Lesbók Morgunblaðsins - 21.02.1954, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
113
Blaðaútgáfa í Rússlandi
Hvernig Pravda — „málgagn sannleikans^ — er rekið
STJÓRNARBLAÐIÐ í Rússlandi
heitir Pravda, og það þýðir Sann-
leikur. Margs ber að gæta í rekstri
þess, en þó allra síst sannleikans,
eftir þeim upplýsingum, sem tíma-
ritið „World“ hefir aflaðsérumþað.
Og allur rekstur þess er svo frá-
brugðinn því sem gerist um blöð á
Vesturlöndum, að þar er fátt sam-
eiginlegt nema pappírinn.
Venjulegast er Pravda ekki nema
fjórar blaðsíður, en fastir starfs-
menn þess eru 2500. Af þessum
starfsmönnum eru 1500 útsendir
inu og gaf okkur bendingu um að
krjúpa á kné. Út úr skápnum tók
hann hlut úr gulli og ofan á var
glerhylki og innan í því eitthvað
hvítt, sem helzt líktist fiskbeini og
var um hálfur annar þumlungur á
lengd. Hann bar þennan helgigrip
að vörum okkar, svo að við gætum
kysst á hann. Ég óskaði þess að fá
að skoða þetta betur. Benti hann
okkur þá að fylgja sér og gekk
þangað er sólargeisli fell inn í kirkj
-una. Þar helt hann helgigripnum
á loft í birtunni.
„Hvernig stendur á því að þyrn-
irinn er hvítur en ekki brúnn?“
spurði ég.
„Það er vegna þess hvað hann er
orðinn gamall, sonur minn“.
„Er það áreiðanlegt að hann sé
úr þyrnikórónu Krists?“
„Já, þetta er eitt af fáum brotum
úr henni, sem enn eru til, og það
er ekki að efast um það, því að
skriflegar sannanir eru til fyrir því
frá dögum Rómverja".
erindrekar sem hafa bækistöð sína
í hinum ýmsu landshlutum og borg
um. Þeir hafa ákveðið mánaðar-
kaup, en fá auk þess borgun fyrir
smáklausur, sem blaðið kann að
birta.
Að ritstjórninni í Moskva vinna
650 menn, þar af eru 350 „umsjón-
armenn“ og 300 „aðstoðarritstjór-
ar“, sem skrifa efni blaðsins. Það
sem þá vantar upp á starfsliðið eru
fréttaritarar, sem hafa aðsetur sitt
í öllum helztu borgum í heimi. —
Þessir menn hafa yfirleitt miklu
hærri laun heldur en fréttaritarar
stórblaðanna á Vesturlöndum, og
fá meira eyðslufé.
Aðalritstjóri Pravda er Peter N.
Pospelov, og hann hefir sér við hlið
15 tneðritstjóra, og hver þeirra ann
ast sérstök málefni. Eru þessi mál-
efni flokkuð eftir því hve þýðingar-
mikil þau eru talin, og fer mann-
virðing ritstjóranna eftir því hvert
verkefnið er. Efstur í röðinni er sá,
sem sér um fréttir frá kommúnista-
flokknum, því það starf er talið
allra þýðingarmest. Næstur kemur
sá, sem sér um fréttir af iðnaðinum.
Sá sem sér um heimsfréttirnar er
hinn áttundi í röðinni, og sá sem sér
um listir rekur lestina. Með hálfs-
mánaðar fyrirvara verður hver rit-
stjóri að leggja fyrir ritstjórnar-
fund sundurliðaða skrá um þau
málefni, er hann hyggst skrifa um
og hvernig hann ætlar að skrifa um
þau. Ritstjórnarfundur gerir sínar
athugasemdir þar við, og svo eru
þessar vinnubragða áætlanir
breyttar og umbættar, sendar hinni
stjórnskipuðu útgáfunefnd, sem
hefir úrskurðarvald í öllum mál-
efnum blaðsins.
Blaðamönnum, eða aðstoðarrit-
stjórum, er jafnaðarlega veittur 10
—15 daga frestur til þess að skrifa
eina grein. Þeir hafa því nægan
umhugsunartíma. Það er annað en
með veslings blaðamennina á Vest-
urlöndum, sem dag eftir dag verða
að keppast við að skrifa undan
setjaravélunum. En þó er óvíst að
hinir vestrænu blaðamenn vildu
skifta kjörum við hina austrænu.
Vestrænn blaðamaður nær í frétt
og þá er hlutverk hans að segja svo
satt og ýtarlega frá, sem kostur er.
Hann leitar sér upplýsinga eftir
ýmsum leiðum, til þess að frásögn-
in verði sem skilmerkilegust, og
svo fer hann með greinina rakleiðis
til ritstjórans og hann lætur hana
ganga til prentsmiðjunnar.
En svona auðvelt er þetta ekki
fyrir rússneskan blaðamann. Það
er minnstur vandinn fyrir hann að
ná í frétt. Vandinn byrjar fyrst
þegar hann fer að semja, því að þá
verður hann að gæta þess að hvert
einasta orð og orðasambönd sé í
samræmi við hina póhtísku línu.
Hrasi hann örlítið á stílsmátanum
og þótt ekki sé nema um aðeins eitt
orð að ræða, þá getur það haft ó-
heppilegar afleiðingar fyrir hann.
Eitt orð getur orðið þess valdandi
að Skuldardómur sé upp kveðinn
yfir honum. Áður en hann skilar
grein sinni verður hann því að
rannsaka vandlega hverjar muni
vera skoðanir yfirboðara sinna. Og
verði hann að nafngreina einhverja
menn í grein sinni, verður hann