Lesbók Morgunblaðsins - 04.09.1955, Síða 12

W LESBÓK MORGUNBLAÐSINS'
hún beit þann fyrsta. Þessa flugu
taldi Lazear hættulega, ef nokkur
flugi gæti verið hættuleg. Carroll
skildi þegar hvað hann ætlaðist til
og bretti upp erminni. Svo lét hann
fluguna bíta sig rækilega. Og um
kvöldið skrifaði hann Reed bréf,
sagði honum frá þessu og lauk frá-
sögninni með þessum orðum: „Ef
nokkuð er hæft í því að flugur beri
pestina milli manna, þá hef ég nú
fengið minn skerf.“
Það varð orð að sönnu. Carroll
fárveiktist og í þrjá daga var hon-
um ekki hugað líf. Þó rétti hann
við óg varð albata. Og nú var kenn-
ing gamla læknisins sönnuð, flugur
báru sjúkdóminn milli manna.
Og um sama leyti kom önnur
sönnun. Ungur hermaður, William
Dean, hafði leyft Lazear að gera
tilraún á sér. Hann veiktist þegar,
en vegna þess að hann var ungur
og hraustur, lagðist veikin ekki jafn
þungt á hann og Carroll.
Lazear var í sjöunda himni.
Hann hafði leyst hina miklu gátu.
Ög hann fór að búa sig undir frek-
ari tilraunir, er hægt væri að fram-
kvæma þegar Reed kæmi aftur. En
það fór á aðra leið. Áður en Reed
kom andaðist hann úr hinni heift-
ugustu hitasótt.
— ★ —
ÞEGAR Reed kom, tóku þeir til
óspilltra málanna. Nú var grund-
völlur rannsóknanna lagður. Ekki
vildi Reed þó fallast á að það væri
áreiðanlegt að Carroll hefði sýkzt
af flugu, hann hefði alltaf verið
með annan fótinn í sjúkrahúsinu,
og hví gat hann ekki alveg eins
hafa smitazt þar? En um William
Dean var öðru máli að gegna. Hann
hafði verið sjúklingur í sjúkrahús-
inu Camp Columbia í tvo mánuði
og þar var enginn hitasóttar sjúk-
lingur. Hann hlaut því að hafa
smitazt af biti flugunnar og engu
öðru. v
Nú ákvað Reed að gera þær rann-
sóknir, er tæki af allan vafa í þessu
efni. Hann kom sér upp sérstökum
læknabúðum. En á hverjum átti nú
að gera tilraunir? Hinir voru úr
leik. Reed vildi þá gera tilraun á
sjálfum sér, en hinir leyfðu það
ekki, vegna þess hve mikið væri í
húfi. Hann var orðinn fimmtugur
og alveg óvíst að hann lifði veikina
af. Þá bauð landstjórinn á Kúbu
fram verðlaun til þeirra, er vildu
láta gera tilraunir á sér, og var það
auglýst um allt.
Daginn eftir komu tveir ungir
menn til Reed og buðust til að vera
sjálfboðaliðar. Þeir hétu John Mor-
an og John Kissinger. Reed dáðist
að hugrekki þeirra og hann sagði:
„Ég vona að þið gangið ekki að því
gruflandi í hvaða hættu þið steypið
ykkur.“ Þeir kváðust vel vita það.
Reed mælti ennfremur: „Mér þykir
vænt um að geta heitið ykkur
þóknun fyrir þetta — hundrað doll-
urum ef þið fáið ekki veikina, en
tvö hundruð dollurum ef þið fáið
hana.“
„Major,“ svaraði Moran, „við
ætlumst ekki til neinna launa, og
við mundum ekki ganga undir til-
raunina ef við ættum að þiggja fé
fyrir.“
Af þessu svari varð Reed svo
hrifinn að hann sagði í skýrslu
sinni til yfirherstjórnarinnar, að
aldrei hefði neinn hermaður sýnt
meira siðferðisþrek en þessir tveir
piltar. —
Læknabúðirnar voru ekki annað
en tveir kofar og sjö tjöld á ber-
svæði. Þær voru kenndar við Laz-
ear. Þarna voru 15 menn, nefndar-
mennirnir þrír og þrír menn sem
vitað var að gátu ekki tekið hita-
sóttina, af því að þeir höfðu haft
hana áður; voru þeir hafðir til allra
sendiferða og aðrir máttu ekki um-
gangast annað fólk. Strangur agi
var þarna og engum aðkomumanni
hleypt inn í búðirnar. Ef einhver,
sem ekki hafði fengið hitasóttina,
fór út fyrir búðirnar, var honum
ekki leyft að koma þangað aftur.
Engin hætta var á að flugur kæmi
þarna, því allt um kring var harð-
velli og hvergi skjól. Og inn 5. des-
ember 1900 þótti svo komið, að
þessi stöð væri einasti staðurinn á
allri Kúbu, sem væri algjörlega
laus við hitasóttarsýkla.
Agramento hafðist við í hitasótt-
ar spítalanum í Havana. Þar var
mesti fjöldi sjúklinga, og veikin á
ýmsum stigum. Hann sá nú um að
tilraunaflugur bitu sjúklingana og
bar þær svo sjálfur út í læknabúð-
irnar á kvöldin. Og þegar þangað
kom, var þeim komið fyrir í hlýum
vistarverum og dekrað svo við þær,
að aldrei hefur verið farið jafn vel
með neinar flugur.
Fyrsta tilraunin var gerð á Kiss-
inger. Svo biðu menn milli vonar
og ótta, en tíminn leið og engin
veikindamerki sáust á honum. Þá
var tilraunin endurtekin með sömu
flugu, en það fór á sömu leið.
Þá var þriðja tilraunin gerð. Nú
voru fimm flugur látnar bíta hann
og höfðu þær allar bitið hitasóttar-
sjúkling fyrir hálfum mánuði. Á
þriðja degi veiktist hann. Var hann
þá fluttur til spítalans og allir lækn
ar látnir skoða hann. Engum blöð-
um var um að fletta að hann hafði
fengið gulu hitasóttina, en þó var
hún svo væg, að honum batnaði
bráðlega aftur.
— ★ —
MEÐAN Kissinger beið eftir veik-
inni, fór fram undirbúningur að
annarri tilraun. Nú var það sannað
að flugurnar báru veikina, en þó
var eftir að vita hvort veikin gæti
borizt á annan hátt, með fatnaði
eða þessháttar.
Nú var flutt þangað mikið af
fatnaði frá sjúkrahúsinu Las Ani-
mas og komið fyrir í öðrum kofan-
um. Þetta voru nærföt og náttföt,
sem hitaveikissjúklingar höfðu
legið í og rúmfötin þeirra, storkin