Lesbók Morgunblaðsins - 04.09.1955, Blaðsíða 8

r 476
*■ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
FRUMBYGGJAR AMERÍKU
GREIN þessi birtist í vetur í tímaritinu „Empire“, sem er Lesbók
(Magazine) blaðsins „Denver Post“ í Denver í Colorado. Segir hér frá
því hvernig menn hugsa sér nú, að frumbyggjar Ameríku, forfeður
Indíánanna, hafi komið þangað og hverjir hafi verið lifnaðarhættir
þeirra.
rYRIR tuttugu þúsundum ára
lögðu nokkrir harðgerir menn,
ásamt konum og börnum, út á við-
sjála ísbrú, sem var milli norðaust-
urstrandar Asíu og „eyar“ nokkurr-
ar. Fólk þetta var allt klætt í föt
úr loðskinnum, og því tókst að
komast yfir sundið. En þetta var
Beringssund og „eyan“, sem það
kom til. var Alaska.
Þetta voru farand-veiðimenn, er
fluttu með sér skinnfeldi til að sofa
við, áhöld til að hreinsa og elta
skinn og spjót með steinbroddum.
Þeir ætluðu að kanna þessa „ey“
hafa ef til vill búizt við að veiði-
skapur væri þar betri en á megin-
landinu. En í staðinn fyrir að vera
komnir til eyar, voru þeir komnir
til nýrrar heimsálfu og höfðu fund-
ið hana fyrstir manna.
Þeir heldu ferðalaginu áfram
suður Alaska og inn í Klettafjöll.
Þó er ekki líklegt að fyrstu land-
nemarnir hafi komizt svo langt.
Það geta hafa verið synir þeirra,
eða sonarsynir, því að enginn veit
hve lengi þeir voru á þessari leið.
Sennilegt er að landið, sem þeir
fóru yfir, hafi að nokkru leyti verið
ísi þakið. Það hafa verið leifarnar
af hinum mikla jökli, sem eitt sinn
lá á Klettafjöllum og sléttunum
miklu. En þar sem ísinn hafði
bráðnað, hafa þá verið tjarnir og
mýrar með miklum gróðri.
Engir menn voru þá í þessari
miklu heimsálfu aðrir en þeir. Þeir
lifðu á veiðum og það voru stór
dýr, sem þeir veiddu, svo sem ýms-
ar mammút-tegundir, risavaxin leti
-dýr og ýmis önnur, sem eru útdauð
fyrir löngu. Þessir menn höfðu
ekki kómizt upp á að rækta neinar
matjurtir, og þeir höfðu þá eigi
heldur komizt upp á að búa til leir-
ker til þess að sjóða í mat eða
geyma mat í. Sennilega hafa þeir
etið ber, ávexti og rætur, sem þeir
fundu, en aðalfæða þeirra hefur
verið kjöt af villudýrum.
Ekki er ólíklegt að þeir hafi náð
fyrsta mammútnum þannig, að
hann hafi verið fastur í keldu. Hafa
þeir svo sezt að honum og slegið
upp stórri veizlu, er staðið hefur
marga daga. Og þá hafa þeir sann-
færzt um að mammútkjötið var
ágætt til átu. En um það leyti er
þeir voru komnir syðst í Kletta-
fjöllin, er líklegt að þeir hafi verið
komnir upp á lagið að leggja
mammútdýr að velli með inum
frumstæðu steinvopnum sínum.
Um þessar mundir hefur veðr-
átta smám saman farið hlýnandi
og jafnframt urðu stóru veiðidýrin
aldauða. Inn risavaxni Bisonuxi
hefur þraukað lengst, en náskyldir
honum voru vísundarnir, sem hafa
lifað fram á þennan dag. Og þegar
veðrátta var orðin álíka hlý og hún
er nú á þessum slóðum, var ekki
annað eftir stórra veiðidýra heldur
en vísundarnir. Þeir voru enn um
langt skeið aðal veiðidýr Indíán-
anna, þangað til hvítir menn komu
með byssur sínar og skutu vísund-
ana niður milljónum saman þar til
þeim var nær útrýmt.
Þetta er lítið ágrip af því sem
gerðist í Norður-Ameríku áður en
sögur hófust.
★
20.000 ár er langur tími og það
er eðlilegt að menn furði á því að
vísindamenn skuli geta sagt með
nokkurri vissu hvað gerðist á þess-
um tíma.
Fornfræðingunum svipar til
leynilögreglumanna í starfi sínu.