennilegt að fara þarna upp þar
sem hinn svokallaði vegur er, enda
er sagt að gatan liggi i 19 sneiðing-
um upp með gili nokkru. Þó er
hálsinn enn brattari að vestan og
um leið hættulegri þar í dimmviðr-
um vegna gljúfra. Þess vegna vígði
Guðmundur biskup góði veginn
yfir hálsinn. Stendur enn á hjalla
nokkrum vestan í hálsinum flatur
steinn, sem nefndur er Gvendar-
altari. Á þessum steini er sagt að
biskup hafi staðið og sungið tíðir,
þegar hann vígði veginn Yfir þenn-
an háls er engum bíl fært. Þó fóru
nokkrir menn með jeppa þar yfir
fyrir nokkrum árum og urðu hálf-
gert að bera hann alla leið og voru
10 klukkustundir að fara það sem
gengið er á IV2 klukkustund. Mun
engan fýsa að leika það eftir.
Nú legst þessi leið yfir hálsinn
bráðum af að mestu þegar vegur-
inn er kominn vestur fyrir Skála-
nes og inn með Kollafirði. Er von-
andi að sá vegur komi sem fyrst
og komist innan fárra ára vestur
yfir Þingmannaheiði. Þá hafa
þessar sveitir fengið vegarsam-
band við Patreksfjörð og jafn-
framt eru þær komnar í samband
við aðal vegakerfi landsins. Er
óskandi að hinn nýi vegur leysi
þessar sveitir úr álögum þannig,
að enginn fýsist þaðan, búskapur
aukist og ha^jr manna batni.
Það var aðeins að byrja að
bregða birtu er við komum á brún
Hjallaháls á heimleið. Þá var far-
ið að flæða. Þorskafjörður lá speg-
ilsljettur fyrir fótum okkar og sá
hvergi gára á honum. En á miðj-
um firðinum var á einum stað að
sjá eins og vellu á hver, eða brot
við sker. Þar hvítfyssaði, sauð og
vall á litlum bletti og var ein-
kennilegt að horfa þar á.
Þarna eru hinar svokölluðu
Kóngavakir, en Konrad Maurer
kallar þær Kólungavakir. Eðlilegt
er að um þær hafi myndast ýmsar
kynjasögur. Segir svo um það í
Þjóðsögum Jóns Árnasonar:
„Á ýmsum stöðum á íslandi eru
kallaðar „tvíbytnur“, það eru vötn
sem sagt er að hafi samrensli und-
ir jörðinni, en svo djúp, að enginn
finnur botn í. Þannig eru kvarnir
tvær í Þorskafirði, sem kallaðar
eru Kóngavakir. Þorskafjörður er
svo grunnur að menn geta riðið
hann um fj'öru, en þessar vakir
sje ómælanlega djúpar og hafi
menn rent í þær 120 faðma löngu
færi með sökku á, aðrir segja heilli
færatunnu, og ekki náð til botns.
Ekki leggur heldur sjóinn á þess
um stað, eins og nafnið bendir á,
eða mjög seint og sjaldan. Frá þess-
um vökum er sagt að sje samrensli
við ísafjörð og því sje jafnhátt í
sjónum á báðum stöðum, bæði með
aðfalii og útfalli. Til merkis um
samgöngur fjarðanna er það sagt
að einu sinni hafi stór fiyði'a, sem
komið hafði á öngui í Isafirði en
rifið sig af aftur, komið í ljós í
þessum stað í Þorskafirði með öng-
uiinn í sier.“
Unnur munnmash heima aö
samrensli sje milli Þorskafjarðar
og Steingrímsfjarðar. Þá segir og
Gafudalsháls framuudan. Út með honum er bærinn Hofstaðir. Þangað hefur nú
verið ruddur vegur eftir hjallanum. Sjer út á Gufufjörð, Reykjanesfjall í baksýn.