Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1953, Page 8
590 '
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
SVÖRTU
Huridrað ár síðan
FYRIR 100 árum var Millard Fill-
moore forseti Bandaríkjanna. Hann
var ekki ánægður með það að ná-
grannalandið Japan væri lokað
land. Voru til þess ýmsar ástæður.
Ýmis amerísk hvalveiðaskip höfðu
strandað við Japan og mennirnir
sem komust af, höfðu verið hneppt-
ir í varðhald, ákærðir fyrir það að
hafa komið í óleyfi til landsins.
— Kaupför Bandaríkjanna, sem
sigldu um Kyrrahaf, þurftu nauð-
synlega á höfnum að halda í Japan,
til þess að geta fengið þar kol og
vistir, og til þess að leita þar skjóls
undan felhbyljum. Auk þessa var
þá mikill hugur í Bandaríkjamönn-
SKIPIIM
Jíipun var opnað
um að auka utanríkisverslunina, og
þeim þótti það hart að þetta fjöl-
menna nágrannaríki skyldi vera
lokað land.
Því var það, að forsetinn gaf
Perry flotaforingja skipun um að
sigla til Japan með litla flotadeild
og freista þess hvort ekki væri
hægt að komast að samningum við
Japani. í skipaninni segir meðal
annars svo: „Þér megið alls eigi
beita vopnum nema í ýtrustu lífs-
nauðsyn, ef á yður verður ráðizt“.
Perry bjó allt vel undir þessa
ferð. Hann byrjaði til dæmis á því
að lesa 40 bækur um Japan. Hann
réði sér hollenzkan túlk, því að
Perry flotaforingi
hann gerði ráð fyrir því að hol-
lenzka væri eina erlenda málið,
sem dygði í Japan, og reyndist það
rétt. Hann lét æfa sjóliða sína lengi
og vel, alveg eins og hann væri að
búa sig út í hernað, en það gerði
hann til þess að fullkominn agi
væri í liði þessu.
Hvorki hann né forsetinn höfðu
minnsta grun um, að Japanir voru
sjálfir orðnir leiðir á innilokun-
inni. Hún hafði orðið til þess að
gera kjör alþýðunnar mikið verri
en áður, og hungursneyð var oft í
landinu. Helztu menntamenn Jap-
ana höfðu lært hollenzku og af
hollenzkum bókum höfðu þeir séð
hvað Japanar höfðu dregizt mikið
aftur úr öðrum þjóðum, síðan landinu
var lokað. Þeir vissu um vígbúnað
Norðurálfuþjóða og að Bandaríkin
voru orðin stórveldi, þar sem iðn-
aður og verslun blómgvaðist. En í
Japan stóð allt kyrrt í sömu spor-
um. Þessir menn voru því sann-
færðir um að það hlyti að verða
hið mesta happ fyrir Japan að
komast í menningartengsl við aðr-
ar þjóðir. Og þeir vissu hka, að
HINN 14. júlí í sumar sem leið voru rétt hundrað ár liðin síðan
Matthew Calbraith Perry flotaforingi fór með litla ameríska flota-
deild til Japan, til þess að fá landið opnað. Það hafði þá haldið
sér einangruðu í 216 ár, og á þeim tíma höfðu engir hvitir menn
mátt koma þangað, nema örfáir hollenzkir kaupmenn, sem fengu
að reka verslun í Nagasaki.