Lesbók Morgunblaðsins - 18.11.1956, Blaðsíða 6
66
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
STÓRKOSTLEGT MA!\i\VIRKI
SKIPALEIÐ FRÁ ST. LAVVREMCEFLOA
TIL CHICAGO
FORDÆMI ÞESS, HVERNIG ÞJÓDIR EICA AÐ
VINNA SAMAN í FRIÐI OC EININGU AÐ FRAM-
FARAMÁLUM MANNKYNSINS
NÚ ER unnið nótt og dag að
einhverju mesta mannvirki í Norð-
ur-Ameríku, skipaskurðunum, sem
eiga að tengja vötnin miklu við
Atlantshafið, svo að skip geti siglt
beina leið til stórborganna inni í
landi og gert þær að hafnarborg-
um. Tólf þúsundir manna eru
þarna að vinnu og hafa stórvirk-
ustu vélar og vinnutæki sem þekkj-
ast. Til dæmis um það má geta
þess, að ein graftarvélin vegur 650
tonn, en hún rífur líka upp með
stálkjafti sínum 20 tonn af jarð-
vegi í einu, og skilar þessu af sér
á 48 sekúnda fresti. Hún er fær
um að grafa á sólarhring 8 feta
djúpa gryfju, sem er dagslátta að
flatarmáli.
„The Seaway" (sjóleiðin),
eins og þetta mannvirki kallast, er
744 mílna langur skipaskurður frá
St. Lawrencefljóti upp til vatn-
anna, og er mesti skipaskurður,
sem nokkuru sinni hefir verið
gerður handa hafskipum. Til sam-
anburðar má geta þess, að Súez-
skurðurinn er 103 mílur og Pan-
amaskurðurinn um 50 mílur. í
þessum skurði verða margar
skipalyftur, því að mismunurinn á
hæð skurðarins er 580 fet þegar
komið er að Michiganvatni og 600
fet þegar komið er að Superior-
vatni. í Panamaskurðinum er mis-
hæðin ekki nema 85 fet, en í Súez-
skurði eru engar skipalyftur, þv:
að vatnið í honum er alls staðr
jafnhátt yfirborði sjávar.
Búizt er við því að þetta mik'
mannvirki verði fullgert eftir 5—6
ár, og landsvæðið sem nýtur góðs
af því, er stærra en öll in frjálsa
Evrópa. Og á þessu svæði býr um
þriðjungur allra íbúa í Kanada og
Bandaríkjunum. Þar er ræktaður
helmingur af öllu korni í þessum
ríkjum. Þar eiga heima 5 milljón-
ir iðnaðar verkamanna, og fram-
leiða um 32% af öllum iðnvarningi
ríkjanna beggja.
Sjóleiðin byrjar við ósa St.
Lawrence-árinnar og liggur upp
eftir fljótinu og eru þar nokkrir
skipastigar. Svo sveigir hún fram
hjá Niagarafossum og er þá kom-
in í 326 feta hæð. Síðan liggur hún
um Erie-vatn til Detroit og þar
yfir í Huron-vatn. Við norðurenda
þess skiptist hún. Liggur önnur
leiðin upp í Superior-vatn og til
Duluth, en hin liggur suður í
Michiganvatn til Chicago. Vegar-
lengdin frá Atlantshafi til Chicago
er 2250 mílur, en 2340 mílur til
Duluth.
Það eru stjórnir Kanada og
Bandaríkjanna, sem hafa lagt fram
fé til þessa fyrirtækis, en auk
þess ríkin Ontario og New York.
Gert er ráð fyrir því, að tekjur af
þessu mannvirki muni nema 43
milljónum dollara á ári þegar það
er fullgert, en það muni þó ekki
hrökkva fyrir kostnaði, því að
hann verði 10 milljónum meiri.
Aftur eru aðrir svo bjartsýnir, að
þeir fullyrða að fyrirtækið muni
brátt borga sig og geta staðið á
eigin fótum.
Verkfræðingar telja að árið 1958
verði sjóleiðin fullgerð upp að
Niagarafossum. Á næsta ári verði
svo skurðurinn framhjá fossunum
fullger og siglingaleið opnuð til
Toledo, sem er við vesturendann á
Erie-vatni. Og ef allt gengur að
óskum þá verði komnar beinar