Lesbók Morgunblaðsins - 22.01.1956, Blaðsíða 6

42
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
sem vit hafa á þessum málum,
verða æ svartsýnni. Og margir
þeirra halda að framtíð mannkyns-
ins sé í veði. Þeir segia að ekki
megi allt skeika að sköpuðu.
□
EN hvað er það þá sem verið er
að fela fyrir mönnum?
Það er óttinn við það, að kjarna-
geislanin muni brevta mannkyn-
inu svo og afskræma það. að menn-
íngarþjóðirnar muni annaðhvort
lamast undan því fargi að verða að
sjá siúkum. vanskannineum os fá-
biánum farborða. eða bá að þær
verði ófrióvar og devi út.
Það er nú ólíklegt að kjarnorkan
gangi af mannkvninu aldauða,
nema þá í kiamorkustyriö1d. En á
hinu er mikil hætta, að hún geti
breytt mannkvninu f óskapnað —
jafnvel á friðaröld. Og kylfa er
látin ráða kasti um hvort brezku
þjóðinni verður steypt í þessa
hættu. Þörfin fvrir nýan orkugiafa
er svo aðkailandi, að vér getum
ekki biðið eftir því að afla oss
þekkingar á þessu sviði.
Árum saman hafa geislavirk
tæki verið tekin í notkun í versl-
unum og verksmiðjum. Engin. lög
banna betta. og engar reglur eru
til að fara eftir. Seinustu árin hafa
geislavirk efni frá kjamakljúfnum
í Harwell borizt til iðnaðar og
lyfjagerðar. Ekkert eftirlit er með
þessu nema í háskólunum og
sjúkrahúsunum.
Geislafræðingur, sem nú er að
reyna að gera nokkrar af þessum
sendingum óskaðlegar — með
ónógri hjalo og þrönpu valdsviði
— sagði v;ð mig: „Ástandið er
hræðilegt“. Og þó ætlum vér enn
að auka hættuna margfalt.
Fvrsta kjarnorkustöðin var Cald-
er Hall, en nýar kjamorkustöðvar
hafa risið upp og straumurinn af
geislavirkum efnum frá þeim til
iðnaðarins, mun verða að flóði. Og
sem stendur eru engin ráð til að
aftra því.
Brezka þingið setti lög um geisla-
virk efni árið 1948, og er inum
ýmsu ráðherrum þar falið að setja
reglugerðir til verndar almenningi.
Á sjö árum sem síðan eru liðin,
hefur ekki ein einasta reglugerð
komið út. En kjarnorkunotkunin
heldur áfram, og þó eru allir vís-
indamenn, sem þar eiga í hlut,
sammála um, að þeir viti ekki
hvaða hættur geta stafað af henni,
og langan tíma þurfi til rannsókna
á því.
En það bólar lítið á þeim rann-
sóknum. Bretar eiga ekki nógu
marga menn til að stjórna þeim,
ekki nóga sérfræðinga til að ann-
ast þær, og engin tök á að mennta
nýa sérfræðinga nógu tímanlega.
Það hefur verið gjörsópað um alla
skóla til þess að fá menn í nýu
kjamorkustöðvarnar. En Medical
Research Council hefur verið feng-
in 208.000 Sterlingspunda fjárveit-
ing til þess að uppgötva hvernig á
að bjarga þjóðinni.
□
HVER er þá hættan sem vofir yfir
næstu kvnslóðum? Fvrst er þá
að nefna veikindi, heilsuleysi og
dauða, sem stafar af því að menn
hafa orðið fyrir of sterkum geisl-
um. En það er önnur og meiri
hætta sem yfir vofir, að fólk missi
hæfileikann til að auka kvn sitt
eða geti úrkvnjuð böm. Um 90 af
hverjum 100 þessara barna mun
deya skömmu eftir fæðingu, en hin
mega ekki lifa heldur, því að ef
þau geta aukið kyn sitt, mun úr-
kynjunin halda áfram lið eftir lið.
Rannsóknir amerísku læknanna
dr. S. H. Macht og dr. P. S. Lawr-
ence sýna, að meira ber á úrkynj-
un barna þó aðeins annað foreldr-
anna hafi orðið fyrir geislaverkun-
um. Og Royal Naval Medical
School segir að það hafi verið
kunnugt síðan 1952, að þar sem
bæði hjónin hafi orðið fyrir lítils
háttar geislaverkunum í kjarn-
orkustöð, þá muni gæta álíka úr-
kynjunar hjá börnum þeirra, eins
og hjá börnum náskyldra hjóna.
Nú er jafnvel farið að tala um að
verja kynfrumur fólks fyrir geisla-
áhrifum með því að láta alla verka-
menn í kjarnorkustöðvum vera í
blýbrynjum. En ef engar varúðar-
ráðstafanir duga, þá er hætt við
að stjórnir landanna verði að grípa
til nærgöngulla eftirlits með ein-
staklingum, en nokkur dæmi eru
til áður, til þess að varna því að
þjóðimar úrkynjist, eða verði að
umskiptingum.
En þótt nú tækist að varna þvi,
að mannkynið, yrði fyrir hættuleg-
um geislunum í kjarnorkustöðvum,
frá X-geislatækjum, eða með því
að anda að sér geislavirku ryki eða
eta geislavirkan mat, þá er sagan
ekki öll þar. Eftir er sú hætta er
náttúrunni sjálfri stafar af þessu
— jurtunum, dýrunum, gerlunum,
sýklunum.
Allt þetta getur umhverfzt, og
líffræðingar eru hræddir um að
fyr eða seinna komi fram nýir gerl-
ar og nýir sýklar, sem muni verða
að plágum í dýraríkinu og eins í
jurtaríkinu.
KWAKIUTL
nefnist hióðflo'kkur Tndíána á vest-
urströnd Ameríku norðarlega. — Þeir
skiftu árinu í tvo hluta, sumar og vet-
ur, og höfðu sérstaka siði hvort missiri.
Á vetrum mátti t. d. ekki nefna neinn
mann hans rétta nafni. Um leið og vet-
urinn hófst urðu mvrkravöldin ráðandi
I heiminum og þá skiftust menn í
ílokka eftir því hverjum af hinum
yfirnáttúrlegu öflum þeir fylgdu og
áttu þá aðeina þau gerfinöfn, sem þeim
voru gafin 1 tileíni af þvi