Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1954, Qupperneq 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
769
Öl unn lönd
Sáttaströndin
TVTORÐAN á skaga þeim, er geng-
1 ur austur úr Arabíu svfist og
lokar nær mynni Persflóa. er bvsjgð
strandlengia. er áður nefndist Sió-
ræningiaströnd, en heitir nú Sátta-
strönd. Á bessu litla svæði eru sjö
furstadæmi. Áttu furstarnir fvrr-
um í sífelldum erium, en fvrir 85
árum gátu Bretar fengið þá til þess
að sættast og pera með sér samn-
ing um vopnahlé, og frá þeim tíma
er nafnið Sáttaströnd komið. Bret-
ar hafa þarna verndargæzlu, en
varnarlið lítið. Fulltrúi stiórnar-
innar hefur aðeins tvo aðstoðar-
menn sér við hönd, og fámenn sveit
úr flugliði Breta hefur þar bæki-
stöð.
Friður hefur haldizt barna þessi
85 ár, en það er þó síður en svo
að allar deilur sé lagðar á hvlluna.
Landamæri eru óglögg og aliir
þvkiast furstarnir hafa landakröf-
ur á hendur nágrönnum sínum.
Stærsta furstadæmið heitir Abu
Dhabi. Furstinn þar þykist eiga
tilkall til helmingsins af fursta-
dæminu Dhubai, sem er frjóv-
samast og þar sem þéttbýli er
mest. En furstinn í Dhubai viður-
kennir það auðvitað ekki og þykist
hafa landakröfur á hendur ná-
granna sínum, furstanum í Shar-
jah. Og furstinn í Sharjah gerir
kröfur til alls lands í næsta fursta-
dæmi, Ajman, nema höfuðborgar-
innar, þar sem eru 2000 sálir.
Aðalatvinnuvegir manna á þess-
um slóðum voru fyrrum sjórán og
þrælaverslun. Nú ber lítið á þessu.
Þó komst upp um sjóræningja þar
í fyrra, og margir hafa enn þræla,
og það mun koma fyrir að þræl-
arnir ganga þar kaupum og sölum
milli þeirra. Bretar láta þetta af-
skiftalaust að öðru leyti en því,
að hver þræll, sem leitar til þeirra
fær frelsi og er útbúinn með skjal
frá brezku stjórninni um að hann
sé alfrjáls og megi fara ferða sinna
eins og honum þóknast. Þrælarnir
una þó kjörum sínum svo vel, að
miög fáir leita á náðir Breta. Það
er helzt ef þá grunar að húsbóndi
sinn hafi í hyggju að selja sig, og
þeir kvíða fyrir húsbóndaskiftun-
um, að þeir koma og biðja Breta
að veita sér frelsi.
Shakhbut II
fursti í Abu Dhabi.
í þessum furstadæmum ríkir al-
gert einveldi og Bretar skifta sér
ekkert af stjórn furstanna meðan
engin hætta er á að til ófriðar
dragi. Hlutverk Breta er að sjá um
að friður haldist og hafa á hendi
utanríkismál fyrir þessa fursta, ef
nokkur eru. Fólk þarna veit ekkert
hvað lýðræði er og mundi ekki
skilja hvernig almenningur gæti
haft áhrif á sjórn landsins. Aftur á
móti er mikil togstreita um völdin
og verða einvaldsherrarnir sjaldan
gamlir, því að þeim er steypt af
stóli af ættingjum sínum og vinum
og er það gert með því að stytta
þeim aldur. Af seinustu 11 furstun-
um í Abi Dhabi hafa aðeins tveir
dáið eðlilegum dauðdaga.
Tekjur allra þessara sjö fursta-
dæma munu vera eitthvað um
500.000 Sterlingspunda. Þær renna
að mestu leyti óskiftar í vasa furst-
anna, því að útgjöld eru lítil. Ekki
þarf að hugsa um vegamálin, því
að engir vegir eru til. Engar opin-
berar stofnanir eru til. Furstinn í
Dhubi er ríkastur og hann heldur
uppi litlu sjúkrahúsi og tveimur
barnaskólum, og í Sharjah er einn
barnaskóli. Og þá er upp talið.
Eftir að sjórán og þrælaverslun
hafði lagzt niður, lifðu íbúarnir á
þessum slóðum mestmegnis á perlu
veiðum. En svo komu gerfiperlurn-
ar og eyðilögðu þennan atvinnu-
veg fyrir þeim, svo að hann varð
varla lífvænlegur. Hefur því út-
flutningur fólks aukizt mjög á
seinni árum og um 2000 farið úr
landi að meðaltali hin seinustu
árin. Þeir fara til olíunámanna í
Saudi Arabíu, Kuweit og Qatar og
hafa þar helmingi meira upp úr
sér en við perluveiðarnar.
Og nú er komið upp nýtt vanda-
mál þarna á Sáttaströndinni, sem
stefnir að því að kollvarpa öllum
sáttum. Jarðfræðingar hafa látið
það álit sitt í Ijós, að þarna muni
vera olía í jörð. Og það var eins og
við manninn mælt, nýar væringar
blossuðu upp. Furstarnir urðu
gripnir af olíuæði. í hyllingum sáu
þeir sig ausa upp milljóna auðæf-