Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.1951, Blaðsíða 13

^ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r 465
ÝMISLEGT UM TE
hafði hafið enn heimtað dýra fórn
og skilaði ekki ástvinunum aftur.
Opið og ófult stóð ástvinaskarðið, og
hugir margra landsmanna leituðu þá
til Bíldudals með innilegri samúð.
Vinir á Patreksfirði sendu fagran
silfurskjöld til minningar um hina
látnu og „með innilegri hluttekn-
ingu“. — Hreppsnefnd Suðurfjarða-
hrepps ljet gera annan silfurskjöld
með áletruðum nöfnum allra þeirra,
sem fórust. Báðir þessir silfurskildir
hanga nú í kirkjunni, sinn á hvorum
vegg.
Aðstandendur hinna látnu víldu
reisa þeim minnisvarða, og þeir gerðu
það á þennan einfalda og fallega hátt,
með Minningabókinni. Þessi bók
hygg jeg að sje einstök í sinni röð.
Hún lýsir hlýrri ræktarsemi við hið
liðna jafnframt því sem hún hefur
ákveðið menningar markmið.
Það er venja að skrifa langar
greinar um framliðna menn í blöðin
og birta þar myndir af þeim, en flest
af þessu glatast síðan hætt var við
að láta efnisyfirlit fylgja blöðunum.
Hjer geymist þetta á sínum stað, að-
gengilegt öllum hvenær sem til þarf
að taka. Hugsið ykkur hverja þýð-
ingu það hefði fyrir menningarsögu
og ættarsögu vora, ef slík bók væri
við hverja kirkju á landinu. Mjer
finst að það gæti orðið eitt af verk-
efnum átthagafjelaganna að stuðla
að því, hvert á sínu sviði, að minn-
ingabók með þessu sniði verði að
hverri kirkju. Það þarf ekki að biða
eftir neinum stórkostlegum sorgar-
atburði sem tilefni að stofnun slikrar
bókar. Fordæmið er gefið og það er
gott fordæmi, sem allar safnaða -
stjórnir og allir prestar ætti að telja
sjer sóma að fylgja. Og þá er þessi
einfaldi bautasteinn, sem Bílddælir
reistu út af sorgaratburðinum L943,
orðinn að allsherjar bautasteini yfir
alla framliðna íslendinga.
Meira.
^ w w &
Ef þú byggir loftkastala, þá þarf það
ekki að vera unnið til einkis. Láttu
þá vera þar sem þeir eru, en bygðu
nú grunn undir þá.
Hættan við það að svíkja aðra er
sú, að það endar óhjákvæmilega með
því að maður svíkur sjálfan sig. —
(Eleonora Duse).
ENGINN veit nú með vissu hve-
nær menn komust fyrst upp á að
drekka te. En til eru forn munn-
mæli um það.
Kínverjar halda því fram, að
fyrsti maðurinn sem drakk te, hafi
verið Shen-Nung keisari í Kína og
það hafi skeð árið 2737 fyrir Krist.
Þessi keisari ljet sjer mjög ant um
að menn lifðu heilsusamlega og
gekk þar á undan öðrum með góðu
fordæmi. Meðal annars drakk hann
aldrei vatn, nema það væri soðið.
Svo var það einu sinni þegar verið
var að sjóða vatn handa honum,
að nokkur blöð fuku niður í það.
Lagði þá skjó.tt þægilega angan af
pottinum. Keisarinn afrjeð því að
bragða þetta seyði, og þá komst
hann að raun um að bragðið var
jafn gott og anganin af því. Seinna
komst hann að raun um að blöðin,
sem þessu höfðu valdið voru af te-
runna. \
Indverjar segja aðra sögu um
það hvernig te sje upp runnið. Þar
var einu sinni Búddhaprestur, sem
Darma hjet og hann var uppi um
líkt leyti og Kristur. Þessi prestur
afrjeð að sýna trú sína í verkunum
með því að vaka samfleytt í sjö ár
og gera ekkert annað en hugsa um
Búddha og almætti hans. Alt gekk
vel fyrstu fimm árin. En þá fór
Darma ákaflega að syfja og fil þess
að halda sjer vakandi tók hann
nokkur laufblöð og tugði þau. Og
þetta hresti hann svo, að hann gat
vakað tvö ár í viðbót. Auðvitað
voru það telauf, sem hann hafði
tuggið.
Japanar segja að þessi saga sje
sönn að mestu leyti, en segja hana
dálítið öðru vísi. Þeir segja, að þeg-
ar Darma var orðinn yfirkominn
af svefnleysi, þá hafi hann ekki
getað náð í telauf, því áð tejúrtin
hafi ekki verið til. En til þess að
halda sjer vakandi hafi hann skor-
ið af sjer augnalokin og fleygt þeim
frá s>er. Þau festu rætur þar sem
þau komu niður á jörðina og upp
af þeim spruttu tvö lítil og falleg
trie. Þetta voru fyrstu teplönturnar
í heiminum, segia Japanar.
Þessar eru þjóðsögurnar um bað
hvernig menn uppgötvuðu teþlönt-
una. En sagnfræðingar segja að te-
drykkja hafi byrjað í Kína miög
snemma á öldum. Þó var það ekki
fvr en á 8. öld að hún var 'orðin
almenn í landinu. Þá voru þar
margir tekaupmenn og græddu á
tá og fingri.
í bvrjun 9. aldar gerðist merkis-
atburður í te-sögunni. Þá flutti
helgur maður, Dengyo Daishi að
nafni, tejurtina til Japans og gróð-
ursetti hana þar. Og þar broskaðist
hún ágætlega. Og nú leið ekki á
löngu að Japanar uiðu jafn sólgnir
í te og Kínverjar. Þótti tejurtin þar
svo mikil nvtiaiurt að keisarinn
gaf út lög árið 815 þar sem fyrir-
skipað var að te skvldi ræktað í
fimm hieruðum landsins. Og Jao-
anar gerðu tedrvkkiuna að nokk-
urs konar helgisið á heimilum sín-
■■ "nr* ^
um.
Þióðirnar í Norðurálfunni hevrðu
ekki getið um te fvr en eftir miðja
16. öld. Þá kom út bók eftir pers-
neskan mann sem Haiii Mohamet
hiet, og hafði ferðast í Kína. Hann
skýrði þar frá því hvernig te væri
ræktað í Kína og hvernig það væri
notað. Hann liet þess þar getið að
te væri hinn ágætasti heilsudrykk-
ur. * 1 ^""
Það var ekki fyr en eitthvað 50
árum seinna að fvrsta tesendingin
kom til Evrópu. Hún kom.tilHol-!