Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.1951, Side 8
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
^ 460 -
ARNI OLA:
f ARNARFIRÐI
ARNARFJÖRÐÚR er mestur
af Vestfjörðum, ef ískfjarðardjúp er
undan skilið. Hann stefnir inn í land-
ið breiður og beinn frá suðvestri til
norðausturs. Norðan að honum er
Vestur-Isafjarðarsýsla, en að sunnan
Barðastrandarsýsla. Nokkru innan
■\ið miðju klofnar fjörðurinn um
Langancs og á því nesi eru sýslu-
mörkin. Annar armur fjarðarins
stefnir nú í austur og er miklu
þreogri en aðalfjörðurinn. Er armur
þessi langur og inst klofnar hann í
tvo stutta firði, Borgarfjörð og Dynj-
andavog. Þar er fossinn Dynjandi,
sem er mestur og fegurstur foss á
Vestfjörðum. Hann skiftist í raun-
inni í marga fossa og heitir hinn
efsti Fjallfoss, og í höfuðið á honum
heitir eitt af skipum Eimskipafje-
lagsins.
Fremst á Langanesi er viti og þar
gegnt er Tjaldanes norðan fjarðar,
og þar skamt fyrir innan er Hrafns-
eyri, þar sem. Jón Sigurðsson er
íaeddur.
Hinum megin við Langanes er
hinn armur fja*ðarins og nokkru
breiðari cn styttri og skiftist brátt í
fjóra firði, svo að á korti er hann
einna líkastur spori eftir einhverja
af risaeðlum fortíðarinnar. Vestast
er Fossfjörður, þá Reykjarfjörður,
þá Trostansfjörður og seinast Geir-
þjófsfjörður og er hann þeirra lengst-
ur.
( Hrikaleg fjöll 550—650 m. há og
I, stýfð að ofan eru á suðurströnd Arn-
arfjarðar og ganga víðast fram að sjó
og liggur vegur þar í bröttum skrið-
um. Eru þar dalskorur og hvylftir
upp frá sjónum með stuttu millibili
'i og er þar nokkur gróður, en fjöllin
\ sjálf virðast gróðurlaus. En sviplaus
eru þau ekki. Þarna gnæfa himin-
hátt þverhnýptir hamrar, hlaðnir
upp af óteljandi berglögum eins og
kastalaveggir. Sums staðar hafa
‘s, veggir þessir brotnað og hrunið, eins
og umsáturslið hafi skotið á þá
sprengikúlum mánuðum saman. —
Koma þar fram hinar furðulegustu
kynjamyndir í bergskorum og fjalls-
eggjum, skörð og hvylftir, og er
Hólshvylft þeirra merkilegust og til-
komumest, enda má hún kallast
furðusmíð náttúrunnar. í Hvestu-
fjalli heitir Sjöandahvylft. Er mælt
að þar hafi einhver galdramaður
konrýð fyrir sjö öndum, og alt fram
að þessu hefur þótt sækja mjög að
fólki, sem átt hefur leið þar um. í
þjóðsögum Ólafs Davíðssonar er sagt
frá þessu, en nokkuð á annan veg.
Þar er hvylftin aðeins kölluð Anda-
hvylft. Ólafur hjet eitt sinn bóndi í
Hvestu og var kallaður hvalamaður
vegna þess hvað hann var góður
hvalskutlari. Hann var ríkur, en gróf
alla peninga sína í Andahvylft, skifti
þeim í 12 holur og setti sinn anda til
þess að vaka yfir hverri holu. Um
1650 fann maður cina holuna og
hirti peningana, því að andinn sem
átti að gæta hennar var þá svo dug-
laus, að hann gat ekki varið fjeð.
Hinar holurnar eru ófundnar enn.
Norðurströndin er sæbrött fyrst,
en er innar dregur breytist hún og
fará þá að koma kollótt fell og meira
undirlendi.
í'jallið yst á skaganum milii
'Tálknafjarðar og Arnarfjarðar heitir
Kópur og þar fram af Kópanes. Þar
er Kópavík og þar var útræði um
miðja 19. öld og voru þar tvær ver-
búðir. Þarna veiddist mikið af lúðu.
En þau álög hvíldu á verstöðinni, að
ekki mátti hafast þar við lengur en
til 12. sumarhelgar. Væri út af því
brugðið hlutust af því slys. Muna
núlifandi menn eftir að tvö skip fór-